Δεν έχω πάει στα Τρίκαλα με το τρένο. Απ’ όταν έγινε το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τρίκαλα έχω πάει μόνο με το αυτοκίνητο. Ο φόβος μου δεν είναι λογικός, λέω, τα τρένα είναι ασφαλή, αλλά δυσκολεύομαι απίστευτα να διώξω μία γενική εντύπωση ανασφάλειας. Μετά ακούς κάτι για νέες καθυστερήσεις στην αποκατάσταση του δικτύου. Επιμένω να επαναλαμβάνω ότι ο φόβος μου δεν είναι λογικός, αλλά μετά σκέφτομαι πως κυριολεκτικά δεν μπορείς να διασχίσεις τη χώρα από τη μία άκρη στην άλλη με το τρένο και καλά καλά δεν μπορείς να βγεις στις γύρω βαλκανικές χώρες με ασφάλεια με το τρένο, πράγμα που δεν έχει καμία απολύτως λογική.
Τα μέσα, ειδικά ο σιδηρόδρομος, πρέπει να κάνουν μία ολική επαναφορά. Οι υπεύθυνοι θα έπρεπε νύχτα μέρα να μας δείχνουν πως διενεργούνται έλεγχοι, πως, όπως συμβαίνει μετά από οποιαδήποτε αστοχία στην αεροπορία, τα λάθη γίνανε μαθήματα/ωφέλιμη πληροφόρηση, πως οι έλεγχοι, η εφαρμογή κάποιων standards κλπ. είναι πλέον ρουτίνα. Όμως, ακόμα και οι σταθμοί, για παράδειγμα του ηλεκτρικού, δεν εκπέμπουν μία αίσθηση ασφάλειας.
Πάω, όμως, με τον ηλεκτρικό. Τον πήρα την Κυριακή. Ήταν στην ώρα του. Συχνά δρομολόγια, αξιόπιστα, μια χαρά. Μέσα, όμως, υπήρχε ένα οικείο ξεχαρβάλωμα που έχω μάθει να ρομαντικοποιώ και που μερικές φορές με ηρεμεί (π.χ. μ’ αρέσει που το τρένο είναι τόσο παλιό ώστε ν’ ανοίγουν τα παράθυρα). Άλλες φορές η ανασφάλεια κάνει το σώμα μου ν’ αγωνιά να φτάσει στον επόμενο σταθμό και να πεταχτεί έξω. Νιώθω πως χρειάζεται ένα γενικό ξαναχτίσιμο της εμπιστοσύνης στο σιδηρόδρομο.
Δεν με πειράζει η μπόχα στον προαστιακό. Το πλύσιμο δεν είναι το φόρτε των μεγάλων πόλεων. Και δεν έχω πρόβλημα με τους συνεπιβάτες μου. Αλλά υπάρχει ένας κλονισμός εμπιστοσύνης που εντείνεται όταν, για παράδειγμα κοιτάς, όπως κοίταξα εγώ προχθές, στα σημεία ασφαλείας όπου πρέπει να υπάρχουν σημάνσεις και μηχανισμοί για περίπτωση έκτακτης ανάγκης και βλέπεις κάτι σαν τρύπα με καλώδια. Ή κλωνίζεται η εμπιστοσύνη όταν τα σκαλιά που οδηγούν από τη μία πλευρά της αποβάθρας στην άλλη έχουν φαγωθεί.
Χρειάζεται γενική επανεκκίνηση. Τα τρένα είναι ένας δημοκρατικός και οικονομικά αποτελεσματικός τρόπος μετακίνησης. Δεν είναι μόνο το ρομαντικό μεγαλείο τους, η φαντασμαγορία του τοπίου έξω απ’ τα μεγάλα παράθυρα, αλλά και η ικανότητά τους να διανύουν απόσταση χωρίς να μολύνουν υπερβολικά. Χώρια που ασκούν πιέσεις σε άλλους τρόπους μετακίνησης κι έτσι, για παράδειγμα, τα λεωφορεία αναγκάζονται να ρίξουν τις τιμές. Η ενίσχυση του τρένου είναι στόχος πολλών άλλων προηγμένων κρατών, χωρίς να σημαίνει ότι κι αλλού τα πράγματα λειτουργούν στην εντέλεια-ούτε καν. Καθυστερήσεις, προβλήματα, ακυρώσεις δρομολογίων, ανατριχιαστικές στάσεις, ελαττωματικοί συρμοί κλπ. υπάρχουν και μάλιστα σε κράτη πολύ πλουσιότερα από το δικό μας, δεν είχε άλλος, όμως, τέτοιο πολύνεκρο δυστύχημα με παιδιά και τέτοια βραδύτητα στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.
Κι έτσι τώρα η λογική επιλογή για το Αθήνα- Θεσσαλονίκη είναι, μάλλον, το αεροπλάνο που ρυπαίνει ή το λεωφορείο που είναι ακριβό και απαιτητικό σωματικά, ενώ προλαβαίνεις να διαβάσεις στη διαδρομή και μισό μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ-που, οκέι, αυτό μπορεί να πιστωθεί στα θετικά. Αν βγει κανείς στο αεροδρόμιο της Αθήνας θα έχει την εντύπωση ενός εύτακτου, καθαρού μέρους που λειτουργεί στην εντέλεια. Αν, όμως, συνεχίσει με τον προαστιακό σιδηρόδρομο, τις υπεραστικές γραμμές που συνδέουν την Αττική με άλλες κοντινές ή μακρινές πόλεις, αν πει, α, γιατί να μην πάω στην Κόρινθο ή στην Καλαμπάκα ή σε κάποια κοντινή εξοχή να πεζοπορήσω και να δω το φως του Οκτωβρίου, θα δει μία άλλη πλευρά, παλιά, με την κακή έννοια, κάτι σαν την πίσω όψη των σπιτιών στα χωριά, αυτό που δεν θες να δείχνεις στον κόσμο, ένα αποθετήριο σκουπιδιών και ακυρωμένων ιδεών, κάτι που ρημάζει.
