Μία εβδομάδα μετά τις εκλογές στις ΗΠΑ, είναι πια σαφές σε όλους ότι η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει εισπραχθεί από τον ίδιο σαν μια απλή εκλογική επικράτηση. Αλλά έχει καταγραφεί ως εντολή του αμερικανικού λαού για αλλαγή παραδείγματος. Για την κατάσταση εντός των ΗΠΑ πολλά μπορεί να ειπωθούν, είναι, ωστόσο, απολύτως βέβαιο ότι η Ελλάδα και το αμερικανικό μοντέλο απέχουν έτη φωτός σε ό,τι αφορά τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά και λοιπά πρότυπα. Αν και στην εποχή της άμεσης διάχυσης της πληροφορίας ανά την υφήλιο, που ο καθένας μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτήν, η κατάσταση στην ευρωπαϊκή περιφέρεια δεν συγκρίνεται με όλα όσα συμβαίνουν στην Αμερική. Αλλο το woke κίνημα στη Νέα Υόρκη και στις πλούσιες και χειραφετημένες κοινωνίες της ανατολικής και της δυτικής ακτής, άλλη η κουβέντα στους πατερναλιστικούς λειμώνες των νοτίων Βαλκανίων.
Παρά την πραγματικότητα, είναι αδιαμφισβήτητη η έλξη που προκαλεί σε όλους τους Ευρωπαίους λαϊκιστές η ανάδειξη του Τραμπ. Αλλωστε, δεν είναι κρυφή η σχέση του με τους «αδελφούς και αδελφές» του στην Ε.Ε. Ηδη στην Ελλάδα άρχισε ο σχετικός ανταγωνισμός και η κατάσταση αυτή θα ασκήσει τεράστιες πιέσεις και στο κυβερνών κόμμα, το οποίο καλείται να επιτύχει εξαιρετικά δύσκολες ισορροπίες.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, βέβαια, θα αντιμετωπίσουν οι πυλώνες της Ε.Ε. (Γαλλία και Γερμανία), ενώ τα μικρότερα πολιτικά κέντρα της Ευρώπης θα επηρεαστούν από το κύμα αυτό της τραμπικής ιδεολογίας. Η Ισπανία, η Πολωνία ακόμη και η Ιταλία, που κυβερνάται από μια μάλλον μετριοπαθή στην πράξη δεξιά παράταξη, θα αισθανθούν πιέσεις για περιχαράκωση στα εθνικά τους όρια. Θα αυξηθούν οι φωνές που θέλουν την Ευρώπη «μικρότερη», περιορισμένη στην εμπορική και οικονομική συνεργασία, θα υπονομεύσουν τις θαρραλέες πολιτικές που απαιτούνται για τη στενότερη Ενωση. Τις πολιτικές, δηλαδή, που αποτελούν προϋπόθεση επιβίωσης της Ευρώπης ως οντότητας σε έναν κόσμο ο οποίος γίνεται ολοένα και πιο ανταγωνιστικός, σκληρός και επικίνδυνος.
Εχουμε ζήσει ξανά ιδεολογικές μεταβολές πολιτικού παραδείγματος στον δυτικό κόσμο. Η κορύφωση του δημοκρατικού, φιλελεύθερου παραδείγματος καταγράφεται περίπου στα τέλη της δεκαετίας του 2010 και από τότε ακολούθησε η συρρίκνωσή του. Προφανώς η διαδικασία αυτή βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Παρατηρούμε μόνο κάποια από τα εξωγενή χαρακτηριστικά της. Ενώ τα πιο βαθιά, εκείνα που αφορούν τις ίδιες τις κοινωνίες, δεν μπορούμε παρά να τα ψηλαφήσουμε, και μάλιστα φοβικά. Δυστυχώς, ένα αποτυχημένο οικονομικό μοντέλο απομυζά τις δυτικές κοινωνίες τα τελευταία 30 χρόνια. Οι θλιβερές προοπτικές των νεοτέρων το αποδεικνύουν. Και οι κοινωνίες, όταν αντιδρούν, δεν κινούνται με τη λογική, αλλά με το ένστικτο της εκδικητικότητας. Και δεν έχουμε δει ακόμη τίποτε…
