Το 2019 ήταν η χρονιά του «χανγκόβερ». Υστερα από μια δεκαετία ανερμάτιστων υποσχέσεων και βιτριολικών αντιπαραθέσεων, η πλειονότητα του ελληνικού λαού ζήτησε ηρεμία, που ονομάστηκε «επιστροφή στην κανονικότητα». Η υπό τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη Νέα Δημοκρατία ήταν στην κατάλληλη θέση για να την προσφέρει. Εξ ου και κέρδισε τις εκλογές με 39,85%. Η προ κρίσης, όμως, κανονικότητα στο πολιτικό σύστημα είχε έναν δεύτερο πόλο. Γι’ αυτό και ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε τότε 31,53%, παρά τα όσα τού καταμαρτυρούσαν οι αντίπαλοι.
Αυτό ωστόσο που δεν κατάλαβαν ο κ. Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι μπορεί τα κανάλια να λατρεύουν τις «αντιπαραθέσεις», αλλά όσοι επέμεναν να ψηφίζουν (57,78% ήταν η συμμετοχή στις εκλογές του 2019) είχαν κουραστεί από τις κοκορομαχίες. Είχαν μπουχτίσει με τα ψευδοδιλήμματα «ή εμείς ή αυτοί». Ας μην ξεχνάμε ότι, την περασμένη δεκαετία, είχαν δοκιμάσει και το «σκότος» και το «φως», αλλά στην άκρη του δρόμου περίμενε πάντα το ίδιο μνημόνιο. Ηθελαν την «καβάντζα» του δεύτερου πόλου, αλλά όχι με τους όρους της περιόδου 2010-2015. Δεν ήθελαν κάποιον να ξεφωνίζει στο αυτί τους την ώρα του χανγκόβερ. Γι’ αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2023 καταβαραθρώθηκε στο 17,83%.
Σήμερα, υπάρχουν δύο αντικρουόμενες τάσεις. Από τη μία, διαφαίνεται η ολοκλήρωση της προ κρίσης κανονικότητας, με το ΠΑΣΟΚ να επαναδιεκδικεί τον ρόλο του δεύτερου πόλου. Από την άλλη, υπάρχουν τα διαλυτικά στοιχεία του πολιτικού συστήματος, που εκφράζονται με τη δημοσκοπική άνοδο ψεκασμένων ακροδεξιών κομμάτων και την προ έτους εκλογή του κ. Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.
Το τελευταίο έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι μεν προϊόν της κομματικής και εκλογικής βάσης, που διαμόρφωσε την εποχή της εξαλλοσύνης, αλλά είναι παραπλανητικό να θεωρήσουμε ότι είναι ασθένεια μόνον αυτού του κόμματος. Σε όλη την Ευρώπη είναι ορατά τα συμπτώματα εντροπίας του κομματικού συστήματος, ασχέτως αν στην Ελλάδα πήρε την πιο ιλαρή μορφή με κάποιον παντελώς άγνωστο που ήρθε για καλοκαιρινές διακοπές και το φθινόπωρο κέρδισε την ηγεσία του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος. Το βλέπουμε στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Αυστρία· οι Ιταλοί προηγήθηκαν.
Στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή συνυπάρχουν οι δύο τάσεις. Η μία είναι η επιστροφή στην προ κρίσης κανονικότητα, με δύο πόλους να εναλλάσσονται στην εξουσία. Η άλλη είναι η σταδιακή διάβρωση του πολιτικού συστήματος, από λογής λογής αουτσάιντερ· ψεκασμένους και μη. Συνεπώς, το ερώτημα δεν είναι μόνο αν το ΠΑΣΟΚ μπορεί, αλλά και αν θα προλάβει να κάνει άλμα μεγαλύτερο από τη φθορά του πολιτικού συστήματος όπως το ξέρουμε.
