Δεν χρειάζεται νομίζω να τα επαναλάβουμε λεπτομερώς, εμπεδώσαμε τι έγινε στο Μακεδονικό. Ο Αλ. Τσίπρας πήγε να πετύχει τρία τρυγόνια με ένα σμπάρο: α) να δείξει στο κόμμα του πως προωθεί ένα μεγάλο ζήτημα που δεν βρίσκεται σε αντίθεση με τις πολιτικές του αντιλήψεις, β) να πείσει τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς πως είναι ένας φιλοδυτικός πολιτικός χωρίς δεύτερες σκέψεις (παρά το «κακό» παρελθόν και κυρίως τις «κακές» του παρέες) και γ) να προκαλέσει εσωτερική αναταραχή στη Ν.Δ., ενισχύοντας τον κυβερνητικό του εταίρο, τους ΑΝΕΛ. Φοβάμαι μάλιστα πως το τρίτο ήταν το σημαντικότερο στο μυαλό του.
Το σχέδιο λοιπόν της κυβέρνησης ήταν να ανοίξει νωρίς η δημόσια συζήτηση, έστω κι αν δεν υπήρχε τίποτε στο τραπέζι, έστω κι αν είναι γνωστό πως τέτοιου είδους ζητήματα όταν μένουν καιρό στην επικαιρότητα δεν ευνοούν λύσεις – ευνοούν κραυγές και λαϊκισμό. Τώρα, μετά το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης, το Μαξίμου στριμώχθηκε και μαζί του η χώρα.
Πώς αντέδρασε ο Κ. Μητσοτάκης; Στην αρχή επικαλέστηκε τους ΑΝΕΛ και ύστερα ολίσθησε σταδιακά στη γραμμή της (πολύ) λαϊκής δεξιάς. Βουλευτές και στελέχη στη Βόρεια Ελλάδα έτρεξαν αλαφιασμένοι στο συλλαλητήριο για να μη χάσουν καμιά ψήφο πατριώτη, ενώ προχθές σηκώθηκε η σημαία του «άσ’ το για αργότερα». Μέσα σε ένα μήνα η Ν.Δ. μπέρδεψε τη μισή χώρα για το τι θέλει. Τώρα, μαθαίνουμε πως ετοιμάζεται πυρετωδώς για το συλλαλητήριο της Αθήνας. Αντε και εις ανώτερα!
Πώς περιγράφεται με μία λέξη η κατάσταση; Μπλέξιμο! Στο εξωτερικό γελάνε μαζί μας. Οι Ελληνες πολιτικοί είναι πλέον τόσο προβλέψιμοι που δεν προκαλούν καν εκνευρισμό. Ας το αφήσουμε όμως αυτό. Οι έξω, γελάνε (όταν δεν θυμώνουν) εδώ και χρόνια οπότε σε τελική ανάλυση έχει πάψει να μας απασχολεί. Στο εσωτερικό όμως; Εκεί εμφανίστηκαν νέοι μπελάδες.
Το ζήτημα είναι απλό: γεννήθηκε ζήτηση για νέο κόμμα στα δεξιά της Ν.Δ. Κάποιοι με «υψηλό» δείκτη νοημοσύνης νομίζουν πως βρήκαν τον νέο Παπάγο που θα σαρώσει το παλιό κομματικό σκηνικό και θα φέρει τις «πατριωτικές» αξίες και πάλι στο προσκήνιο. Μην πανικοβάλλεστε! Ζήτηση δεν σημαίνει απαραιτήτως πως υπάρχει και προσφορά. Δεν αρκεί δηλαδή κάποιος κόσμος να φαντασιώνεται στρατηγούς στην εξουσία και να ζητάει να «γίνει κάτι» – πρέπει να υπάρχουν και εκείνοι που να θέλουν και να μπορούν. Προς το παρόν φαίνεται πως διστάζουν, ενώ μεγάλο ερώτημα είναι το τι σκέφτονται οι πιθανοί χρηματοδότες τους. Εξάλλου, πολλές φορές η ζήτηση στην πολιτική είναι κάτι σαν τη μόδα, αλλάζει.
Και μόνο πάντως που φτάσαμε σε αυτό το σημείο είναι πρόβλημα. Η κοινή γνώμη, ιδιαίτερα οι νέοι, αντιδρά δημιουργώντας ένα νέο κύμα «αντικατεστημένων» στάσεων (π.χ. «οι πολιτικοί είναι πουλημένοι») ξεπλένοντας έτσι εξτρεμιστικές και αντιδημοκρατικές αντιλήψεις. Επανέρχονται υπό νέα συσκευασία ο απομονωτισμός και ο εθνικολαϊκισμός, που πιστεύαμε πως είχαν ηττηθεί και σωπάσει μετά τα θλιβερά για τη χώρα καραγκιοζλίκια των ετών 2011-2015. Ενισχύονται ο αντιδυτικισμός και η ρωσοφιλία.
Αναπτύχθηκε μια επιχειρηματολογία, πως καλά κάνει η Ν.Δ. και συμμετέχει στα συλλαλητήρια για να μη χαρίσει τον πατριωτικό θυμό στην ακροδεξιά. Πρόκειται για αφελή άποψη. Θυμάμαι πως ανάλογα επιχειρήματα ακούγαμε και στην εποχή των «αγανακτισμένων» από τη Ν.Δ., που ήταν στη φάση (ακόμη) του αντιμνημονιακού μετώπου. Ανθρωποι, όπως εγώ, που ασκούσαν σκληρή κριτική σε αυτήν την πολιτική, λοιδορούνταν ως ελίτ του Κολωνακίου που δεν πιάνουν τον παλμό του λαού (ας μην ανοίξω το στόμα μου), από τους ίδιους περίπου που λοιδορούνται και σήμερα. Μήπως θυμάστε το ποσοστό της Ν.Δ. ένα χρόνο μετά τις πλατείες; 18,85%! Σήμερα οι μισοί από αυτούς της Ν.Δ. που ήταν σε εκείνες τις πλατείες ντρέπονται να το ομολογήσουν για να μην τους πάρουν στο ψιλό οι διπλανοί τους.
Η Ελλάδα ανήκει στη Δύση και είναι εθνική προτεραιότητα να συνεχίσει να ανήκει εκεί και στο μέλλον. Τα συμφέροντα της Ευρώπης είναι και συμφέροντα της Ελλάδας και έχουμε επιτακτική ανάγκη από πολιτικές συνεννόησης μεταξύ των καθιερωμένων κομμάτων ώστε να διασφαλιστεί η θέση της Ελλάδας στον δυτικό κόσμο, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται από όλους, κυβέρνηση, αντιπολίτευση και πολίτες, υπευθυνότητα και νηφαλιότητα. Η πολιτική, ιδιαίτερα η εξωτερική πολιτική, δεν μπορεί να είναι ένα άθροισμα από μελοδράματα λαϊκής κατανάλωσης προκειμένου να στριμωχθεί ο αντίπαλος. Ούτε επιτρέπεται να τρομάζουμε μόλις ο πρώτος δημοφιλής στρατηγός ανεβεί σε μία εξέδρα.
Υπεύθυνη πολιτική στάση δεν σημαίνει αφέλεια, ούτε έλλειψη κατανόησης του πολιτικού περιβάλλοντος, όπως νομίζουν κάποιοι, που περνούν την ώρα τους ασχολούμενοι με το τι λένε οι δημοσκοπήσεις αντί να κάνουν κάτι παραγωγικότερο. Σημαίνει όμως σίγουρα αίσθημα ευθύνης και αξιοπρέπειας για τη χώρα και τον εαυτό σου για να μη βρεθείς κάποτε στη δυσάρεστη θέση να κάνεις επώδυνες «κυβιστήσεις». Αυτό ξεχωρίζει τους ηγέτες από τους άλλους.
* Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα.
