Αν θέλαμε να δούμε οπωσδήποτε πρόοδο, θα λέγαμε ότι φέτος έλειψαν στον Πανάγιο Τάφο, κατά την αφή του Αγίου Φωτός, οι συνήθεις διαπληκτισμοί ανάμεσα στους ιερωμένους των διαφόρων δογμάτων για τα πρωτεία. Και πάλι όμως τα στιγμιότυπα, που μεταδόθηκαν σε απευθείας σύνδεση με την Ιερουσαλήμ ή βιντεοσκοπημένα, δεν συνιστούσαν έπαινο και τιμή για την Ορθοδοξία ή μάλλον για κάθε θρησκεία που καυχιέται για την πνευματικότητά της. Ενώ οι εκφωνητές, από τα εν Αθήναις στούντιο, επέμεναν να αναμασούν τα κλισέ περί κατανυκτικού πνεύματος και βαθιάς ευλάβειας, όσα βλέπαμε δεν δήλωναν ευλάβεια και κατάνυξη αλλά ένα άγριο άγχος «συμμετοχής στο θαύμα» διά της καταγραφής του στο κινητό.
Στριμωξίδι και ανταλλαγή βλεμμάτων που μόνο σε πραότητα και γλυκύτητα δεν παρέπεμπαν, για μια σέλφι με το Αγιο Φως… Ωστε να ’χεις και να δείχνεις, όχι μόνο να λες. Για να πείσεις με φωτογραφικά τεκμήρια πως έγινες όντως χατζής, όπως έλεγαν παλιά τους προσκυνητές των Αγίων Τόπων. Σαν να μη μας αρκούν οι αισθήσεις μας. Και σαν να ’ναι ατελής και μικρή η μνήμη της ψυχής μας. Ή, ίσως, σαν να μη συμμετέχει καθόλου η ψυχή μας σε ό,τι εξαιρετικό πιστεύει πως συντελείται. Αλλά όσο εξαιρετικό κι αν πιστεύουμε πως είναι, έτσι όπως του φερόμαστε το ευτελίζουμε. Το υποβαθμίζουμε στην κατηγορία των υπόλοιπων θαυμασίων, εντός ή εκτός εισαγωγικών, που σπεύδουμε να καταγράψουμε με το κινητό ή όποιο άλλο σύνεργο, σαν συλλέκτες εντυπώσεων που τις απαθανατίζουν ενόσω εκτυλίσσονται, για να τις ζήσουν αργότερα – συνήθως ποτέ.
Μάλλον δικαιωμένος θα ένιωθε ο Αδαμάντιος Κοραής, αν μπορούσε να δει με πόσο ειδωλολατρικούς και ορφανούς πνευματικότητας όρους γίνεται παγίως η υποδοχή του Φωτός. Θα μπορούσε έτσι να αντικρούσει όσους επιμένουν να τον διαβάλλουν σαν αντιχριστιανό, αν όχι και σαν ανθέλληνα, μια και ο κριτικός του λόγος τούς προκαλεί αλλεργία. Ο λόγος του γενικά και ειδικά ο «Διάλογος περί του εν Ιεροσολύμοις Αγίου Φωτός». Ο Κοραής δεν είχε κανέναν ενδοιασμό. Μελετώντας την Ιστορία, κοσμική και εκκλησιαστική, συμπεραίνει ότι το Αγιο Φως είναι αλλότριον φραγκοπατερικόν γέννημα. Ιδού λίγες γραμμές από την ανακεφαλαίωση που επιχειρεί ο Καλλίμαχος για να φωτίσει τον Φώτιο:
«Το σήμερον κατ’ έτος φαινόμενον, κατά το Μέγα Σάββατον, θαύμα του Αγίου Φωτός δεν εθαυματουργείτο εις τους χρόνους των Αποστόλων. Μετά τους Αποστόλους, δεν το εγνώρισαν ούτε της Ανατολικής ούτε της Δυτικής Εκκλησίας οι πατέρες. […] 870. Πρώτην φοράν ηκούσθη τ’ όνομα του αγίου φωτός από πρώτου Μοναχού Δυτικού στόμα, του Γάλλου Βερνάρδου, επιστρέφοντος από την Ιερουσαλήμ. […] 1211. Πρώτον μάρτυρα ευρίσκω Λατίνον ιερωμένον, Γερμανόν, τον Ολδεμβόργον, όστις υπήγεν εις προσκύνησιν των Ιεροσολύμων κατά το 1211 έτος και είδε το άγιον φως». Το ότι δεν επικράτησε το πνεύμα Κοραή το δείχνουν πολλά. Και πρώτα πρώτα οι σέλφι.
