Σε συνέντευξή της στο GB News (και σε τουίτ την ίδια μέρα, 9.10.2023) η πρέσβειρα του Ισραήλ στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν κατηγορηματική (και εκουσίως αυταπατώμενη): «Στις 6 Οκτωβρίου 2023 επικρατούσε ειρήνη», είπε. «Στις 7 Οκτωβρίου, τρομοκράτες της Χαμάς εισέβαλαν στα σπίτια μας, δολοφόνησαν οικογένειες και έκαψαν ζωντανά μωρά».
Προσέξτε την κυρίαρχη αντίληψη της ισραηλινής πολιτικής ελίτ: ζούσαμε ειρηνικά μέχρι την αποφράδα ημέρα της 7ης Οκτωβρίου. Οτι η κτηνωδία της Χαμάς μπορεί να εξηγηθεί (όχι να δικαιολογηθεί), τους είναι απωθητική ιδέα. Οτι η ειρήνη των μεν ερείδεται στην καταπίεση των δε, δεν τους περνάει από το μυαλό. Εχουν μάθει να σκέπτονται διχοτομικά – μανιχαϊκά, όχι κυκλικά – διαδραστικά.
Αυτό που αρνείται να αντιληφθεί η πολιτική – διπλωματική ελίτ του Ισραήλ βλέπει με εντυπωσιακή διαύγεια ο πρώην διοικητής της διαβόητης μυστικής υπηρεσίας Σιν Μπετ και πρώην αρχηγός του ναυτικού, Αμικάι Αγιαλόν. Με συγκλονιστική ειλικρίνεια, ο κ. Αγιαλόν είπε πολλά ανορθόδοξα σε συνέντευξή του στην ισραηλινή εφημερίδα Maariv (13.9.24) (και, αντιστοίχως, σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις του).
«Οι Παλαιστίνιοι έχασαν τη γη τους, γι’ αυτό όταν με ρωτούν “τι θα έκανες αν ήσουν Παλαιστίνιος;”, λέω: αν ερχόταν κάποιος και έκλεβε τη γη μου, τη γη του Ισραήλ, θα τον πολεμούσα χωρίς όρια». «Οι Παλαιστίνιοι», συνέχισε ο κ. Αγιαλόν, «βλέπουν τον εαυτό τους ως έθνος. Μία από τις τραγωδίες μας είναι ότι τους βλέπουμε ως άτομα. […] Νομίζουμε ότι αν φέρνουν φαγητό στα παιδιά τους, τότε το πρόβλημα θα λυθεί. Οχι. Οι Παλαιστίνιοι σήμερα –παρεμπιπτόντως, όχι μόνο η Χαμάς, όλοι οι Παλαιστίνιοι– είναι έτοιμοι να σκοτώσουν και να σκοτωθούν. Οχι μόνο για φαγητό. Θέλουν το τέλος της κατοχής. Από τη στιγμή που βλέπουν τον εαυτό τους ως λαό, ο πόλεμος είναι τελείως διαφορετικός».
Ο Αγιαλόν ανήκει σε μια μικρή αλλά ευδιάκριτη παράδοση Ισραηλινών και, ευρύτερα, Εβραίων ηγετών, οι οποίοι είχαν οξεία αίσθηση της πραγματικότητας, ικανότητα στρατηγικής σκέψης και αξιοσημείωτη ευθύτητα γνώμης (χωρίς αυτά να συνοδεύονται απαραίτητα με διευρυμένη ηθική συνείδηση). «Αν ήμουν Αραβας ηγέτης», είχε πει σε συνομιλητή του ο πρώτος πρωθυπουργός του Ισραήλ, Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, «δεν θα έκανα ποτέ συμβιβασμούς με το Ισραήλ. […] Ηρθαμε και κλέψαμε τη χώρα τους. Γιατί να το δεχτούν;».
Με στρατηγική ενσυναίσθηση ο θρυλικός υπουργός Αμυνας του Ισραήλ, Μοσέ Νταγιάν, είπε σε επικήδεια ομιλία του μετά τη δολοφονία Ισραηλινού αξιωματικού από Παλαιστινίους, το 1956: «Ας μη ρίχνουμε την ευθύνη στους δολοφόνους. Εδώ και οκτώ χρόνια κάθονται στους προσφυγικούς καταυλισμούς τους στη Γάζα, και, μπροστά στα μάτια τους, μετατρέπουμε σε πατρίδα μας τη γη και τα χωριά στα οποία είχαν ζήσει αυτοί και οι προπάτορές τους […]».
Η βαρβαρότητα, το μίσος και η κτηνωδία δεν έχουν αποκλειστικούς ιδιοκτήτες ούτε όρια. Το βίωμα του πόνου μπροστά στην απώλεια είναι κοινό.
Ολοι αυτοί οι ηγέτες κατανοούσαν μια απλή αλήθεια και προετοιμάζονταν για τις συνέπειές της: μην αναμένεις ειρηνική συμπεριφορά από αυτόν που του παίρνεις τη γη. Το είχε ωμά προβλέψει, πριν από έναν αιώνα, ένας από τους πρωτεργάτες του εβραϊκού εθνικισμού, ο Ζέεβ Τζιαμποτίνσκι. Καλώντας για τον εβραϊκό «αποικισμό» της Παλαιστίνης, ο Τζιαμποτίνσκι προειδοποιούσε τους «ειρηνοκάπηλους»(!) ότι αυτή η διαδικασία ήταν αδύνατον να είναι ειρηνική. «Δεν μπορεί να υπάρξει εθελοντική συμφωνία μεταξύ μας και των Αράβων της Παλαιστίνης», έγραψε στο περίφημο δοκίμιό του «Ο σιδηρούς τοίχος» (1923). «Κάθε γηγενής πληθυσμός στον κόσμο αντιστέκεται στους αποίκους […] Ο σιωνιστικός αποικισμός πρέπει είτε να σταματήσει είτε να προχωρήσει ανεξάρτητα από τον γηγενή πληθυσμό».
Ο Τζιαμποτίνσκι αντιλαμβανόταν ότι ο βίαιος αποικισμός εγείρει ηθικά ερωτήματα. Ωστόσο, «ο σιωνιστικός αποικισμός είναι ηθικός και δίκαιος», γράφει. Γιατί; Διότι η γη δεν ανήκει μόνο στους τωρινούς κατοίκους της (Αραβες), αλλά και σε αυτούς που την κατοικούσαν στο απώτερο παρελθόν αλλά, στη συνέχεια, «βιαίως εκδιώχθηκαν» (Εβραίους).
Η ειρωνεία της Ιστορίας, βεβαίως, είναι ότι τη «βίαιη εκδίωξή» τους θρηνούν εδώ και δεκαετίες, μετά την Καταστροφή του 1948, οι Παλαιστίνιοι. Τη φρασεολογία του «αποικισμού», που μετέρχονται σήμερα οι επικριτές του Ισραήλ, χρησιμοποιούσαν οι πρωτεργάτες του σιωνιστικού προτάγματος. Κατηγορίες περί τρομοκρατίας δέχονταν και οι σιωνιστές που αγωνίζονταν ενόπλως για την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. «Εμείς χρησιμοποιήσαμε την τρομοκρατία για να δημιουργήσουμε το κράτος μας. Γιατί να περιμένουμε ότι οι Παλαιστίνιοι θα είναι διαφορετικοί;», είπε το 1997 η Λία Ράμπιν, χήρα του δολοφονηθέντος πρωθυπουργού του Ισραήλ Γιτζάκ Ράμπιν και μαχήτρια στον αντιβρετανικό αγώνα για την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ.
Σε έναν φαύλο κύκλο οι ρόλοι εναλλάσσονται. Η βαρβαρότητα, το μίσος και η κτηνωδία δεν έχουν αποκλειστικούς ιδιοκτήτες ούτε όρια. Το βίωμα του πόνου μπροστά στην απώλεια είναι κοινό. Είμαστε μάρτυρες μιας ανθρωπολογικής σταθεράς στην Ιστορία: η εναλλακτική στην πολιτική συνεννόηση είναι η βαρβαρότητα. «Αν αρνηθούμε την ειρήνη, αυτό που μας περιμένει θα είναι ακόμα πιο βίαιο από την 7η Οκτωβρίου», δήλωσε στη Monde ο κ. Αγιαλόν (24.1.2024).
Οταν έρθει η επόμενη 7η Οκτωβρίου, θα αναλογισθούν οι μελλοντικοί ιθύνοντες του Ισραήλ τις ευθύνες των προκατόχων τους για τη νέα κτηνωδία που θα έχει προκύψει;
*Ο κ. Χαρίδημος Κ. Τσούκας (www.htsoukas.com) είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και ερευνητής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Warwick.
