Ο θεσμός των προστατευομένων μαρτύρων έχει ιστορία, αντίστοιχη του ελληνικού κράτους: τραγελαφική. Στη δίκη της «17 Νοέμβρη» έγινε κωμωδία. Ο εισαγγελέας ανέγνωσε από την έδρα τα ονόματα των προστατευομένων μαρτύρων (Α1 και Β1) και αυτοί φώναξαν «παρών». Αλλες φορές κατέληξε σε τραγωδία. Τον Ιούνιο του 2009, δολοφονήθηκε ένας αστυνομικός που φύλαγε μια προστατευόμενη μάρτυρα σε δίκη του ΕΛΑ. Σε υποθέσεις κυκλωμάτων εκβιαστών ή τοκογλυφίας, οι «προστατευμένοι» μάρτυρες προστατεύτηκαν τόσο καλά, που στο δικαστήριο άλλαξαν άρδην τις αρχικές καταθέσεις.
Αλλά και στην υπόθεση Novartis αποδείχθηκε ότι οι μάρτυρες ήταν «προστατευμένοι» μόνον από ποινικές ή/και αστικές διώξεις. Τα ονόματά τους κυκλοφορούσαν τουλάχιστον από το 2020. «Ενας από εκείνους που έλαβαν αυτή την προστασία από την κ. Τουλουπάκη, ως Μάρτυρας Δημοσίου Συμφέροντος, είναι ο κ. Φιλίστωρ Δεστεμπασίδης (…) έχει αποδειχθεί στο πόρισμα της Προκαταρκτικής Επιτροπής της Βουλής, από τα έγγραφα που έστειλαν οι ΗΠΑ…», έγραφε ο κ. Αδωνις Γεωργιάδης (Τwitter, 14.7.2024) πριν υπάρξει εισαγγελική εντολή για την αποκάλυψη του ψευδωνύμου «Μάξιμου Σαράφη».
Βεβαίως, στη συγκεκριμένη υπόθεση υπάρχει το ζήτημα της συκοφαντίας πολιτικών προσώπων. Οκτώ πρώην υπουργοί και δύο πρώην πρωθυπουργοί «κρεμάστηκαν στα μανταλάκια», κατά την έκφραση του συρμού. Μόνο που για το εν λόγω «κρέμασμα» δεν αρκεί ο κοινός νόμος. Χρειάζεται και το Σύνταγμα για να υπάρξει το μπάχαλο. Το άρθρο 87 προβλέπει ότι «αν στο πλαίσιο άλλης ανάκρισης, προανάκρισης, προκαταρκτικής εξέτασης ή διοικητικής εξέτασης προκύψουν στοιχεία, (σ.σ.: κατά όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της κυβέρνησης ή υφυπουργοί), αυτά διαβιβάζονται αμελλητί στη Βουλή από αυτόν που ενεργεί την ανάκριση, προανάκριση ή εξέταση».
Θεωρείται «στοιχείο» η μαρτυρία ή ψευδομαρτυρία κάποιων που η αμερικανική δικαιοσύνη θεώρησε αξιόπιστους; Αν ναι, τότε πρέπει να «διαβιβαστεί αμελλητί στη Βουλή» και εκ των πραγμάτων στη δημοσιότητα. Στο πλαίσιο μιας μυστικής ανάκρισης, ο εισαγγελέας οφείλει να διασταυρώσει όποια «στοιχεία» έχει από μαρτυρικές καταθέσεις. Τι γίνεται, όμως, στο πλαίσιο του «αμελλητί»; Φοβόμαστε ότι για μία ακόμη φορά έχουμε τη γνωστή νομοθετική προχειρότητα, όπου «ο ένας νόμος δέρνει τον άλλον και οι δυό τη Δημοκρατία».
Κακά τα ψέματα. Ο νόμος για την «προστασία μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος» έχει τη μοίρα όλων των άλλων δημοσίων πραγμάτων, δηλαδή την καταπάτηση. Χρησιμοποιείται περιστασιακώς και χρησιμεύει μόνο για να καμαρώνουμε ότι η νομοθεσία μας εκσυγχρονίζεται κατά τα δυτικά πρότυπα.
