Τα τελευταία δημοσιεύματα σχετικά με τις ερωτικές (πληρωμένες αδρά) περιπέτειες του πρωθυπουργού της Ιταλίας πλησιάζουν τα όρια της πορνογραφίας. Μεταξύ των άλλων, πληροφορηθήκαμε ότι ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δεν… φοράει ποτέ προφυλακτικό, αλλά τα τοπ μόντελ με τα οποία (ξενο) κοιμάται δεν χρειάζεται να φοβούνται: Ο Σίλβιο είναι πολύ σχολαστικός με τις ιατρικές του εξετάσεις. Ολα αυτά τα φαιδρά θα ήταν τελείως αδιάφορα αν δεν μιλούσαμε για τον πρωθυπουργό μιας χώρας, της Ιταλίας.
Η περίπτωση Μπερλουσκόνι εγείρει ένα σοβαρό ζήτημα: τον ιδιωτικό βίο των δημόσιων ανδρών και κυρίως των πολιτικών ηγετών. Οι απόψεις διίστανται: κάποιοι λένε ότι ακόμα και ο πρόεδρος ή ο πρωθυπουργός μιας χώρας (όπως και ένας υπουργός) δικαιούται να έχει τη δική του ιδιωτική ζωή, η οποία δεν αφορά κανέναν παρά μόνον τον ίδιο – κάτι δηλαδή που ισχύει για τον απλό πολίτη. Η αντίθετη άποψη λέει ότι ένας δημόσιος ανήρ, ακριβώς επειδή διάγει δημόσιο βίο, οφείλει να δίνει το καλό παράδειγμα με την ιδιωτική του ζωή. Οταν τον περασμένο Δεκέμβριο βρέθηκα στην Πολωνία και είχα την ευκαιρία μιας συνέντευξης με τον στρατηγό Γιαρουζέλσκι, τον τελευταίο κομμουνιστή ηγέτη της χώρας, ρώτησα τον απλό κόσμο, κυρίως από τη νεότερη γενιά, πώς βλέπει τον γηραιό στρατηγό. Επικρατούσε γενικά θετική άποψη, παρότι ο Γιαρουζέλσκι συνδέθηκε στη συνείδηση του απλού Πολωνού με την επιβολή του στρατιωτικού νόμου και ήταν ο ηγέτης ενός, στην ουσία, δικτατορικού καθεστώτος. Ο στρατηγός ζει λιτά, έλεγαν πολλοί Πολωνοί, ουδέποτε καταχράστηκε δημόσιο χρήμα, δεν πλούτισε. Ο μέσος πολίτης πάντα το εκτιμά αυτό, νιώθει ότι ο ηγέτης της χώρας του είναι έντιμος, ότι δεν ζει σε κάποιον γυάλινο πύργο. Οταν ο σημερινός Ελληνας πρωθυπουργός έκανε λόγο περί «σεμνότητας και ταπεινότητας» τον Μάρτιο του 2004, κάτι τέτοιο πρέπει να είχε κατά νουν. Αλλο αν δεν του βγήκε στην πορεία.
Η περίπτωση Μπερλουσκόνι όμως πάει το όλο ζήτημα ακόμα παραπέρα, μας βάζει σε μια πολύ ευαίσθητη περιοχή. Πολύ απλά: δικαιούται ένα δημόσιο πρόσωπο, άντρας ή γυναίκα, να έχει έντονη ή και παρεκκλίνουσα ερωτική ζωή; Ακόμα και αν είναι αποτελεσματικό και έντιμο στην πολιτική του; Σχετίζεται η αυστηρά προσωπική του ζωή με τη δημόσια εικόνα του; Οπως έχουμε δει, σχετίζεται: ο Αμερικανός πρόεδρος Κλίντον βρέθηκε υπόλογος στον αμερικανικό λαό εξαιτίας της παρασπονδίας του με τη Μόνικα Λουίνσκι. Βέβαια, αυτό που ενόχλησε τους Αμερικανούς ήταν όχι τόσο η απιστία όσο το ψέμα του (είχε αρχικά αρνηθεί τα πάντα).
Ομως το «πολιτικό κόστος» είναι το λιγότερο. Το πιο σοβαρό ζήτημα είναι το εξής: όταν ένα δημόσιο πρόσωπο έχει κάτι τέτοιο να κρύψει, καθιστά αυτομάτως τον εαυτό του ευάλωτο σε εκβιασμούς και τον θεσμό που εκπροσωπεί επίσης ευάλωτο στη γελοιοποίηση. Είχα τύχει σε μία πολύ έντονη συζήτηση σε μια συντροφιά την εποχή του σκανδάλου Ζαχόπουλου: Οι μεν υπερασπίζονταν το απαράβατο δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, οι δε ισχυρίζονταν ακριβώς αυτό: Οταν έχεις κάτι να κρύψεις και κρατάς δημόσιο αξίωμα το πιθανότερο είναι να βρεθείς εγκλωβισμένος. Δεν είναι θέμα σεμνοτυφίας ή αδιακρισίας, είναι ζήτημα τακτικής ή απλώς ότι δεν μπορείς να έχεις και τα δύο. Ο δημόσιος βίος είναι αμείλικτος. Και ας μοιάζει φαιδρή η περίπτωση Μπερλουσκόνι.
