«Μια καινούργια –και τόσο παλιά– φωνή»: Ποιήματα του Αντώνη Σαμαράκη, από τις εκδόσεις Καστανιώτη

«Μια καινούργια –και τόσο παλιά– φωνή»: Ποιήματα του Αντώνη Σαμαράκη, από τις εκδόσεις Καστανιώτη

3' 12" χρόνος ανάγνωσης

Ο τίτλος του σημειώματος είναι της Ελένης Σαμαράκη, της συζύγου και φύλακα άγγελου του Ελληνα λογοτέχνη, που τα βιβλία του έχουν μεταφρασθεί και εκδοθεί σε όλες σχεδόν τις γλώσσες του κόσμου. Είναι από την αφιέρωση της Ελένης στη στήλη, στην πρώτη σελίδα του ωχρόλευκου βιβλίου, μικρού σε σχήμα και μεγάλου σε περιεχόμενο ευαισθησίας, που παρουσιάζεται απόψε, Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου, ώρα 7 μ.μ., από τις εκδόσεις Καστανιώτη στο Μουσείο Μπενάκη της Κουμπάρη 1. Είναι η έκδοση των ποιημάτων σε βιβλίο των 233 σελίδων η πραγματοποίηση ενός ονείρου ζωής του Αντώνη Σαμαράκη, του πολυγραφότατου κήρυκα της ελπίδας, της πίστης σε ένα καλύτερο κόσμο, με αγάπη για το Παιδί, για τον Ανθρωπο, για τον καταπιεσμένο. Η Ελένη παντρεύτηκε τον Αντώνη Σαμαράκη το 1962, για να μη χωριστούν ούτε στιγμή στα ταξίδια του ανά τον κόσμο, πρωταγωνιστεί ως γυναίκα – έρωτας στα ποιήματα του Αντώνη που γράφτηκαν, βέβαια, πολύ πριν τη γνωρίσει, πριν καν εκείνη γεννηθεί. Ηταν έτοιμος για εκείνη, την περίμενε και ψάχνοντας, έγραφε ποιήματα γι’ αυτήν, όπως η Μαρία Πολυδούρη έγραψε για τον Κώστα Καρυωτάκη «Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες»… Μοιάζει οξύμωρο να λέει κανείς κάτι τέτοιο, γιατί η Μαρία Πολυδούρη είχε συναντήσει τον Καρυωτάκη και η σπίθα της αγάπης έγινε φωτιά που σιγόκαιε, μέσα στους στίχους. Και όμως, όταν διαβάσεις το ποίημα του Αντώνη Σαμαράκη «Εις Λεύκωμα Κόρης» -με υπότιτλο «Αχ, όλα έπρεπε να ‘ρθουν καθώς ήρθαν» Καρυωτάκης- δικαιώνεις αυτή τη γνωριμία, κι αυτή την αγάπη, σε πρότερο χρόνο…

«Δεν έπρεπε να ‘ρθεις αυτήν την ώρα
που μόλις είχα κάψει τα χαρτιά μου
κι ήταν τα χέρια μου γεμάτα στάχτες…
που μόλις είχα κάψει την καρδιά μου
Δεν έπρεπε να ‘ρθεις αυτήν την ώρα
που έλεγα πια πως όλα έχουν τελειώσει.
Δεν έπρεπε να ‘ρθεις, να μου θυμίσεις
πως μένει κάτι που δεν το ‘χω δώσει.

Σε μια ζωή που κύλησε στα πάθη
το πάθος έφερες το πιο μεγάλο:
να σ’ αγαπώ. Να σ’ αγαπώ. Και πάλι
να σ’ αγαπώ. Κι ύστερα, τίποτ’ άλλο!
Δεν έπρεπε όλα να ‘ρθουν καθώς ήρθαν
και να ‘χω πει τη σκληρή λέξη: «Φτάνει».
Δεν έπρεπε να ‘ρθεις αυτήν την ώρα
που μόλις είχα πια κι εγώ πεθάνει».

Αυτός ο έρωτας είναι μόνο η μια πτυχή στα Ποιήματά του. Υπάρχει ο Θεός, ο Εσταυρωμένος, ο θάνατος, ο πόλεμος, όπως υπάρχει και το Παιδί και το φως και ο χρόνος. Οπως γράφει στον πρόλογο ο Θανάσης Νιάρχος που επιμελήθηκε την έκδοση «εβδομήντα και ογδόντα χρόνια μετά το γράψιμό τους, τα ποιήματα του Αντώνη Σαμαράκη, επιμελημένα, ταξιθετημένα, φροντισμένα, έρχονται, στο σύνολό τους, στο φως και επόμενο είναι όχι μόνο ο φιλόλογος και ο γραμματολόγος, αλλά και ο φανατικός του αναγνώστης (και είναι άπειροι), να αναρωτιούνται σε ποιο βαθμό η πεζογραφική του δημιουργία προϋποθέτει τα θέματα, τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς της ποίησής του, ή η ποίησή του καθορίζει, και ώς ποίο μάλιστα βαθμό, την πεζογραφική του συνέχεια και εξέλιξη». Για να απαντήσει πως «στον Αντώνη Σαμαράκη η τομή είναι κάθετη, οριστική, τελεσίδικη, η πεζογραφία ήταν η επιλογή του, αυτή που τον απασχόλησε. Τα θέματά του όμως, και στην ποίηση και στην πεζογραφία, παραμένουν συγκινητικά ίδια: ο Σαμαράκης είναι ο μικρόκοσμος, η αυλή, η γειτονιά, με τα καθημερινά βάσανα και, ταυτόχρονα, ο μακρόκοσμος με τις ανησυχίες και τα ηθικά του διλήμματα, τους κλυδωνισμούς και τη σκοτεινή του προοπτική. Τα ποιήματά του γραμμένα τις δεκαετίες του ’30 και του ’40, όταν ήταν παιδί, έφηβος και νέος άντρας, μέσα στην ορμή του ξεκινήματος, αντανακλούν και διαχέουν την ποίηση ως «κάτι» που αποσφραγίζει τη δημιουργία με τη μορφή που μας έχει παραδοθεί, ή ως «κάτι» που κάνει τη δημιουργία αυτή πλουσιότερη». Θα μιλήσουν απόψε για το βιβλίο ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, φίλος ζωής, ο Σεραφείμ Φυντανίδης, ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Θανάσης Νιάρχος, ενώ χαιρετισμό θα απευθύνει ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Νικήτας Κακλαμάνης. Αποσπάσματα από το βιβλίο της ποίησης θα διαβάσουν οι Ρένη Πιττακή και ο Αγγελος Αντωνόπουλος. Ο Αντώνης, θαρρείς και τον ακούω, θα μας κοίταζε σεμνά, με το γλυκό του χαμόγελο και θα ‘λεγε «Διαβάστε τα»…

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT