εταιριών
Του Μιχάλη Ζελενίτσα
Tax Consultant της Grant Thornton
Με την τροποποίηση του κωδικοποιημένου νόμου 2190/1920 από το Ν.
3604/07 προστέθηκαν οι ακόλουθες δυο περιπτώσεις σύμφωνα με τις
οποίες παρέχεται το δικαίωμα εξαγοράς του 5% της μειοψηφίας των
ανωνύμων εταιριών:
Α. Δικαίωμα της μειοψηφίας για εξαγορά των μετοχών της από τον
πλειοψηφούντα μέτοχο (sell – out).
Εάν ένας μέτοχος απέκτησε μετά την ίδρυση της εταιρείας και
διατηρεί τουλάχιστον το ενενήντα πέντε τοις εκατό (95%) του
μετοχικού κεφαλαίου της, ένας ή περισσότεροι από τους λοιπούς
μετόχους μπορούν να ζητήσουν με αγωγή, η οποία ασκείται εντός
προθεσμίας πέντε (5) ετών από τότε που ο μέτοχος απέκτησε το
παραπάνω ποσοστό, την εξαγορά της συμμετοχής τους από το μέτοχο
αυτόν. Στο ποσοστό του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας που
κατέχει ο παραπάνω μέτοχος συνυπολογίζονται τα ποσοστά που
κατέχουν: (α) συνδεδεμένες με αυτόν επιχειρήσεις, (β) ο ή η σύζυγός
του και (γ) συγγενείς του μέχρι και του τρίτου βαθμού εξ αίματος ή
εξ αγχιστείας.
Αρμόδιο για την εκδίκαση της αγωγής είναι το πολυμελές
πρωτοδικείο της έδρας της εταιρείας. Το δικαστήριο ορίζει το
αντάλλαγμα, που πρέπει να είναι δίκαιο και να ανταποκρίνεται στην
πραγματική αξία των μετοχών αυτών, καθώς και τους όρους καταβολής
του. Για τον προσδιορισμό της αξίας, το δικαστήριο μπορεί να
διατάξει πραγματογνωμοσύνη, που διενεργείται είτε από την επιτροπή
εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9 του Κ.Ν. 2190/1920, είτε από δυο
Ορκωτούς Ελεγκτές-Λογιστές, είτε από δύο εκτιμητές του Σώματος
Ορκωτών Εκτιμητών. Εάν οι ενάγοντες μέτοχοι δεν αποδέχονται το
τίμημα που προσδιορίζεται με τον τρόπο αυτόν, μπορούν να αρνηθούν
την εξαγορά, επιβαρύνονται όμως με τα έξοδα της δίκης για τον
προσδιορισμό της αξίας των μετοχών τους.
Τα παραπάνω ισχύουν ανεξάρτητα από το όμοιο δικαίωμα της
μειοψηφίας σύμφωνα με το άρθρο 28 του Ν. 3461/2006 για τις δημόσιες
προτάσεις.
Β. Εξαγορά των μετοχών της μειοψηφίας από τον πλειοψηφούντα
μέτοχο (squeeze -out).
Εάν ένας μέτοχος απέκτησε μετά την ίδρυση της εταιρείας και
διατηρεί το ενενήντα πέντε τοις εκατό (95%) τουλάχιστον του
μετοχικού κεφαλαίου της δύναται να εξαγοράσει τις μετοχές των
μειοψηφούντων μετόχων έναντι ανταλλάγματος, που πρέπει να
ανταποκρίνεται στην πραγματική αξία των μετοχών αυτών. Το δικαίωμα
αυτό ασκείται εντός πέντε (5) ετών, από τότε που ο πλειοψηφών
μέτοχος απέκτησε το παραπάνω ποσοστό.
Έπειτα από αίτηση του πλειοψηφούντος μετόχου, το πολυμελές
πρωτοδικείο της έδρας της εταιρείας προβαίνει σε έλεγχο των
προϋποθέσεων άσκησης του δικαιώματος εξαγοράς και στον προσδιορισμό
του ανταλλάγματος με τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. O
αιτών υποβάλλει στο αρμόδιο δικαστήριο έκθεση πραγματογνωμοσύνης,
που συντάσσεται είτε από την επιτροπή εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9
του Κ.Ν. 2190/1920, είτε από δυο Ορκωτούς Ελεγκτές-Λογιστές, είτε
από δύο εκτιμητές του Σώματος Ορκωτών Εκτιμητών. Ωστόσο, το
δικαστήριο δεν δεσμεύεται από την έκθεση αυτή.
Ο πλειοψηφών μέτοχος οφείλει να παρακαταθέσει το συνολικό
αντάλλαγμα, που αντιστοιχεί στις μετοχές της μειοψηφίας, σε
πιστωτικό ίδρυμα, το οποίο αναλαμβάνει να καταβάλει το αντάλλαγμα
στους δικαιούχους μετόχους, μετά από έλεγχο της νομιμοποίησης τους.
Ειδικότερα, η καταβολή γίνεται με την παράδοση των μετοχικών
τίτλων, εφόσον έχουν εκδοθεί. Το πιστωτικό ίδρυμα μπορεί να
επιφυλαχθεί του δικαιώματος να παρακαταθέσει στο Ταμείο
Παρακαταθηκών και Δανείων το μέρος του ανταλλάγματος που δεν
αναζητήθηκε για διάστημα τουλάχιστον έξι (6) μηνών. Η παρακατάθεση
του ανταλλάγματος στο πιστωτικό ίδρυμα συνοδεύεται από την ανωτέρω
δικαστική απόφαση και αντίγραφο της έκθεσης πραγματογνωμοσύνης. Οι
μειοψηφούντες μέτοχοι δικαιούνται να λάβουν αντίγραφα των παραπάνω
εγγράφων, έναντι του κόστους αυτών.
Η άσκηση του δικαιώματος γίνεται, επί ποινή ακυρότητας, με
σχετική δημόσια δήλωση, που περιλαμβάνει:
α) την επωνυμία της εταιρείας, τα στοιχεία του ασκούντος το
δικαίωμα και το ποσοστό που ο τελευταίος έχει στην εταιρεία,
β) τα στοιχεία και το περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης για τη
διαπίστωση των προϋποθέσεων άσκησης του δικαιώματος και τον
προσδιορισμό του ανταλλάγματος,
γ) τα στοιχεία του πιστωτικού ιδρύματος όπου έχει γίνει η
παρακατάθεση του ανταλλάγματος και από το οποίο οι μέτοχοι της
μειοψηφίας μπορούν να εισπράξουν το αντάλλαγμα, καθώς και τυχόν
προϋποθέσεις για την είσπραξη του. Ιδιαίτερα, πρέπει να
επισημαίνεται η δυνατότητα του πιστωτικού ιδρύματος να
παρακαταθέσει το αντάλλαγμα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και
Δανείων.
Η ανωτέρω δήλωση δημοσιεύεται στο τέυχος Α.Ε. και Ε.Π.Ε. της
Εφημερίδας της Κυβέρνησης, σε εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας
σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/1920 και καταχωρίζεται στο
Μητρώο Α.Ε. Από την ημερομηνία της τελευταίας δημοσίευσης ή της
καταχώρισης, οι μετοχές των μειοψηφούντων μετόχων περιέρχονται
αυτοδικαίως στον πλειοψηφούντα μέτοχο, και οι μειοψηφούντες μέτοχοι
μπορούν να εισπράξουν αμέσως το αντάλλαγμα. Εάν έχουν εκδοθεί
μετοχικοί τίτλοι, μέχρι την παράδοσή τους, αυτοί ενσωματώνουν μόνο
το δικαίωμα λήψης του ανταλλάγματος. Εάν οι μέτοχοι της μειοψηφίας
είναι γνωστοί, ιδίως όταν πρόκειται για ονομαστικές μετοχές, η
δήλωση δύναται να αντικατασταθεί με ατομική γνωστοποίηση προς τους
μετόχους, με τρόπο που αποδεικνύει την παραλαβή της. Στην περίπτωση
αυτή, η μεταβίβαση των μετοχών κάθε μετόχου επέρχεται κατά το χρόνο
της τελευταίας γνωστοποίησης, η οποία πρέπει να συντελεσθεί εντός
δεκαπέντε (15) ημερών από την πρώτη. Σχετική ειδοποίηση για το
χρόνο της πρώτης και της τελευταίας γνωστοποίησης γίνεται με νέα
δήλωση του μετόχου που ασκεί το δικαίωμα εξαγοράς με τον ίδιο
τρόπο.
Επισημαίνεται, ότι η μεταβίβαση των μετοχών δεν κωλύεται από
τυχόν άσκηση ένδικων μέσων, αίτησης ανάκλησης ή μεταρρύθμισης ή
τριτανακοπής κατά της απόφασης που διαπίστωσε τις προϋποθέσεις
άσκησης του δικαιώματος εξαγοράς και όρισε το αντάλλαγμα. Στην
περίπτωση αυτή, η αξίωση αποζημίωσης δεν αποκλείεται.
Τα παραπάνω ισχύουν ανεξάρτητα από το όμοιο δικαίωμα της
πλειοψηφίας σύμφωνα με το άρθρο 27 του Ν. 3461/2006 για τις
δημόσιες προτάσεις.
