Μέρες τώρα, η κυβέρνηση και οι περί αυτήν παλεύουν να διαμορφώσουν μία απάντηση που θα αποδειχθεί ικανή να φέρει την τρόικα στην Αθήνα για τη λεγόμενη τελική αξιολόγηση. Μία απάντηση, δηλαδή, που από τη μία πλευρά θα κριθεί ικανοποιητική από τους τροϊκανούς γιατί θα δείχνει ότι η κυβέρνηση έχει τη βούληση να ρυθμίσει σημαντικές εκκρεμότητες για τις οποίες έχει δεσμευθεί και από την άλλη πλευρά θα δίνει την εντύπωση, πιθανότατα να είναι και αποφασισμένη, ότι έχει βάλει και «κόκκινες γραμμές» που δεν δέχεται να τις περάσει. Και υπ’ αυτήν την έννοια, τη στιγμή που γράφονται τούτες οι γραμμές δεν υπάρχει βεβαιότητα ούτε αν θα επιστρέψει η τρόικα ούτε πότε, αλλά ούτε και πού θα καταλήξει η συγκεκριμένη κρίσιμη φάση των διαπραγματεύσεων, ενώ τα χρονικά περιθώρια στενεύουν ώρα με την ώρα.
Η γενική αίσθηση, πάντως, είναι ότι η χώρα βρίσκεται ουσιαστικά περίπου στο ίδιο σημείο που ήταν όταν ξέσπασε η κρίση. Εγινε φτωχότερη η ίδια μαζί με τους πολίτες της, αλλά δεν φαίνεται να έμαθε και πολλά από το πάθημά της, παρ’ όλο που είχε φτάσει στο χείλος της καταστροφής το 2010. Δεν ανιχνεύονται αλλαγές στη γενική νοοτροπία, δεν άλλαξε εμφανώς η λειτουργία της κρατικής μηχανής, δεν διαπιστώνεται κάποιο μεταρρυθμιστικό πνεύμα στη διαχείριση, δεν δείχνει να έγινε σοφότερη η πολιτική τάξη, αντιδρά σε κάθε αλλαγή η κοινωνία, αν και υφίσταται τις συνέπειες της αποτυχίας του προηγούμενου μοντέλου, δεν μπορούν να ξεφύγουν από τον άκρατο λαϊκισμό τα μίντια. Ετσι, αφού η πολιτική τάξη, η κοινωνία και τα μίντια δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα, είναι σαφές ότι δεν μπορεί να γίνει καμία αλλαγή και επομένως, δεν είναι δυνατόν να ξεφύγει η χώρα από την κόψη του ξυραφιού.
Κανονικά, όλα αυτά θα έπρεπε να είχαν γίνει αντιληπτά από τη στιγμή που σύσσωμη σχεδόν η πολιτική τάξη υιοθέτησε εχθρική στάση απέναντι στους δανειστές και αντιμετώπισε ως δύναμη κατοχής την τρόικα και ως μέσο βάναυσης καταπίεσης το Μνημόνιο. Ετσι εμπεδώθηκε με μεγάλη ευκολία η άποψη ότι την οικονομική κρίση και τα δεινά που υφίστανται οι Ελληνες τα προκάλεσαν η τρόικα και το Μνημόνιο. Αντιθέτως, αποσιωπήθηκε και τελικά –πολύ γρήγορα όμως– ξεχάστηκε η πραγματικότητα της σχεδόν άτακτης χρεοκοπίας, που έφερε στη ζωή μας την τρόικα, το Μνημόνιο και την επιτήρηση. Από εκεί και πέρα, τα πράγματα κύλησαν φυσιολογικά, για να καταλήξουν στη γεμάτη πάλι αγωνία και ρευστότητα σημερινή κατάσταση. Σαν να μην πέρασε, δηλαδή, ο χρόνος.
Οποιος αναρωτιέται τώρα γιατί και πώς, ας θυμηθεί την πορεία των τεσσάρων τελευταίων ετών. Παράλληλα με τα μόνιμα «όχι», τις αντιδράσεις κάθε μορφής και τις καταγγελίες, η συνεχής επίσημη προσπάθεια ήταν η αποφυγή της προσαρμογής και της υλοποίησης όσων περιλαμβάνονταν στο Μνημόνιο που είχαμε υπογράψει και εκείνων που υποσχεθήκαμε στη συνέχεια. Ποτέ δεν μπορούν να περάσουν οι απαραίτητοι νόμοι από τη Βουλή, όταν περνούν απαιτούνται «ερμηνευτικές εγκύκλιοι» –μία μεγάλη ελληνική πατέντα αυτές οι εγκύκλιοι– για να τους ξεκαθαρίσουν και να εφαρμοστούν και στη συνέχεια εφαρμόζονται κατά το δοκούν, καθώς ο καθένας στην Ελλάδα θεωρεί αναφαίρετο δικαίωμα να κρίνει και ανάλογα να εφαρμόζει τους νόμους.
Η συνέχεια, αν και όταν έλθει η τρόικα…
