Η ζωή στην Ελλάδα μπορεί να συνοψισθεί με την ακόλουθη διαπίστωση: στον ιδιωτικό τομέα μπορείς να κάνεις οτιδήποτε, αρκεί να μην παραβαίνεις τον νόμο. Αντίθετα, στο Δημόσιο δεν μπορείς να κάνεις απολύτως τίποτα αν δεν προβλέπεται ρητά από τον νόμο. Τόσο απλά, αλλά ταυτόχρονα και τόσο πολύπλοκα, γιατί η ερμηνεία μπορεί να μην είναι τόσο απλή.
Σήμερα, λοιπόν, θα αναφερθώ σε δύο ιστορίες που αναδεικνύουν αυτό το θέμα και κατά την προσωπική μου άποψη δεν βοηθούν στον εκσυγχρονισμό της χώρας.
– Οι περιορισμοί του ΕΣΡ
Στις 18/2/2024 σε αυτή τη στήλη έγραψα ένα κείμενο με τίτλο: «Ο χαρακτήρας των Ελλήνων», όπως αποκαλύπτεται από τη συμπεριφορά τους στην οδήγηση. Αυτή ήταν η τελευταία παράγραφος:
«[…] Οταν σπούδαζα στην Αγγλία 1965-1966 η τηλεόραση εκπαίδευε με μικρά έξυπνα σποτάκια τους οδηγούς. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα σποτάκι όπου έδειχνε μια μεγάλη ουρά από αυτοκίνητα και κάποιον οδηγό συνεχώς να παραβιάζει την ουρά. Στο τέλος ο φακός έκανε zoom στον οδηγό και βλέπαμε ότι είχε κεφάλι… γουρουνιού! Τα λόγια περιττεύουν! Ετσι εκπαιδεύεται ο κόσμος».
Η ιδέα άρεσε στον Γιώργο Καλούδη, γενικό διευθυντή της ΜΚΟ «Συμμαχία για την Ελλάδα» και σκέφτηκε να κάνει κάτι παρόμοιο για την Ελλάδα. Βρήκε εθελοντές και δημιούργησε τα story boards για ορισμένες παραβατικές συμπεριφορές των οδηγών, στα πρότυπα του αγγλικού παραδείγματος. Τα σποτάκια κάλυπταν τις συνηθισμένες ελληνικές παραβάσεις. Παρκάρισμα σε θέση ΑμεΑ, αδικαιολόγητη χρήση της ΛΕΑ, να πετάνε σκουπίδια στον δρόμο και εμπόδιο στην κυκλοφορία άλλων οχημάτων. Σε όλα τα σποτάκια η κατάληξη είναι να φαίνεται ότι ο οδηγός είναι γάιδαρος! Εμένα μου φάνηκε καλή ιδέα, έστω κι αν είναι καθυστερημένη σε σχέση με την Αγγλία κατά 60 χρόνια. Να όμως που «λογαριάζουμε χωρίς τον ξενοδόχο».
Αντί να σας περιγράψω τι συνέβη, είναι καλύτερα να αντιγράψω το μήνυμα που μου έστειλε ο Γιώργος Καλούδης:
«Οπως σου είπα και στο τηλέφωνο θέλουμε να κάνουμε μία καμπάνια για την οδική συμπεριφορά, που θα τρέξει ως κοινωνικό μήνυμα. Από το ΕΣΡ έλαβα την απάντηση, με πολύ ευγενικό τρόπο, ότι το είδε η επιτροπή αλλά μάλλον δεν βλέπουν να παίρνει έγκριση διότι φοβούνται μήπως κάποιος αντιδράσει για τον γάιδαρο και τα δικαιώματα των ζώων. Για την καμπάνια αυτή έχουν δουλέψει ήδη εθελοντικά καταξιωμένοι επαγγελματίες από τον χώρο του animation και θα δουλέψουν επίσης εθελοντικά και επαγγελματίες του χώρου της επικοινωνίας για την προώθησή της στα social και τα Μέσα.
γάιδαρος, ο, θηλ. γαϊδάρα κ. γαϊδούρα (βλ. λ.), πλ. γάιδαροι κ. γαϊδάροι, οι, ουσ. [
Ομολογώ ότι δεν περίμενα αυτή την εξέλιξη. Αλλο ένα δείγμα υπερβολής που μας χαρακτηρίζει. Γιατί να θίγονται οι φιλόζωοι όταν παρουσιάζουμε έναν παραβατικό άνθρωπο σαν γάιδαρο; Η Αγγλία ανέκαθεν ήταν μια χώρα με ανεπτυγμένη την αγάπη για τα ζώα, αλλά κανένας δεν διαμαρτυρήθηκε τότε. Τα σποτάκια ήταν πολλά και τα έβλεπα συνεχώς και ποτέ δεν αντιλήφθηκα καμία διαμαρτυρία. Μήπως το έχουμε παραξηλώσει στην Ελλάδα; Φαίνεται ότι όποιος έχει κάποια εξουσία αισθάνεται ότι πρέπει να την ασκεί με απόλυτη αυστηρότητα, φτάνοντας στην κατάχρηση.
Στον ιδιωτικό τομέα μπορείς να κάνεις οτιδήποτε, αρκεί να μην παραβαίνεις τον νόμο. Αντίθετα, στο Δημόσιο δεν μπορείς να κάνεις απολύτως τίποτα αν δεν προβλέπεται ρητά από τον νόμο.
Είπα κατάχρηση και θυμήθηκα άλλο ένα ντοκιμαντέρ από την αγγλική τηλεόραση την εποχή 1965-1966. Η εικόνα έδειχνε έναν δρόμο, ο οποίος για χιλιόμετρα ήταν ευθεία, με απόλυτη ορατότητα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Κάπου στη μέση του δρόμου υπήρχε μια διάβαση πεζών χωρίς φανάρια. Στη διάβαση βρισκόταν ο γνωστός «lollypop man» (ο άνθρωπος που κρατάει ένα κοντάρι, το οποίο στο πάνω μέρος έχει ένα μεγάλο δίσκο με τη λέξη STOP), ο οποίος είχε μοναδικό καθήκον να βοηθάει τους μαθητές του γειτονικού σχολείου να περνούν με ασφάλεια τη διάβαση. Αυτός, λοιπόν, όσο ο δρόμος ήταν άδειος περίμενε και περίμενε μέχρι να εμφανιστεί ένα αυτοκίνητο. Τότε προχωρούσε απότομα στη μέση του δρόμου, έδειχνε το κοντάρι του με το STOP, υποχρέωνε το όχημα να σταματήσει και έκανε σήμα στα παιδιά να περάσουν τη διάβαση. Αυτό που ήθελε να αναδείξει το ντοκιμαντέρ ήταν ότι η μόνη εξουσία που διέθετε ο lollypop man ήταν να σταματάει τα οχήματα για να βοηθήσει τα παιδιά να περάσουν. Αυτή την εξουσία φρόντιζε να την ασκεί ενεργά. Επρεπε να ταλαιπωρήσει έναν ή περισσότερους οδηγούς προκειμένου να ευχαριστηθεί για την άσκηση της δικής του εξουσίας. Το ντοκιμαντέρ έδειχνε και άλλα περιστατικά, τα οποία δεν θυμάμαι. Το μήνυμα που ήθελε να περάσει στον κόσμο ήταν ότι τέτοιες ενέργειες αποτελούν κατάχρηση στην άσκηση της εξουσίας. Βλέπετε, η βρετανική κρατική TV από τότε προσπαθούσε να εκπαιδεύει το κοινό και όχι να το αποβλακώνει.
– Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ)
Η «αγαπημένη» μου Αρχή. Η σύγχρονη Ιερά Εξέταση η οποία με τη σειρά της ασκεί την εξουσία της στα πλέον ακραία όριά της. Παρά το γεγονός ότι σε προηγούμενο κείμενό μου: «Προσωπικά δεδομένα ευαίσθητα και μη» (15/9/2024) ευθέως διατύπωσα τη θέση μου ότι ο πρόεδρός της καλύπτεται πίσω από νομικές ασάφειες εκφράζοντας την προσωπική του άποψη, η οποία όμως διαφέρει από τις θέσεις της Αρχής, εντούτοις δεν είδα καμία απάντηση ή διάψευση. Επιπλέον έκλεισα το κείμενό μου ζητώντας απάντηση, γιατί ακόμα οι ταυτότητες δεν έχουν τον προσωπικό αριθμό και έτσι θα υποχρεωθούν πολλοί συμπολίτες μας να βγάλουν ξανά ταυτότητα. Απάντηση δεν δόθηκε.
Η σημερινή παρέμβασή μου θα αναδείξει τη γραφειοκρατική τυπολατρία της Αρχής, που δουλειά δεν έχει και ασχολείται με το «γένος των αγγέλων». Εξηγούμαι. Η Αρχή με την απόφασή της 2576/ 23-09-2024 (η οποία καταλαμβάνει 20 σελίδες Α4) επέβαλε πρόστιμο 50.000 ευρώ και 100.000 ευρώ στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για παραλείψεις στην έκδοση των νέων ταυτοτήτων. Δεν έχει κανένα νόημα να μπούμε στις λεπτομέρειες. Αρκεί να αντιγράψω μόνο το τέλος αυτής της απόφασης για να αντιληφθείτε ότι «η εξουσία χωρίς την κατάχρησή της χάνει τα θέλγητρά της»*.
[…] Μολονότι δεν τίθεται εν αμφιβολία το κύρος των ταυτοτήτων, των οποίων η έκδοση στηρίζεται στο ισχύον σήμερα νομικό πλαίσιο, όπως περιγράφεται ως άνω, η Αρχή επισημαίνει την υποχρέωση να επικαιροποιηθεί και να κωδικοποιηθεί το νομικό πλαίσιο αναφορικά με τα στοιχεία στο νέο τύπο δελτίων ταυτότητας Ελλήνων πολιτών και της διαδικασίας έκδοσης αυτών, προκειμένου να ρυθμίζονται με ενιαίο τρόπο ζητήματα που είχαν δημιουργηθεί αφενός, από την κατάργηση σχετικών διατάξεων και αφετέρου, από την παράλληλη ισχύ διαφορετικών νομοθετημάτων, τόσο κατά την έκδοση των παλαιών, όσο και κατά την έκδοση των νέων δελτίων ταυτότητας, λαμβάνοντας υπόψη και τα όσα επιμέρους ζητήματα αναλύονται στην παρούσα Απόφαση».
Αλήθεια, κάθισαν ώρες ολόκληρες για να βγάλουν μια απόφαση 20 σελίδων, που επιβάλλει ένα πρόστιμο 150.000 ευρώ, η οποία όμως δεν διαπιστώνει τίποτα στραβό, αλλά ζητά να επικαιροποιηθεί το νομικό πλαίσιο σχετικά με το περιεχόμενο. Προσοχή, δεν ζητάνε να αφαιρεθεί κάτι, αλλά απλά να διατυπωθεί πληρέστερα η απόφαση για το περιεχόμενο.
Ξέρετε ποιος είναι ο τραγέλαφος; Ακριβώς το ίδιο έκαναν όταν το 2010 κάναμε την απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων και μας υποχρέωσαν να την επαναλάβουμε γιατί δεν μας επέτρεπαν να ζητήσουμε τις γνώσεις των δημοσίων υπαλλήλων σε ξένες γλώσσες και τίτλους σπουδών, γιατί όταν ζητήθηκε η έγκριση της Αρχής για την απογραφή δεν αναφέρθηκε ρητά ότι στην απογραφή θα ζητηθεί και η γνώση ξένων γλωσσών και οι σπουδές!
*Η φράση αυτή προέρχεται από ομιλία του πασίγνωστου Θεοδόση Πελεγρίνη, ηθοποιού (ποιεί ήθος) και πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στις 14 Νοεμβρίου 2010, εν μέσω κρίσης. Με άλλα λόγια, η κανονική άσκηση της εξουσίας δεν έχει νοστιμιά. Αυτά πρεσβεύουν και διδάσκουν ορισμένοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και περιμένουμε να πάει μπροστά αυτή η έρημη χώρα μας.
*O κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
