Τα τρία τελευταία χρόνια οι τιμές πέφτουν. Τόσο πολύ έχουμε «ξεχάσει» τον δείκτη τιμών καταναλωτή, που οι δημοσιογράφοι, ακόμη και στα οικονομικά φύλλα, δεν ασχολούνται με τις μηνιαίες ανακοινώσεις της Στατιστικής. Το ενδιαφέρον για τον αποκαλούμενο «αρνητικό πληθωρισμό» είναι λογικό· ποιο ενδιαφέρον μπορεί να υπάρχει σε ένα μέγεθος που ήταν επί 25 χρόνια ανοδικό με ρυθμούς διψήφιους;
Ακόμη κι όταν έπεσε, μετά το 1996, ακόμη κι όταν τέθηκε υπό έλεγχο και μπήκαμε στο ευρώ, ο τιμάριθμος έτρεχε γρηγορότερα από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό δείκτη. Το χειρότερο ήταν όμως ότι, ενώ προκαλούσε σοβαρά προβλήματα στην οικονομία μας, ουδείς είχε σκεφτεί να κάνει κάτι ριζοσπαστικό ώστε να περιοριστεί η ψαλίδα του πληθωρισμού μεταξύ ημών και των άλλων Ευρωπαίων.
Μέχρι που ήρθε η μεγάλη κρίση και τα πράγματα πήραν άλλη, καταθλιπτική, τροπή. Στην αρχική περίοδο, 2010 – 2012, ήταν τόσοι πολλοί οι φόροι, που οι τιμές παρέμειναν σε ανοδική τροχιά. Οι απανωτές μειώσεις μισθών και η εξίσου απότομη μείωση παροχής νέων δανείων δεν έριξε το επίπεδο τιμών. Η ορθώς αποκληθείσα «εσωτερική υποτίμηση» μπέρδεψε την αντίληψή μας για την πορεία των τιμών. Η μείωση της αγοραστικής δύναμης των περισσοτέρων από εμάς έκανε δυσκολότερη την κατανόηση όσων μας συνέβησαν και εξακολουθούν να μας συμβαίνουν. Ακόμη κι όταν ο πληθωρισμός εξαφανίστηκε και έδωσε τη θέση του στον αποπληθωρισμό, εμείς αισθανόμαστε την ακρίβεια. Πριν από την κρίση οι αμοιβές έτρεχαν αλλά οι τιμές ανέβαιναν εξίσου γρήγορα. Με την κρίση μπορεί οι τιμές να μην ανεβαίνουν, πλην όμως η καθίζηση του εισοδηματικού μας επιπέδου μάς κάνει να νιώθουμε ότι η ακρίβεια παραμένει. Με αποτέλεσμα να ζούμε μια μαγική εικόνα: Σε περίοδο αποπληθωρισμού η ζωή γίνεται ακριβότερη. Είναι, άλλωστε, αλήθεια ότι ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή είναι μόλις 5% χαμηλότερα από το υψηλότερο επίπεδο, το οποίο «πιάσαμε» τον Νοέμβριο του 2012. Ο αποπληθωρισμός ήταν για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και κατά μείζονα λόγο για τη δική μας, εντελώς άγνωστο φαινόμενο. Ο πραγματικός εχθρός ήταν πάντοτε ο πληθωρισμός. Οσο κι αν προσπαθούσαν οι νεοκεϋνσιανοί να πείσουν ότι «ένας κάποιος πληθωρισμός κάνει καλό στην οικονομία», η εμπειρία ήταν ότι ο ελληνικός πληθωρισμός διέλυε την οικονομία και εμπόδιζε την πραγματική βελτίωση του επιπέδου ζωής. Ομως στην αρχική δεκαετία του ευρώ ο πληθωρισμός επέμενε. Σε πολλούς τομείς οι ελληνικές τιμές πλησίασαν εκείνες των ευρωπαϊκών κρατών με πολύ πιο ισχυρή παραγωγική δομή, καλύτερα χρηματοοικονομικά και ελεγχόμενο δημόσιο έλλειμμα και χρέος.
Οταν ήρθε η αναπόφευκτη κρίση, μας πήρε ένα σημαντικό μέρος των εισοδημάτων μας, άφησε όμως πίσω της το πολύ υψηλό επίπεδο τιμών. Ο συνδυασμός αυτός είναι που μας καθιστά φτωχότερους. Με αποτέλεσμα να ευχόμαστε πλέον την επιστροφή του πληθωρισμού.
