Δεν είναι μόνο δική τους υπόθεση. Από τα βακτήρια του πολιτικού λόγου του Τραμπ επιμολύνεται η υφήλιος. Οταν τα πυροτεχνήματα μίσους, χυδαιότητας, παράνοιας, ψεύδους, κακίας και ανοησίας θαμπώνουν το μισό αμερικανικό κοινό, αυτούσια ή σε παραλλαγές θα αντιγραφούν και από άλλους.
«Ο λόγος είναι για όλα ικανός», έλεγε ο Παπανούτσος. Ακόμη και για να εξυπηρετήσει το πιο κίβδηλο, το πιο ανήθικο, το πιο διχαστικό. Με τρόπο χοντροκομμένο, ο Τραμπ κάνει τις λέξεις παγίδες για να αγκιστρώσει τα πλήθη, μάσκες που κρύβουν προθέσεις και ατοπήματα, σήματα ανέντιμα, εργαλεία ευτελισμού ευγενών νοημάτων. Και πείθει. Ενας δυσοίωνος μορφασμός της Ιστορίας. Υβρεις, παραληρηματικές συκοφαντίες και προσβολές, μισαλλόδοξες ρατσιστικές απειλές, συνωμοσιολογικά μυθεύματα, μισογυνικές λοιδορίες και εξωφρενικές κατηγορίες δονούν ενθουσιασμένες λαοθάλασσες, και ο δυτικός κόσμος τείνει να αναποδογυρίσει. Χάνεται η αίσθηση της κοσμιότητας, της σύνεσης, του αλληλοσεβασμού, του αυτοελέγχου, του μέτρου και της λογικής, η άσκηση βίας εκλαμβάνεται ως αποδεικτικό σθένους και η έκρηξη βαρβαρότητας ως πράξη πατριωτική.
Εχει χιλιομελετηθεί η γλώσσα του Τραμπ. Από μηχανές και ανθρώπους. Δημοφιλή γλωσσικά μοντέλα ΑΙ μετέτρεψαν σε υψηλά ποσοστά και πολυψήφιους αριθμούς το καμίνι της ρητορικής Τραμπ. Πολιτικοί επιστήμονες ανίχνευσαν βαθύτερο σκότος στον πολιτικό του λόγο, αναλύοντας ό,τι είπε από το 2015 έως σήμερα: εντατικότερη χρήση βίαιου λεξιλογίου, μείωση των αναφορών σε κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα, εμμονή με το έγκλημα και το αίμα. Θα ακολουθήσει «λουτρό αίματος αν δεν εκλεγώ», είπε. Η Χάρις είναι «εγκληματίας» παραδίδει τη χώρα σε «δολοφόνους, βιαστές, τραμπούκους, ένα στρατό παράνομων ξένων», σε εισβολείς που «θα μπουν στην κουζίνα σου και θα σου κόψουν τον λαιμό». Ιστορικοί αναλυτές αποτύπωσαν ομοιότητες ανάμεσα στον πολιτικό λόγο του Τραμπ και εκείνον των Χίτλερ, Στάλιν, Μουσολίνι, χρήση των ίδιων ή παρεμφερών λέξεων, όπως παράσιτα, ζιζάνια, ψείρες, ζώα, δηλητηριασμένο ή αρρωστημένο αίμα. «Μέχρι πρόσφατα, δεν είχε ποτέ εμφανιστεί στη σύγχρονη αμερικανική πολιτική σκηνή αυτή η ρητορική, η εσκεμμένη απανθρωποποίηση ολόκληρων ομάδων πολιτών. Ακόμη και ο Τζορτζ Ουάλας, στη διαβόητη, ρατσιστική ομιλία του το 1963, την πρώτη ως κυβερνήτη της Αλαμπάμα, απέφυγε να χρησιμοποιήσει τέτοια γλώσσα. Ζήτησε “φυλετικό διαχωρισμό σήμερα, φυλετικό διαχωρισμό αύριο, φυλετικό διαχωρισμό για πάντα”, όμως δεν αποκάλεσε τους πολιτικούς του αντιπάλους “παράσιτα” ούτε είπε ότι δηλητηρίαζαν το αίμα του έθνους», έγραφε πρόσφατα η Αν Απλμπαουμ στο Atlantic. «Αυτή η κόκκινη γραμμή δεν υπάρχει πια». Η γλώσσα γίνεται μοχλός μιας προπαγάνδας που εγκαθιστά στην καθημερινότητα τη διαίρεση, το μίσος και τον φόβο.
Μπορεί να στήσει παγίδες, όπως εκείνες με τις οποίες ο Τραμπ αγκιστρώνει τα πλήθη. Αλλά κάποτε εκδικείται.
Επιπλέον, επιχειρεί να μηδενίσει την κριτική, να στρεβλώσει τη σκέψη, να αντιστρέψει την πραγματικότητα. Ο υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ, «η μεγαλύτερη απειλή για την αμερικανική δημοκρατία», όπως αποκαλείται, διατυμπανίζει ότι η εκλογή του θα είναι «μια νίκη της δημοκρατίας». Βαφτίζει την ειρηνική διαμαρτυρία «εξέγερση» και την 6η Ιανουαρίου «μεγάλο ψέμα». Οι θουκυδίδειες διαπιστώσεις, ότι στον πόλεμο (με πόλεμο μοιάζει η προεκλογική μάχη στις ΗΠΑ) οι άνθρωποι άλλαζαν τη συνηθισμένη αντιστοιχία των λέξεων προς τα πράγματα για να εξωραΐσουν τις πράξεις τους και παρουσίαζαν μεταξύ άλλων την αστόχαστη αποκοτιά ως παλικαριά, την οξύθυμη βίαιη απόκριση ως προτέρημα του ανδρός, την έξαλλη ανεδαφική κατηγορία ως πράξη αξιόπιστη, του ταιριάζουν γάντι.
Ορισμένοι θεωρούν πως τρολάρει όταν λέει ότι θα περάσει την πρώτη ημέρα της δεύτερης θητείας του ενεργώντας ως δικτάτορας ή ότι ο αμερικανικός στρατός θα «φροντίσει» τον «εσωτερικό εχθρό», την ελίτ των Δημοκρατικών, εκείνους τους «άρρωστους ανθρώπους», τους «παρανοϊκούς αριστερούς». Αλλοι, οι Κέλι, Εσπερ, Μίλεϊ, ακόμη και η Χάρις, τον είπαν «φασίστα». Ο Τραμπ της αντιγύρισε τον χαρακτηρισμό. Οι οπαδοί των δύο κομμάτων πλέουν σε χώριους ωκεανούς. Ο Τραμπ θέλει ο αντίπαλος, αν και πλησίον, να είναι κόλαση – όχι ο παράδεισος που οι άνθρωποι έχουν ανάγκη.
Η γλώσσα ορίζει το μπόι του χρήστη της. Πόσοι έχουν τα μάτια ερμητικά κλειστά, θα το δείξει η κάλπη, όπως και πόσοι, φράση τη φράση, βάζουν τις σωστές λέξεις στη θέση των ψεύτικων, τις αληθινές προθέσεις στη θέση των διεγερτικών συνθημάτων, τη γελοιότητα στη θέση της ακράτητης κινδυνολογίας… Και αν η γλώσσα θα πάρει εντέλει την εκδίκησή της.
