Η επισήμανση του Ολιβιέ Μπλανσάρ, καθηγητή του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης και επικεφαλής οικονομολόγου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, είναι πολύ σημαντική για να την αγνοήσουμε. Κυρίως, μάλιστα, δεν πρέπει να την αγνοήσουν οι αρχηγοί κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Θα το γνωρίζουμε όταν θα έχει τελειώσει η συνάντηση, που διοργάνωσε χθες στο Μιλάνο ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι.
Ο κ. Μπλανσάρ προειδοποίησε τους Ευρωπαίους για τον κίνδυνο να έχουμε ήδη πέσει στην παγίδα της «διαρκούς στασιμότητας». Η Ζώνη του Ευρώ, από την οποία εξαρτάται ολόκληρη η Ενωση και οπωσδήποτε εξαρτιόμαστε εμείς, δεν δείχνει ικανή να υποστηρίξει τη δειλή εμφάνιση αναπτυξιακών προοπτικών. Το Ταμείο υποχρεώθηκε να αλλάξει τις προβλέψεις που είχε κάνει για το μέγεθος του ΑΕΠ, μόλις τον προηγούμενο Ιούλιο. Τόσο για το τρέχον έτος (σε 0,8% από 1,1%) όσο και για το 2015 (από 1,5% σε 1,3%). Η δυσμενής αυτή τροπή οφείλεται στις δυσμενέστερες εξελίξεις στις τρεις από τις τέσσερις μεγάλες οικονομίες. Γνωρίζαμε ότι Γαλλία και Ιταλία θα πάνε χειρότερα απ’ όσο είχε αρχικώς υπολογιστεί. Σε αυτήν την πρόβλεψη στηρίζεται η άρνηση των κυβερνήσεών τους να πιέσουν για μικρότερο κρατικό έλλειμμα στα δύο επόμενα χρόνια. Από την άποψη αυτή, οι προβλέψεις Μπλανσάρ υποστηρίζουν την απόρριψη της δημοσιονομικής λιτότητας που τις οδηγεί σε σύγκρουση με το Βερολίνο.
Ομως, ούτε η Γερμανία συνεχίζει, πλέον, με τον δυναμισμό που όλοι περίμεναν από την «ατμομηχανή» της Ευρώπης. Για τη διετία 2014-15, η αύξηση του ΑΕΠ εκτιμάται τώρα από το ΔΝΤ, ότι θα είναι μικρότερη κατά μισή εκατοστιαία μονάδα.
Με τα επιτόκια μηδενισμένα, δεν έχουν μείνει άλλα εργαλεία που θα διευκόλυναν τις χώρες να τρέξουν ταχύτερα τις οικονομίες τους. Είναι δύσκολο να υποστηρίξει κάποιος ότι η πίεση για αυστηρότερη δημοσιονομική λιτότητα είναι δικαιολογημένη. Η δογματική προσήλωση του Βερολίνου στον κανόνα που θέλει το έλλειμμα «κάτω από 3%» προξενεί πλέον ζημιά στο κύριο μέλημα κάθε οικονομικής πολιτικής, που είναι η ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις άμεσες προοπτικές των οικονομιών.
«Η πρόκληση, για τις ανεπτυγμένες όπως και για τις αναδυόμενες οικονομίες, είναι να ξεπεράσουν τις τυπικές παροτρύνσεις για το πόσο σημαντικές είναι οι διαρθρωτικές αλλαγές και να ξεχωρίσουν ποιες μεταρρυθμίσεις είναι πιο επείγουσες και ποιες είναι ρεαλιστικό, από πολιτική άποψη, να πραγματοποιηθούν», είπε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο ο εγκέφαλος του Ταμείου. Σε κάθε περίπτωση, συνέχισε ο ίδιος, οι σχεδιαστές της οικονομικής πολιτικής οφείλουν «να ξεκαθαρίσουν με ποιον τρόπο σχεδιάζουν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης και την πρόκληση μιας αναιμικής ανάπτυξης».
Η διαμάχη όσων υποστηρίζουν ότι η δημοσιονομική πειθαρχία προηγείται οιασδήποτε άλλης κίνησης, με εκείνους που πιστεύουν ότι διατηρώντας κρατικά ελλείμματα θα γλιτώσουν την οδυνηρή προσαρμογή είναι άγονη. Το θέμα τελικώς είναι ότι η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει αν θέλει να σωθεί. Μήνυμα που ισχύει στο πολλαπλάσιο για την ωραία μας πατρίδα.
