Οι ελίτ και τα μαζικά κόμματα

2' 15" χρόνος ανάγνωσης

Υπάρχει ο κλασικός διαχωρισμός των ελίτ από τον λαό. Είναι ένα ερμηνευτικό σχήμα κυρίως των εθνολαϊκιστών οι οποίοι αποδίδουν τη δυστυχία των πολλών στην απληστία και στους σχεδιασμούς των λίγων. Είναι μια βολική, μανιχαϊστική προσέγγιση της πραγματικότητας, εύληπτη στον κοινό νου, καθώς αναγνωρίζει μόνο δύο χρώματα: το λευκό και το μαύρο. Είναι προφανές ότι οι κοινωνίες του 21ου αιώνα είναι πολύ πιο σύνθετες, μακριά από τέτοια απλουστευτικά σχήματα, που η ανάλυσή τους απαιτεί άλλα ερμηνευτικά εργαλεία. Το να ορίσουμε τον λαό είναι εύκολο. Εξίσου εύκολο είναι να ορίσουμε και τις ελίτ, δηλαδή άτομα με γνώσεις, εργατικότητα, καινοτόμες ιδέες, στόχους. Ξεχωρίζουν, καθώς κινούνται στον χώρο των γραμμάτων και των τεχνών, της επιστήμης, του επιχειρείν. Γιατί όμως οι λαϊκιστές βάζουν σε τροχιά σύγκρουσης τις ελίτ με τον λαό; Γιατί η σχέση τους να μην είναι συνεργατική; Και τι δείχνει τελικά η ζωή, ο τελικός κριτής των θεωριών μας;

Στα δημοκρατικά πολιτεύματα η βούληση των πολιτών πάντα διαμεσολαβείται από τους θεσμούς, πρωτίστως από τα κόμματα. Αυτά εκφράζουν τα αιτήματά τους και αγωνίζονται να τα πραγματώσουν μέσω της πολιτικής εξουσίας. Μέσα σε αυτό το σύστημα οι ελίτ έχουν δύο επιλογές: είτε να επιζητήσουν την πολιτική τους έκφραση στα μικρά κόμματα, καθώς έτσι διατηρούν στο ακέραιο και χωρίς εκπτώσεις τις θεμελιώδεις θέσεις τους, είτε να θελήσουν να εκφραστούν μέσω των μεγάλων, μαζικών κομμάτων. Σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση θα πρέπει να βάλουν πολύ νερό στο κρασί τους διότι αυτά τα κόμματα είναι πολυσυλλεκτικά. Με μια αντίστροφη διαδρομή του νου αντιλαμβανόμαστε πως, εξ ορισμού, μαζικό κόμμα δεν μπορεί να είναι και κόμμα των ελίτ, διότι θα χάσει την επαφή του με το πλατύ κοινό.

Στην πολιτική, το παν είναι η πρωτοπορία, η ηγεσία να μην αποκόπτεται από τους πολλούς. Μπροστά, με βήματα μετρημένα.

Οι προχωρημένες, καινοτόμες ιδέες των ελίτ, συνήθως είτε δεν γίνονται κατανοητές από τον κοινό νου είτε ως πρόδρομες, προκαλούν αντιδράσεις. Μπορεί οι διάφορες ελίτ να λειτουργούν ως ομάδες πίεσης για την προώθηση των συμφερόντων τους, μπορεί να θέλουν να περάσουν τα μηνύματά τους, όμως οι ηγεσίες των μεγάλων, των μαζικών κομμάτων, αποφεύγουν να ταυτιστούν μαζί τους, διότι έτσι ακυρώνουν την ίδια τη φυσιογνωμία του κόμματος.

Γιατί τότε το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ, ένα κόμμα με δεκάδες εκατομμύρια ψηφοφόρους, το χαρακτηρίζουν κόμμα των ελίτ; Πρώτον, διότι έχει τη δύναμή του στα πλούσια, μεγάλα αστικά κέντρα και δεύτερον, αυτός ο χαρακτηρισμός προκύπτει σε αντιδιαστολή με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που εκφράζει τη βαθιά, ξεχασμένη Αμερική. Στην Ελλάδα τα δύο μεγάλα κόμματα ήταν κόμματα με λαϊκές ρίζες. Οι ελίτ εκφράζονταν πάντα από μικρά κόμματα, τα κόμματα μπουτίκ, που ανέξοδα μπορούσαν να υιοθετούν τις καινοτόμες ιδέες τους και τον μεταρρυθμιστικό τους οίστρο. Στην πολιτική, το παν είναι η πρωτοπορία, η ηγεσία να μην αποκόπτεται από τους πολλούς. Μπροστά, με βήματα μετρημένα.

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT