«Οταν καίγεται το βουνό που αναδασώσαμε με τον κόπο τόσων ανθρώπων, αλλά και κάθε βουνό, νιώθω σαν να καίγεται το σπίτι μου, να αφαιρείται ένα κομμάτι από την ύπαρξή μου», λέει ο Γιάννης Σπανολιός, πρόεδρος και ψυχή του «Ολοι Μαζί Μπορούμε», του φορέα του ΣΚΑΪ που νοιάζεται και φροντίζει 13 χρόνια τώρα περιβάλλον και ανθρώπους. «Μεγάλη πίκρα να βλέπεις τον πλούτο της χώρας να καταστρέφεται». Αλλά δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την αναδημιουργία των πηγών της ζωής. «Βελανιδιές, χαρουπιές, κουτσουπιές, βραδύκαυστα και πλατύφυλλα, όχι κωνοφόρα που έχουν καταντήσει φόβος και τρόμος, θα αγοραστούν με τα χρήματα από την πρόσφατη συναυλία για τον Λευτέρη Παπαδόπουλο και θα φυτευτούν στα καμένα. Θα βάλουμε και αυτόματο πότισμα για να αντιμετωπιστούν ξηρασίες όπως οι φετινές».
Καθόμαστε στη βεράντα του σπιτιού του στη Βούλα. Ενα δροσερό αεράκι έρχεται από τη θάλασσα – τον παρηγορητικό γαλανό καθρέφτη στον ορίζοντα. «Η θάλασσα είναι στο αίμα μου, νιώθω άβολα μακριά της. Περπατάω δίπλα της και αναζωογονούμαι, χαλαρώνω. Με έχει καθορίσει. Ο πατέρας μου ήταν ναυτικός και οι αγωνίες των οικογενειών που έχουν δικούς τους ανθρώπους στη θάλασσα, τις στιγματίζουν. Οταν είχαμε κακοκαιρία στη Χίο, στο Βροντάδο όπου γεννήθηκα, οι γυναίκες, οι μαμάδες, οι γιαγιάδες, οι παππούδες, αισθάνονταν σαν να είχε τον ίδιο κακό καιρό και στην περιοχή όπου ταξίδευαν οι συγγενείς τους. Και έκαναν παρακλήσεις, προσευχές, αγωνιούσαν, ξεσπούσαν σε κλάματα».
Οταν στηνόταν ο φορέας το 2011 με στόχο να αφουγκράζεται την κάθε διαφορετική ανάγκη της κοινωνίας και να προστρέχει άμεσα, «και συζητούσαμε το όνομα, έπεσε στο τραπέζι το “Ολοι Μαζί Μπορούμε”. Αυτομάτως θυμήθηκα τα παιδικά μου χρόνια στο Βροντάδο. Διότι αυτό γινόταν στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια στο νησί. Ολοι στη γειτονιά, φίλοι, συγγενείς βοηθούσαν ο ένας τον άλλον. Ηταν ν’ απορείς πώς άνθρωποι που τα έβγαζαν τόσο δύσκολα πέρα έβρισκαν κάτι να προσφέρουν. Μολονότι ήμουν πολύ μικρός –ήρθαμε στην Αθήνα όταν ήμουν εφτά–, θυμάμαι ακόμη πολύ ζωηρά εκείνα τα χρόνια. Θυμάμαι εκείνη τη ζεστή ατμόσφαιρα στο σπίτι μας που ήταν κέντρο διερχομένων, την αλληλοϋποστήριξη, μαζεύονταν φίλοι, γείτονες και έτρωγαν όλοι μαζί, μιλούσαν για τα προβλήματά τους, τις αγωνίες τους, οργίζονταν, λύγιζαν, στέκονταν ξανά στα πόδια τους…». Ενας ανοιχτός κύκλος αγάπης που έμελλε να ανασυστήσει ο ίδιος αργότερα και να τον διατρέχει ξανά και ξανά, συνεχώς.
Σπούδασε στη Νομική Αθηνών, ειδικεύτηκε στα ασφαλιστικά στην Αγγλία, όπου έζησε για έξι χρόνια. «Ομως, δεν μπορούσα να δω τον εαυτό μου να ζει εκτός Ελλάδας». Επέστρεψε στην Αθήνα, άνοιξε το δικό του ασφαλιστικό γραφείο κι έπειτα η οικογενειακή φιλία με την οικογένεια Αλαφούζου τον έφερε κοντά στον ΣΚΑΪ κατά τη δημιουργία του ραδιοφωνικού σταθμού να βοηθάει και να μοιράζεται με τον Γιάννη Αλαφούζο το όραμα για το περιβάλλον. Δενδροφυτεύσεις, εκστρατείες για την παράνομη λατόμευση στην Πεντέλη, για τον Κηφισό… Χρημάτισε επί έτη γενικός διευθυντής του ΣΚΑΪ και στη συνέχεια, έως σήμερα, αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του σταθμού.
«Την πρώτη συναυλία για το περιβάλλον τη διοργανώσαμε προ ίδρυσης του φορέα, στη μεγάλη πυρκαγιά στην Πάρνηθα το 2007, σε συνεργασία με το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Εμεινε ως το “ζεϊμπέκικο του Δημήτρη Μητροπάνου”. Μαζί με όλα τα μεγάλα ονόματα, στη συναυλία συμμετείχε μετά τη σοβαρή ασθένεια και ο Μητροπάνος, και είχε χορέψει ζεϊμπέκικο επί σκηνής. Με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν αγοράσαμε 10 μικρά ευέλικτα πυροσβεστικά που προσφέραμε σε εθελοντικές ομάδες στην Αττική. Επτά συναυλίες έχει έως σήμερα διοργανώσει το “Ολοι Μαζί Μπορούμε”. Πάντα στο Καλλιμάρμαρο, που το αισθανόμαστε οικείο χώρο, σαν το καλό δωμάτιο που ανοίγαμε παλιά στα σπίτια στις γιορτές. Ξαρχάκος το 2016 και στη συνέχεια Σαββόπουλος, Τσιτσάνης, Νικολόπουλος, Ζαμπέτας, Βαρδής, Παπαδόπουλος». Στις δύο πρώτες το «εισιτήριο» ήταν μια σακούλα με τρόφιμα· 150 με 200 τόνοι στην καθεμία το τελικό «ταμείο». «Υστερα, επειδή πολλά έως την αποστολή καταστρέφονταν, καταλήξαμε στη λύση του χαμηλού εισιτηρίου. Μικρό μέρος του πηγαίνει στον φορέα, π.χ. τα 4 από τα 16 ευρώ, και με το υπόλοιπο καλύπτεται το πολύ υψηλό κόστος της παραγωγής του μεγάλου λαϊκού θεάματος».
Βραδύκαυστα και πλατύφυλλα θα αγοραστούν με τα χρήματα από τη συναυλία για τον Λευτέρη Παπαδόπουλο και θα φυτευτούν στα καμένα. Θα βάλουμε και αυτό- ματο πότισμα για να αντιμετωπιστούν ξηρασίες, όπως οι φετινές.
Η θέληση για βοήθεια
Από τα ορόσημα της ζωής του η πρώτη συγκομιδή καλοσύνης του «Ολοι Μαζί Μπορούμε»: τρόφιμα για τους γονατισμένους της οικονομικής κρίσης – 150 τόνοι τον μήνα μαζεύονταν μόνο στην Αττική και στέλνονταν στις μητροπόλεις για τα συσσίτια. Ποιος δεν θυμάται τα κοντέινερ σε κάθε σούπερ μάρκετ όπου μπορούσε ο καθένας να αγοράσει και να αφήσει εδώδιμα; Κι έπειτα, φάρμακα. «Η συμμετοχή που πλήρωνε τότε ο ασφαλισμένος για την αγορά τους ήταν υψηλή. Συλλέγαμε φάρμακα σε συνεργασία με τους ιατρικούς συλλόγους και τα προσφέραμε σε όσους δεν μπορούσαν πια να τα αγοράσουν. Ενα από εκείνα τα πρωινά συνέβη κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Είδα να καταφθάνει με μια σακούλα στο χέρι μια γυναίκα τρεμάμενη, με μάτια κατακόκκινα από το κλάμα. Ηταν σε κρίση. “Τι σας συμβαίνει;” τη ρωτάω. “Πριν από τρεις ώρες πέθανε ο άνδρας μου, έπαιρνε αυτά τα φάρμακα για τον καρκίνο και σας τα έφερα αμέσως γιατί δεν μπορούν να μείνουν για πολύ εκτός ψυγείου”. Μέσα στον πόνο της σκέφτηκε ότι θα μπορούσαν τα ακριβά αυτά φάρμακα να είναι σε κάποιον χρήσιμα. Με συγκλόνισε. Οπως και οι άνθρωποι που έρχονται με το αναπηρικό καροτσάκι για να δενδροφυτέψουν. Η θέληση για βοήθεια ξεπερνάει όλα τα εμπόδια».
Ο κ. Σπανολιός μιλάει με λόγια απλά για τη χαρά του δοσίματος, το μεγαλείο των μικρών πράξεων σε κρίσιμες στιγμές, τη δύναμη των ανθρώπων και την ανάγκη τους να μοιραστούν τη λαχτάρα για έναν κόσμο με λιγότερη στέρηση και πόνο.
Κουβέρτες, υπνόσακοι, ρούχα, φάρμακα, υγειονομικό υλικό, ηλεκτρικά είδη για τους πλημμυροπαθείς της Βοσνίας, τους σεισμόπληκτους της Αλβανίας, της Τουρκίας, της Συρίας, της Σάμου, για τους κατοίκους της Βηρυτού μετά τη μεγάλη έκρηξη. Πολλά μηδαμινά, που όλα μαζί γίνονται «37 νταλίκες με είδη πρώτης ανάγκης και ένα ασθενοφόρο για τους ανθρώπους στην εμπόλεμη Ουκρανία. Ζωοτροφές για τους πληγέντες από την κακοκαιρία “Daniel” κτηνοτρόφους της Θεσσαλίας. Είναι εντυπωσιακή, όχι μόνο η συμμετοχή, αλλά και η πειθαρχία του κόσμου. Φέρνουν ακριβώς αυτό που ζητάμε. Για παράδειγμα, ζητήσαμε νερά και ξηρά τροφή για τους πυρόπληκτους στο Μάτι; Εφεραν νερά και τρόφιμα κατά τόνους. Μικροποσά μέσω του με “ένα κλικ μπορείς” ή της γραμμής 19817; Μέσα σε δύο ημέρες συγκεντρώθηκαν τόσα χρήματα που αγοράσαμε δυο μικρά πυροσβεστικά οχήματα για την πυροσβεστική της περιοχής. Προσπαθούσαμε τότε με κάθε τρόπο να βοηθήσουμε. Εφοδιάσαμε τους ανθρώπους στο Μάτι με γάντια και μάσκες για να προστατευθούν από τον αμίαντο που υπήρχε στα παλιά σπίτια. Δημιουργήσαμε μια εφαρμογή αναγνώρισης χαμένων κατοικίδιων με την οποία επέστρεψαν στους κατόχους τους 600 ζώα».
Πίσω από τα μεγάλα, τα καθημερινά μικρότερα. Δωρεάν ιατρικές εξετάσεις, εμβόλια, «όπως αυτό κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας που προσφέραμε σε 2.000 κορίτσια», ανιχνευτές φλεβών για παιδιά με καρκίνο, αιμοδοσίες, σεμινάρια πρώτων βοηθειών, υπολογιστών για άτομα τρίτης ηλικίας, θεατρικές παραστάσεις, ξεναγήσεις, «για να ευφρανθεί ο κόσμος αισθητικά και πνευματικά και να ξεδώσει. Πολύς κόσμος ξεναγήθηκε στα αρχαία λατομεία μαρμάρου στην Πεντέλη, στη Σπηλιά Νταβέλη, στο Τατόι, στον γύρο της Ακρόπολης, στην Ακροναυπλία…».
Τις έχετε μετρήσει τις δράσεις; «Οχι, είναι χιλιάδες. Πολλαπλές, καθημερινά…».
5.500 εθελοντές
«Κινητήρια δύναμή μας είναι οι άνθρωποι. Ολοι θέλουν να βοηθήσουν, φτάνει να τους δείξεις τον τρόπο. Μας στηρίζουν σταθερά 5.500 εθελοντές. Και αυξάνονται κατά δεκάδες κάθε μήνα. Ερχονται με όλο και περισσότερο κέφι, όλο και μεγαλύτερη διάθεση. Στην τελευταία συναυλία ήρθαν άνθρωποι από την επαρχία, από τη Χίο, από το εξωτερικό, τη Γερμανία για να βοηθήσουν». Πού είναι μεγαλύτερος ο ενθουσιασμός; «Για το περιβάλλον. Η κλιματική αλλαγή απασχολεί. Και το πιο απλό που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να φυτέψει ένα δέντρο. Με συγκινεί η συμμετοχή νεαρών ζευγαριών που έρχονται με τα μωρά τους στα καροτσάκια, εφήβων και παιδιών, νέων ανθρώπων. Να δείτε πόσα παιδάκια έτρεξαν τον Απρίλιο στους αγώνες δρόμου που οργανώσαμε σε Πεντέλη, Πάρνηθα, Υμηττό, με μικρή χρηματική συμμετοχή, για να αγοραστούν δέντρα που θα φυτευτούν στη γη που αγωνίστηκαν. Εβαλαν ένα λιθαράκι για το κλίμα».
Η συνάντηση
Απολαύσαμε στη βεράντα του κ. Σπανολιού ντολμαδάκια γιαλαντζί, πράσινη σαλάτα με μοτσαρέλα και γαρίδες υπέροχα καραμελωμένες. Μιλήσαμε κι άλλο για εκείνο το πιο βαθύ που υπάρχει στη ζωή του καθενός μας – η ζωή των ευάλωτων άλλων. «Χρειάζονται ανοιχτές κεραίες ώστε να συλλαμβάνεις ποιος έχει ανάγκη και τι, να αναπροσαρμόζεις τους στόχους και να δρας στη στιγμή. Και κάθε φορά υπάρχει η ίδια αγωνία: πώς πήγε η δράση, πώς θα οργανωθεί η επόμενη», λέει. «Χρήματα στα χέρια μας δεν πιάνουμε ποτέ. Οι δωρεές συγκεντρώνονται σε ειδικό λογαριασμό και τα χρήματα διοχετεύονται απευθείας στους παραγωγούς ή προμηθευτές ειδών που αγοράζουμε για να προσφέρουμε. Και βέβαια γίνονται όλοι οι έλεγχοι από ορκωτούς λογιστές».
