Δεν έχω αμφιβολία ότι είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη σε νεποτισμό (η λέξη βγαίνει από το λατινικό nepot που σημαίνει «ανίψι»). Δεν πιστεύω να υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή χώρα που στα τελευταία 200 χρόνια έχει αποκτήσει τρεις φορές πρωθυπουργούς τριών γενεών (πατέρα – γιο – εγγονό). Εμείς μετράμε τις οικογένειες Ζαΐμη, Ράλλη και Παπανδρέου. Αν περιοριστούμε στις δύο γενεές (πατέρας – γιος) οι περιπτώσεις περίπου τριπλασιάζονται. Και αν προσθέσουμε και ανίψια και λοιπούς συγγενείς χρειαζόμαστε ειδική έρευνα. Αν μάλιστα επεκτείνουμε την έρευνα, ώστε να περιλάβει υπουργούς, βουλευτές και διορισμένους στο Δημόσιο, ε, αυτό είναι θέμα διδακτορικής διατριβής. Το φαινόμενο περιέγραψε λιτά ο Κ. Σημίτης (2013): «Υπάρχουν πολλά περισσότερα παιδιά του “οικογενειακού σωλήνα”, που στήριξαν την άνοδό τους στις πελατειακές σχέσεις των γονέων τους πολιτικών».
Ο νεποτισμός είναι μια μορφή διαφθοράς, που βέβαια δεν είναι αποκλειστικό δικό μας χαρακτηριστικό. Η μαζικότητα, όμως, που τον χαρακτηρίζει στη χώρα μας προδίδει έναν κυνισμό που προέρχεται από ανασφάλεια του ατόμου λόγω έλλειψης της αναμενόμενης προστασίας από την οργανωμένη κοινωνία. Ο κυνισμός αυτός είναι «ορθολογικός»: σε ένα μη κράτος δικαίου ο πολίτης καταφεύγει, για την επιβίωσή του, στην προστασία του πολιτικού και ο πολιτικός την προσφέρει αγοράζοντας την ψήφο του. Οι πολιτικοί είχαν την προσωπική τους πελατεία που την κληροδοτούσαν στα παιδιά τους, ακόμα και όταν άλλαζαν κόμμα.
Νόμιζα ότι η κρίση θα σταματούσε ή τουλάχιστον θα μείωνε τις πελατειακές σχέσεις και συνεπώς τον νεποτισμό, επειδή η κρατική ανέχεια θα στερούσε τα «αγαθά» που οι πολιτικοί πουλούν στους πελάτες (διορισμούς). Εκανα λάθος. Η εντεινόμενη ανασφάλεια όξυνε το φαινόμενο του νεποτισμού. Ακόμη και η αριστερή κυβέρνηση, που πριν τον κατήγγελλε, όρμησε ακάθεκτη. Από τον πρωθυπουργό και τον πρόεδρο της Βουλής μέχρι την περιφερειάρχη Αττικής, πολλοί ήσαν αυτοί που «βόλεψαν» συγγενείς. Εχει λοιπόν ιδιαίτερο βάρος η απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη να απαγορεύσει στον κ. Τραγάκη να ορίσει τον γιο του κληρονόμο της πελατειακής περιουσίας. Δείχνει μια πολιτική βούληση και ίσως είναι μια αρχή για τον εκσυγχρονισμό των πολιτικών ηθών.
