Οταν οι συγγενείς δεν έχουν σορό να κηδέψουν, το πένθος μοιάζει να μην έχει λύτρωση. Το ξέρουμε και από την τραγωδία με τους αγνοουμένους της Κύπρου. Αυτό είναι το μεγάλο ζήτημα με το ναυάγιο του «Οria», με το οποίο ασχολείται ο Γιώργος Π. Ιατρού στο πολύ πρόσφατο βιβλίο του «Υπερβαίνοντας τα όρια. Με αφορμή το μεγαλύτερο ναυάγιο της Μεσο-γείου» (εκδ. ΑΩ).
Το τι συνέβη στο «Οria» συνοψίζει ωραία ο αγαπητός συνάδελφος Σάκης Ιωαννίδης σε ρεπορτάζ του στην «Κ» («Το ναυάγιο με τις καραβάνες», 30.10.2023): «Συνοδεία τριών γερμανικών τορπιλακάτων, το “Οria” ξεκίνησε το ταξίδι του από τη Ρόδο στις 7 Φεβρουαρίου 1944 με περίπου 4.233 Ιταλούς αιχμαλώτους στοιβαγμένους στα αμπάρια του. Επιβιβάστηκαν ακόμη 90 Γερμανοί στρατιώτες, πέντε άτομα πλήρωμα με έναν Ελληνα μηχανικό και ο Νορβηγός καπετάνιος του. Πέντε ημέρες μετά, το πλοίο βρισκόταν έξω από το Σούνιο με ανέμους 10 μποφόρ. Το σημείο είναι δύσκολο, γεμάτο υφάλους και βραχονησίδες. Παρά τις επισημάνσεις προς τον καπετάνιο για την πορεία που έπρεπε να ακολουθήσει, το “Οria” μπερδεύτηκε και έπλευσε προς τη νησίδα Πάτροκλος, χτύπησε τη δεξιά του πλευρά στα βράχια και πήρε νερά. Το κύτος έσπασε σε δύο κομμάτια και βυθίστηκε στέλνοντας 4.184 Ιταλούς και 15 Γερμανούς στα βάθη της θάλασσας. Για μέρες, τα πτώματα που ξέβραζε η θάλασσα θάφτηκαν σε πρόχειρους τάφους στην παραλία του Χάρακα στα Λεγρενά.
»Οι κατοχικές δυνάμεις της εποχής απέκρυψαν το γεγονός και οι τύχες των αιχμαλώτων παρέμειναν άγνωστες για τις οικογένειές τους και την Ιστορία. Μέχρι που στις αρχές του 2000 ο δύτης Αριστοτέλης Ζερβούδης ανακαλύπτει σε βάθος 35 μέτρων τα πρώτα σημάδια της ναυτικής τραγωδίας». Η πρώτη δημοσίευση της έρευνας του Ζερβούδη πραγματοποιήθηκε το 2002. «Από τότε έχει έρθει σε επαφή με δεκάδες οικογένειες αγνοουμένων στην Ιταλία. Από τα περίπου 4.000 θύματα του ναυαγίου, τουλάχιστον 400 οικογένειες αναζητούν τα ίχνη των προγόνων τους, ενώ μέχρι σήμερα (2023) έχουν παραδοθεί και ταυτοποιηθεί τα αντικείμενα 20 ατόμων μέσω του δικτύου αγνοουμένων του “Οria” και των ερευνών του κ. Ζερβούδη».
Γράφαμε χθες ότι ο Γ. Ιατρού, συγγραφέας του «Υπερβαίνοντας τα όρια», είναι ο σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ για το ναυάγιο («MemORIA») και έχει ασχοληθεί επί μακρόν με τους συγγενείς των πεσόντων. Γράφει: «Στο μοντάζ ακινητοποιήσαμε το πλάνο με το μονόπετρο. Ετσι έλεγα έναν βράχο στο νησί του Πατρόκλου που ήταν κοντά στο ναυάγιο του “ORIA”. Αρχισα πάλι τη θεωρία μου, τις ονειροπολήσεις μου. Είναι μια πύλη, σ’ οδηγεί κατά κάποιο τρόπο, στον πλανήτη των αδικοχαμένων ψυχών. Αλλωστε νοιώθω σαν ξεναγός στον τόπο της τραγωδίας, αφού φέρνω τους Ιταλούς εδώ και τους δείχνω πού χάθηκαν οι άνθρωποί τους».
Η συνέχεια αύριο.
