Η εμπλοκή που προέκυψε με την υποψηφιότητα του Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ για την προεδρία της Κομισιόν έχει προκαλέσει θύελλα αρνητικών σχολίων για τους αρχηγούς των κρατών και των κυβερνήσεων, που κατηγορούνται ότι εξαπάτησαν τους πολίτες. Η κριτική αυτή εδράζει στο επιχείρημα ότι οι Ευρωπαίοι πήγαν στις κάλπες την περασμένη Κυριακή θεωρώντας ότι επιλέγουν ως πρόεδρο της Επιτροπής κάποιον εκ των Γιουνκέρ, Σουλτς, Φερχόφσταντ, Κέλερ και Τσίπρα, για ξυπνήσουν την επόμενη μέρα και να διαπιστώσουν πως η έκφραση της βούλησής τους παρακάμπτεται και ότι ο διάδοχος του Μανουέλ Μπαρόζο θα αναδειχτεί πάλι σε παζάρια πίσω από τις κλειστές πόρτες του Συμβουλίου. Η κριτική αυτή και βάσιμη είναι και δικαιολογημένη.
Το πώς θα καταλήξει αυτό το θέμα, είναι ακόμη ανοιχτό. Ωστόσο, αυτή η υπόθεση φανερώνει και κάτι άλλο. Οτι μια ειλικρινής προσπάθεια άρσης του περίφημου «δημοκρατικού ελλείμματος» της Ενωσης δεν καταλήγει στο να κάνει την Ενωση πιο δημοκρατική, αλλά πιο περίπλοκη.
Γιατί πίσω, το 2007, το άρθρο 17 παράγραφος 7 της συνθήκης της Λισσαβώνας που καθορίζει τα περί εκλογής προέδρου της Κομισιόν είχε χαιρετιστεί ως εκδημοκρατισμός στη λήψη αυτής της απόφασης. Το άρθρο αναφέρει ότι, «λαμβάνοντας υπόψη τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αφού προβεί σε διαβουλεύσεις, το Συμβούλιο προτείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έναν υποψήφιο για το αξίωμα του προέδρου της Επιτροπής. Ο υποψήφιος αυτός εκλέγεται από το Κοινοβούλιο με την πλειοψηφία των μελών που το απαρτίζουν».
Επικεφαλής υποψηφίους των ευρωπαϊκών κομμάτων για το αξίωμα δεν προβλέπει η συνθήκη. Ωστόσο, η φράση «λαμβάνοντας υπόψη τις εκλογές» ώθησε τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα στη σύσταση του άτυπου αυτού θεσμού, ώστε να δώσουν ένα πρόσωπο στη λαϊκή βούληση, με τη συναίνεση κάποιων, από όσους σήμερα αντιδρούν στον κ. Γιουνκέρ.
Η συνθήκη όμως δεν εκχωρεί στο Κοινοβούλιο και το δικαίωμα να προτείνει τον πρόεδρο της Επιτροπής· αυτό παραμένει στο Συμβούλιο. Είναι λοιπόν σαφές ότι κάποιοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα κάνουν χρήση του δικαιώματός τους και θα απορρίψουν τον κ. Γιουνκέρ. Στον κ. Γιουνκέρ, πάντως, έδωσαν τη σχετική πλειοψηφία με την ψήφο τους οι Ευρωπαίοι πολίτες. Πρόκειται για μια σύγκρουση της λαϊκής βούλησης που εκφράστηκε στις ευρωεκλογές, με τη λαϊκή βούληση που ανέδειξε τις κυβερνήσεις σε κάθε κράτος-μέλος.
Το Ευρωκοινοβούλιο διαμηνύει τώρα ότι δεν θα δεχτεί κανέναν άλλον υποψήφιο, δεν έχει το νομικό δικαίωμα, αλλά και την πολιτική νομιμοποίηση να το κάνει. Από την άλλη, η Βρετανία απειλεί με αποχώρηση από την Ε.Ε.
Εκεί που έχουν φτάσει τα πράγματα, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο θα πρέπει να αναζητήσουν κάποιο συμβιβασμό. Και συμβιβασμοί δεν επιτυγχάνονται δίχως παζάρι πίσω από κλειστές πόρτες.
