Η Αμερική φλέγεται σήμερα, φλεγόταν όμως και τη δεκαετία του 1850. Τότε, με αφορμή το ακανθώδες ζήτημα της δουλείας. Στο βιβλίο του «Μικρή ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών» (μτφρ.: Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πατάκη), ο ιστορικός Τζέιμς Γουέστ Ντέιβιντσον αφηγείται ένα περιστατικό βίας εντός της αίθουσας της Γερουσίας, στο Καπιτώλιο.
Ο γερουσιαστής Τσαρλς Σάμνερ, του νέου τότε κόμματος των Ρεπουμπλικανών, από τη Μασαχουσέτη, καταδίκασε δημοσίως τη δουλεία, αναφερόμενος στον Αντριου Μπάτλερ, γερουσιαστή από τη Νότια Καρολίνα, λέγοντας πως η δουλοκτησία ήταν η «ερωμένη» του. Μέρες αργότερα, ο ανιψιός του, ο βουλευτής Πρέστον Μπρουκς, εισέβαλε στη Γερουσία «προκειμένου να τιμωρήσει τον Σάμνερ με βάση τον κώδικα τιμής του Νότου»: χτυπήματα με μπαστούνι στο κεφάλι. Ο Σάμνερ προσπάθησε να σηκωθεί αλλά ζαλίστηκε και αιμόφυρτος καθώς ήταν σωριάστηκε στο πάτωμα. «Κάθε χτύπημα πήγε εκεί όπου ήθελα», είπε ο Μπρουκς αργότερα.
Ο Ντέιβιντσον γράφει πως «η βία στο μακρινό Κάνσας ήταν δεδομένη, “αλλά το να βλέπεις ένα γερουσιαστή να δέχεται επίθεση στην αίθουσα της Γερουσίας είναι απαράδεκτο” συμφώνησε ένας εκδότης από το Ντιτρόιτ. Στον Νότο, από την άλλη, ο Πρέστον Μπρουκς λάμβανε αναμνηστικά μπαστούνια ως δώρα και προσκλήσεις σε δείπνα».
Το 1858, η Αμερική έμπαινε σε δίνη δίχως επιστροφή. Μια άκρως αμφιλεγόμενη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου απέναντι στο αίτημα ενός σκλάβου να ελευθερωθεί προκάλεσε αποτροπιασμό στον Βορρά. Αντίστοιχα, η νέα επίθεση του πολέμιου της δουλείας Τζον Μπράουν το 1859, όταν μαζί με μεγάλη ομάδα ανδρών κατέλαβε ομοσπονδιακό οπλοστάσιο στη Βιρτζίνια με στόχο να ενθαρρύνει τους σκλάβους να εξεγερθούν, προκάλεσε φρίκη στον Νότο. Η απόπειρα του Μπράουν δεν οδήγησε πουθενά· ο ίδιος εκτελέστηκε δι’ απαγχονισμού.
Η εποχή των συμβιβασμών Βορρά – Νότου πάνω στο θέμα της δουλείας είχε παρέλθει. Το 1860, οι Ρεπουμπλικανοί πρότειναν για την προεδρία «έναν άνθρωπο που είχε ξεκάθαρες απόψεις για το ζήτημα», τον Λίνκολν. «Οι εκλογές του 1860», γράφει ο Ντέιβιντσον, «ανέδειξαν τη βαθιά διαίρεση του έθνους». Και συνεχίζει: «Για πρώτη φορά, εκλεγόταν πρόεδρος με την υποστήριξη μόνο των πολιτειών όπου είχε απαγορευτεί δουλοκτησία. Για πρώτη φορά, κέρδιζε υποψήφιος που δεσμευόταν να σταματήσει την εξάπλωση της δουλείας».
Αυτό ήταν. Επτά πολιτείες του Νότου αποσχίστηκαν σχηματίζοντας τη Συνομοσπονδία. «Η Ενωση, της οποίας έμβλημα ήταν η φράση E pluribus unum, διαλύθηκε με αφορμή το ποιος θα έπρεπε να είναι ίσος, ποιος θα έπρεπε να είναι ελεύθερος».
Επόμενος σταθμός: Εμφύλιος πόλεμος.
