Τι φταίει; Τι μπορεί πάντα να φταίει; Μα, φυσικά, η επικοινωνία. Η Επικοινωνία –με έψιλον κεφαλαίο– φταίει και επειδή το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να «περάσει το μήνυμά» του στα μεγάλα αστικά κέντρα. Αυτή την ερμηνεία ανακύκλωναν μεταξύ τους τα στελέχη του κόμματος, και πριν από το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των εσωκομματικών εκλογών: Δεν ακουγόμαστε στο μεγάλο κοινό επειδή δεν μας παίζουν τα κεντρικά ΜΜΕ, ενώ στην επαρχία έχουμε στελέχη-μυρμήγκια που μεταφέρουν το μήνυμα από στόμα σε στόμα.
Η ανισορροπία όμως δεν είναι ούτε μόνο ούτε πρωτίστως ποσοτική. Στην εσωκομματική κάλπη –όπου όλοι είναι, δυνητικά, ΠΑΣΟΚ– αναδείχθηκε η ποιοτική διαφορά των ακροατηρίων. Στην Αττική οι δύο σημερινοί φιναλίστ –Ανδρουλάκης και Δούκας– ήρθαν τριτο-τέταρτοι. Αυτή την αντίθεση –οι πρώτοι στο χωριό είναι τελευταίοι στην πόλη– δεν μπορεί να την εξηγήσει το εικαζόμενο επικοινωνιακό έλλειμμα του ΠΑΣΟΚ στην εθνική εμβέλεια.
Τι μπορεί να την εξηγήσει; Μήπως στο ασύμμετρο ακροατήριο του ΠΑΣΟΚ αντανακλάται ένας διχασμός που έχει καταγραφεί στις περισσότερες κάλπες των μεγαλύτερων δυτικών δημοκρατιών; Μήπως στο αποτέλεσμα της προηγούμενης Κυριακής μπορεί να δει κανείς αναλογίες με την αόρατη πολιτισμική τάφρο που χωρίζει τις αμερικανικές μητροπόλεις από την ενδοχώρα των ημιαστικών περιοχών και της υπαίθρου (ακόμη και εντός της ίδιας πολιτείας); Μήπως μπορεί να ανακαλέσει κανείς τα χρώματα από τον χάρτη των πρόσφατων ευρωεκλογών στη Γερμανία, όπου η Δύση ήταν μαύρη –στα χρώματα των Χριστιανοδημοκρατών– και η Ανατολή ομοιόμορφα βαμμένη στο γαλάζιο της Εναλλακτικής για τη Γερμανία; Μήπως θυμάται ότι τα πολύχρωμα αστικά κέντρα της Γαλλίας έπλεαν στον αντίστοιχο χάρτη της ευρωκάλπης μέσα στην καφέ θάλασσα της επικράτησης του κόμματος Λεπέν – Μπαρντελά;
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το ΠΑΣΟΚ έδειξε να μπορεί να απλώσει την επιρροή του και στα δύο ακροατήρια – και στους προοδευτικούς των αστικών κέντρων και στους παραδοσιακούς των περιφερειακών κοινοτήτων. Το στοίχημα είναι να μπορέσει να κρατήσει τους πρώτους, καθώς στο τιμόνι του κόμματος θα βρεθεί μια από τις επιλογές των δεύτερων.
Η γεωγραφία της πασοκικής ψήφου δεν αφορά όμως μόνο το ΠΑΣΟΚ. Είναι ένα προειδοποιητικό σήμα και για το έτερο συστημικό κόμμα. Η Ν.Δ. μπορεί να δει στον πασοκικό δυϊσμό μια επανάληψη αυτού που της συνέβη στις ευρωεκλογές: Μπορεί να θυμηθεί την «αποκόλληση» του Βορρά από τις εθνικές εκλογικές τάσεις, όπως αποτυπώθηκε στην τοπική υπερ-επίδοση των κομμάτων στα δεξιά της.
Τόσο για τη Ν.Δ. όσο και για το ΠΑΣΟΚ είναι δύσκολοι καιροί για πολυσυλλεκτικότητα. Για να διεκδικήσει το ΠΑΣΟΚ την παλιά του εμβέλεια και για να διατηρήσει η Ν.Δ. το πλειοψηφικό της εύρος, δεν αρκεί η θωπεία των παλαιών ταυτοτήτων. Χρειάζεται ένα σπαγκάτο πάνω στο χάσμα – πάνω στο νέο εσωτερικό σύνορο που αψηφά τη γραμμή Κεντροαριστερά – Κεντροδεξιά. Σε αυτό θα δοκιμαστεί η συμβίωση του κόμματος Ανδρουλάκη (Δούκα) με το κόμμα Γερουλάνου (Διαμαντοπούλου). Σε αυτό θα κριθεί και η ισορροπία του Μητσοτάκη με τον πρωθυπουργό που προσπαθεί εσχάτως να νερώσει το brand του.
Πλατεία Κοτζιά
Το ΠΑΣΟΚ απόψε θα έχει νικητή. Η Αθήνα μόνο χαμένους.
Αντιπολιτική
Είναι εύκολο να καταλάβεις τι ΔΕΝ θέλουν οι «πρώην». Δεν θέλουν τη διεύρυνση της Ν.Δ. γιατί την αντιλαμβάνονται ως επιμόλυνση της νεοδημοκρατικής αγνότητας με «πασόκους» και «ποταμίσιους». Δεν θέλουν φιλελεύθερες πρωτοβουλίες και δικαιώματα, που κλονίζουν το πατριαρχικό οικοδόμημα. Δεν θέλουν διάλογο στα ελληνοτουρκικά. Πρωτίστως, δεν θέλουν τον Μητσοτάκη, επειδή δεν μοιράζεται την εξουσία του, δεν ζητάει ορμήνιες, δεν τους ταιριάζει πολιτικά και αισθητικά. Ποιον θέλουν, όμως, στη θέση του; Ακόμη κι αν καταφέρουν, ως διά μαγείας, να απαλλαγούν από αυτόν τον πρωθυπουργό –που ετοιμάζεται, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, να αφήσει μεγαλύτερο αποτύπωμα από εκείνους στην πρωθυπουργία–, με τι και ποιους φαντάζονται να τον αντικαταστήσουν; Δεν μπορεί να έχουν εναλλακτική και να μας την κρύβουν τόσο καλά. Δεν μπορεί να μη διαβάζουν τις δημοσκοπήσεις. Λένε ότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε διαλυθεί, αν δεν είχε αφήσει αβυσσαλέο κενό στην αντιπολίτευση, οι ίσκιοι των πρώην δεν θα φαίνονταν στη σκηνή. Οντως. Το κενό που άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ στον αντιμητσοτακισμό το καλύπτουν τώρα αυτοί. Χωρίς πρόταση. Με σκέτη άρνηση. Στο κενό του ΣΥΡΙΖΑ φυτρώνει η γαλάζια αντιπολιτική.
