Ο μεγάλος νικητής των αμερικανικών εκλογών δεν ήταν ο Τραμπ, αλλά οι πολιτικοί αναλυτές: στην πλειονότητά τους παρείχαν μια τόσο βολικά αφηρημένη εικόνα των πραγμάτων, γεμάτη ασφαλείς κοινοτοπίες και διπλωματικές ασάφειες, που την επόμενη μέρα είχαν την πολυτέλεια να νιώσουν και να δηλώσουν δικαιωμένοι. Τις τελευταίες εβδομάδες εξέφρασαν τόσες απόψεις, που ο κόσμος ξέχασε τι είπαν και τι δεν είπαν· η ερμηνεία που επιφύλαξαν στο πολιτικό σκηνικό των ΗΠΑ ήταν τόσο συγκεχυμένη ώστε κατέληξε και η ίδια δυσερμήνευτη. Ετσι, όλοι έπεσαν ταυτόχρονα μέσα και έξω. Αυτό όμως δεν είναι ενδεικτικό μόνο της αναξιοπιστίας τους, αλλά και της αιτίας πίσω από τη γιγάντωση του τραμπισμού: η άποψη ότι πρόκειται για μια συγκυριακή μόδα, ένα απλό φαινόμενο που μπορούμε να λάβουμε ή να μη λάβουμε υπ’ όψιν ανάλογα με την οπτική γωνία και τη γεωγραφική μας θέση, είναι μια πλάνη. Η αλήθεια είναι ότι ο τραμπισμός προηγείται του Τραμπ και θα υπάρχει και ύστερα από αυτόν. Ακόμα κι αν η Κάμαλα Χάρις κέρδιζε, ο τραμπισμός θα εξακολουθούσε να υπάρχει όχι ως απλό συστατικό της πολιτικής πραγματικότητας, αλλά ενδεχομένως ως αναπόσπαστο κομμάτι της.
Μάταιος κόπος
Σύσσωμο το σύστημα διαμόρφωσης κοινής γνώμης, αν υποθέσουμε ότι αυτό υπάρχει και λειτουργεί, επιχειρεί τους τελευταίους μήνες να αποδομήσει την περσόνα του Τραμπ με κάθε πρόσφορο ή απρόσφορο μέσο. Εν τω μεταξύ, ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ήδη αποδομημένος. Ξέρουμε εδώ και χρόνια για τα μπλεξίματά του με τον νόμο, για τις καταδίκες του, για την επιχειρηματική του αχρηστία και απληστία, για τις απόψεις του για τις γυναίκες και τις μειονότητες, για την πολιτική του αδαημοσύνη. Γνωρίζουμε ακόμα –επειδή ο ίδιος πρώτος απ’ όλους φρόντισε να γνωρίζουμε– ποιο είναι το όραμά του για τις ΗΠΑ και τη θέση τους στον κόσμο: απομονωτισμός, ελάχιστη εμπλοκή στο διεθνές γίγνεσθαι, αποστασιοποίηση από κοστοβόρες συμμαχίες, εθνικισμός και επιθετικότητα προς τον Αλλο (επικίνδυνο ή ακίνδυνο). Το πάθος των αντιτραμπικών να περιγράψουν το μεγαλείο της κακότητας του προέδρου τούς στέρησε τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουν ότι το ήθος του Τραμπ είναι γνωστό. Ακριβώς γι’ αυτό έχει οπαδούς. Ο Τραμπ δεν κέρδισε παρότι είναι αυτός που είναι, αλλά επειδή είναι αυτός που είναι.
Woke ως φόβητρο
Φταίει ενδεχομένως για τη νίκη Τραμπ η εμμονή των Δημοκρατικών με τον διπολισμό του καλού και του κακού, αυτή η χολιγουντιανής απλοϊκότητας θεώρηση των πραγμάτων ως μάχης μεταξύ σκότους και φωτός, που διαχωρίζει τους ανθρώπους σε υπερασπιστές της λανθασμένης και της «σωστής πλευράς της Ιστορίας». Η συγκεκριμένη λογική αποξένωσε τους ανένταχτους και λειτούργησε διχαστικά: όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας. Οι Δημοκρατικοί ξόδεψαν χρόνο και ενέργεια δραματοποιώντας το προφανές (ότι ο Τραμπ είναι μια γραφική και πολλαπλώς επικίνδυνη προσωπικότητα), αντί να εστιάσουν στα προβλήματα του δικού τους αφηγήματος και στη συνεκτικότητα του προγράμματός τους. Η «woke κουλτούρα» πιθανότατα δεν είναι το μεγάλο πρόβλημα που κάποιοι ισχυρίζονται πως είναι. Ως φόβητρο όμως αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματική. Αυτή γιατί δεν την αποδόμησαν οι Δημοκρατικοί; Γιατί επέτρεψαν στον Τραμπ και στον Ελον Μασκ να κερδίσουν συνειδήσεις και καρδιές εφιστώντας σε τόσους ψηφοφόρους τον κίνδυνο ενός ανελεύθερου καθεστώτος πολιτικής ορθότητας και φίμωσης των αντιφρονούντων;
Στην παγίδα του
Τον Τραμπ δεν τον ενοχλούν τα χάσματα· σε αυτά στηρίζει τη στρατηγική του· στην ιδέα του γενικευμένου πολέμου μεταξύ του διεφθαρμένου «συστήματος» και του αγνού αντισυστήματος. Αντί να γεφυρώσουν το χάσμα συμφιλιωτικά και συγκρατημένα ως ώριμοι και πιο συνειδητοποιημένοι, οι Δημοκρατικοί το βάθυναν κι άλλο, ανήμποροι να αντισταθούν στον πειρασμό επίδειξης της πολιτισμικής ανωτερότητάς τους. Επιστρατεύθηκαν λοιπόν τα είδωλα που επιστρατεύθηκαν και όταν διεκδίκησε την προεδρία η Χίλαρι. Τα «endorsements» των διασήμων και ισχυρών προς την Κάμαλα, μια πρακτική παρωχημένη όσο και πολλά από τα είδωλα που συμμετείχαν σε αυτήν, είχαν σκοπό να δημιουργήσουν ρεύμα υπέρ της υποψήφιας των Δημοκρατικών, αλλά, όπως εύκολα θα μπορούσε να είχε προβλέψει κάποιος λιγότερο ιδρυματοποιημένος, το μόνο που κατάφεραν ήταν να εξυπηρετήσουν το σχέδιο του Τραμπ. Για κάθε τραγουδίστρια με εκατομμύρια ακολούθους που εξέφραζε τη στήριξή της στους Δημοκρατικούς, ο Τραμπ κέρδισε κι από μία σαρδόνια επιβεβαίωση: η «διαπλεκόμενη ελίτ» συντάσσεται με την Κάμαλα, άρα με τον Τραμπ δεν μπορεί παρά να συντάσσεται ο λαός.
Η νίκη συνεχίζεται
Η καταστροφολογία που σίγουρα θα ακολουθήσει τη μεγάλη νίκη του Τραμπ υπάρχει περίπτωση να εξυπηρετεί κι αυτή το συμφέρον του. Για τους φανατισμένους οπαδούς του, η πολιτική του, όπως και η πολιτική γενικά, έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Ο τραμπικοί πρώτα κοιτούν τους απέναντι και μετά τον εαυτό τους. Οσο λοιπόν οι απέναντι τους δίνουν λόγους να πιστεύουν ότι ο πρόεδρός τους αποτελεί στόχο του «συστήματος», τόσο θα βλέπουν στο πρόσωπο του προέδρου τον σωτήρα τους. Οταν οι απέναντι ανακτήσουν την ψυχραιμία τους, ίσως οι τραμπικοί δουν το πρόσωπο του προέδρου όπως είναι.
