ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ
Σαφές μήνυμα προς την Aγκυρα να μη δημιουργήσει εμπόδια στις γεωτρήσεις που γίνονται στην κυπριακή ΑΟΖ στέλνει με αποκλειστική συνέντευξή του στην «Κ» ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουές Μίτσελ. Τονίζει ότι η άποψη των Τούρκων για την ΑΟΖ της Κύπρου αποτελεί «μειοψηφία του ενός», καθώς το διεθνές δίκαιο ορίζει ότι η Λευκωσία μπορεί να εκμεταλλευθεί τους πόρους της με τρόπο δίκαιο. Ο κ. Μίτσελ, ο οποίος υποδέχθηκε τον γράφοντα στο γραφείο του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ το μεσημέρι της Παρασκευής, μόλις 24 ώρες μετά τον στρατηγικό διάλογο Ελλάδας – ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, επισημαίνει ότι οι ΗΠΑ βλέπουν τη χώρα μας, την Κύπρο και το Ισραήλ ως φυσικούς συμμάχους στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Περιγράφει την Ελλάδα ως «εξέχουσα» χώρα στην αμερικανική στρατηγική σκέψη, την πρώτη χώρα της Δύσης που αισθάνεται τις παγκόσμιες προκλήσεις. Επιπλέον, μιλάει για την Ελλάδα ως την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη στην περιφέρεια από την Πολωνία μέχρι το Ισραήλ. Επιπλέον τονίζει ότι οι ΗΠΑ θεωρούν την Κύπρο ένα δυτικό κράτος που πρέπει να προστατευθεί από τις δυτικές δυνάμεις, προκειμένου να μην πέσει στην επιρροή άλλων. Οι ΗΠΑ στηρίζουν τη συμφωνία των Πρεσπών, λέει ο κ. Μίτσελ και τονίζει ότι η επίτευξή της μπορεί να μετατρέψει τα Βαλκάνια σε οικονομική ενδοχώρα της Ελλάδας.
– Μία ημέρα μετά την πρώτη συνεδρίαση του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ, μπορείτε να μας πείτε τι χειροπιαστό φέρνει στις σχέσεις των δύο χωρών;
– Δύο μεγάλα πράγματα. Πρώτον, την πιο επίσημη, βαθιά και ευρεία πλατφόρμα συζητήσεων που είχαμε στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις για την επίτευξη των κοινών συμφερόντων μας. Δεν τη χρησιμοποιούμε μία φορά, αλλά θα συνεχίσουμε και στο μέλλον. Συμβολίζει το επίπεδο της αμερικανικής στρατηγικής δέσμευσης με την Ελλάδα ως σύμμαχο. Δεύτερον, υπάρχει μια σειρά από συγκεκριμένα επόμενα βήματα και δράσεις που η Ελλάδα συμφώνησε να αναπτύξει σε καθέναν από τους έξι πυλώνες όπου είναι χτισμένος ο στρατηγικός διάλογος: Εμπόριο και επενδύσεις, συνεργασία λαού με λαό, περιφερειακά ζητήματα, ασφάλεια και άμυνα, ενέργεια και αντιτρομοκρατικές δράσεις. Σε κάθε ένα από αυτά τα κλιμάκια συμφωνήσαμε ορισμένα συγκεκριμένα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε μαζί. Μια πιο έντονη συνεργασία από αυτή που είχαμε στο παρελθόν.
– Η άμυνα είναι ο πιο σταθερός και ανθεκτικός πυλώνας της ελληνοαμερικανικής σχέσης. Πώς θα εξελιχθεί στο εξής; Πιθανά με μια πολυετή συμφωνία για τη χρήση της βάσης της Σούδας ή μέσω μιας στενότερης συνεργασίας σε άλλα πεδία όπως η τεχνολογία; Ποιες είναι οι δυνατότητες παροχής βοήθειας την Ελλάδα μέσω προγραμμάτων FMS;
– Ηδη έχουμε πολύ εύρωστη αμυντική συνεργασία με την Ελλάδα επί δεκαετίες. Η Ελλάδα είναι ένας φανταστικός σύμμαχος. Υποστηρίζει τις αμερικανικές αποστολές στην περιοχή. Νομίζω ότι γνωρίζετε την επιχείρηση Atlantic Resolve. Drones επιχειρούν από διάφορα μέρη στην Ελλάδα. Προφανώς, η Λάρισα και η Σούδα έχουν εξέχουσα σημασία για εμάς. Και σε άλλες τοποθεσίες οι Ελληνες σύμμαχοί μας έχουν συνεισφέρει σημαντικά στις επιχειρήσεις ΝΑΤΟ και ΗΠΑ. Αναζητούμε κάποιους ρεαλιστικούς τομείς, όπου θα μπορούσαμε να αυξήσουμε τον συντονισμό μας με την Ελλάδα. Δεν θέλω να προκαταλάβω τη διαδικασία για ορισμένα από τα τεχνικά σημεία τα οποία αναφέρατε. Πρώτον, απλώς θα πω ότι υπάρχει πολιτική βούληση από τις ΗΠΑ και την Ελλάδα, για να χτίσουμε πάνω στην υφιστάμενη συνεργασία μας. Και, δεύτερον, η γεωγραφία της Ελλάδας επιτρέπει την ανάπτυξη μιας αμυντικής συνεργασίας, που είναι πραγματικά μοναδική σε αυτή την περιοχή. Η βάση της Σούδας έχει ένα βάθος, που τη μετατρέπει σε ένα πολύ ιδιαίτερο λιμάνι. Η γεωγραφία της Ελλάδας μας επιτρέπει να υποστηρίξουμε επιχειρήσεις προβολής ισχύος σε όλο το εύρος της Ανατολικής Μεσογείου.
– Στις κοινές δηλώσεις των δύο υπουργών ο κ. Πομπέο αναφέρθηκε στο αμερικανικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα, αλλά επίσης στην Κυπριακή Δημοκρατία και στο Ισραήλ. Επρόκειτο για την προαναγγελία συμμετοχής των ΗΠΑ στη συγκεκριμένη τριμερή;
– Ναι, αυτό ήταν. Είναι τρεις πολύ ιδιαίτερες χώρες για τις ΗΠΑ, διότι είναι σταθεροί, δημοκρατικοί, δυτικοί σύμμαχοι σε μια περιοχή όπου δεν βρίσκεις μεγάλο αριθμό σταθερών, δημοκρατικών εταίρων. Είναι φυσικό βήμα για τις ΗΠΑ να εμβαθύνουν τη συνεργασία μας με αυτές τις τρεις χώρες, καθώς υπάρχει ήδη ένα σχήμα συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Είναι μέρος της στρατηγικής μας στην Ανατολική Μεσόγειο να ενισχύσουμε τον ρόλο των ΗΠΑ στην περιοχή και ο πιο φυσικός τρόπος είναι να αυξήσουμε την επίσημη συμμετοχή μας σε αυτό το σχήμα και ψάχνουμε τρόπους να το κάνουμε τον επόμενο χρόνο. Μπορούμε να εξερευνήσουμε πολλά με αυτές τις τρεις χώρες. Η συνεργασία μας δεν αποκλείει κανέναν, δεν στοχεύει σε κανέναν.
Πρώτον, είναι ένας φυσικός τρόπος να αυξήσουμε τη συνεργασία μας στον ενεργειακό τομέα. Οπως γνωρίζετε, η Ανατολική Μεσόγειος είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους και θέλουμε να παίξει ρόλο στη διαφοροποίηση πηγών ενέργειας. Δεύτερον, έχουμε πολλά κοινά στην πολιτική ασφαλείας με αυτά τα τρία κράτη. Μοιραζόμαστε κοινή στρατηγική άποψη. Και τρίτον, είναι ένας τρόπος να μπει ένα όριο στις ιρανικές προσπάθειες να ανοίξουν ένα παράθυρο στη Μεσόγειο μέσω της Συρίας. Εχουμε αυξημένη ρωσική και κινεζική δραστηριότητα στην περιοχή. Δεν νοείται εναντίον κάποιου, αλλά είναι ένα πρακτικό μέτρο συνεργασίας ανάμεσα σε κράτη συγγενούς ιδεολογίας.
– Με την ευκαιρία, ήθελα να σας ρωτήσω για την ιδέα περί συνοριακών κρατών «frontier states». Και αναρωτιέμαι αν με κάποιον τρόπο η Ελλάδα είναι στην περιφέρεια αυτών των χωρών, που θα μπορούσαν να γίνουν πιο κρίσιμες για την αμερικανική ασφάλεια ανά τον κόσμο.
– Πιστεύω ότι η Ελλάδα είναι μια τέτοια περίπτωση. Οπως μόλις ανέφερα, είστε ένας σταθερός, δημοκρατικός σύμμαχος. Η Ελλάδα έδειξε αντοχή και αντεπεξήλθε στην οικονομική κρίση με την αμερικανική στήριξη. Είστε μία από τις πιο ικανές χώρες-συμμάχους των ΗΠΑ σε στρατιωτικό επίπεδο. Αν ξεκινήσετε από την Πολωνία και κινηθείτε προς τον νότο, πρέπει να διανύσετε αρκετά μίλια ώστε να φθάσετε έως το επόμενο στρατιωτικά ισχυρό κράτος, το Ισραήλ. Ανάμεσα στην Πολωνία και το Ισραήλ, η Ελλάδα θα ήταν ένα πολύ φυσικό κέντρο βάρους. Η Ελλάδα βρίσκεται, πλέον, σε πολύ πιο εξέχουσα θέση στην αμερικανική στρατηγική σκέψη, λόγω του εύρους των απειλών ενάντια στη Δύση. Και αυτές είναι απειλές και προς την Ελλάδα. Η Ελλάδα αισθάνεται πρώτη την πίεση από τις απειλές λόγω της γεωγραφικής τοποθεσίας της. Και πιστεύω ότι οι ηγέτες σας έδειξαν μια συνετή, ισχυρή και ευέλικτη προσέγγιση στην αντιμετώπιση αυτών των απειλών.
– Η Ελλάδα έχει πολυετείς διαφορές με την Τουρκία. Σε μια περίοδο που η Ουάσιγκτον και η Αγκυρα περνούν μια ταραχώδη φάση στη σχέση τους, θα μπορούσε η Ελλάδα να υποκαταστήσει μέρος του ρόλου που διαδραματίζει στην περιοχή η Τουρκία ως πάροχος ασφαλείας;
– Θα το απαντούσα με δύο τρόπους. Πρώτον, θα αναγνώριζα ότι οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία είναι δύσκολες αλλά κρίσιμες. Ο ρόλος που παίζει η Τουρκία στη Μέση Ανατολή, υποστηρίζοντας τις προσπάθειές μας εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, η θέση του Ιντσιρλίκ, η συνεργασία μας στον τομέα επιβολής του νόμου ως σύμμαχος στο ΝΑΤΟ. Μας είναι πραγματικά απαραίτητη. Αλλά είναι μια δύσκολη σχέση και προσπαθούμε να ξεπεράσουμε ορισμένα ζητήματα, από τον πάστορα Μπράνσον που χαρήκαμε πολύ να τον δούμε να απελευθερώνεται, μέχρι και τους πυραύλους S-400 για τους οποίους πιέζουμε τους Τούρκους να μην τους αγοράσουν.
Εργαζόμαστε ώστε να κατασκευάσουμε ένα modus vivendi με τους Τούρκους στη βορειοδυτική Συρία. Το δεύτερο πράγμα που θα πω είναι ότι η Ελλάδα έχει έναν στρατηγικό ρόλο να διαδραματίσει. Δεν θα το περιέγραφα ως κάτι που πρέπει να νοείται ως αντικατάσταση της Τουρκίας. Το εύρος δυνατοτήτων της ελληνοαμερικανικής στρατηγικής συνεργασίας δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς και αξίζει μεγαλύτερη επεξεργασία τόσο από τη δική μας, όσο και τη δική σας οπτική συμφερόντων.
– Η Exxon/Mobil κάνει γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, όπως άλλωστε και άλλες εταιρείες, ENI, TOTAL και Qatar Petroleum. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι αυτές οι γεωτρήσεις είναι παράνομες. Μάλιστα, τον περασμένο Φεβρουάριο απέκλεισε την πρόσβαση εταιρείας (ΕΝΙ) στο οικόπεδο 3. Μήπως αυτές οι κινήσεις της Τουρκίας δημιουργούν τριβές που θέτουν εμπόδια στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο; Θέτουν σε κίνδυνο τις γεωτρήσεις;
– Το παρακολουθούμε και το λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπ’ όψιν. Η γραμμή μας ήταν πάντα σταθερή. Η Κύπρος είναι μια κυρίαρχη χώρα. Και όπως κάθε άλλη κυρίαρχη χώρα, έχει πόρους τους οποίους μπορεί να εκμεταλλευθεί. Ελπίζουμε ότι η κυβέρνηση της Κύπρου θα το κάνει με τρόπο που να είναι δίκαιος, με τη συμμετοχή όλων.
Αλλά τελικά, αυτή είναι μια απόφαση για την Κύπρο, τους ηγέτες της, τον λαό της. Ξέρετε, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποια συζήτηση που πρέπει να γίνει. Γνωρίζουμε την οπτική γωνία της Τουρκίας, και η οπτική γωνία της Τουρκίας είναι μια μειοψηφία του ενός εναντίον όλου του υπόλοιπου κόσμου. Ο υπόλοιπος κόσμος έχει μια καθαρή, ευθεία άποψη για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου, βασισμένη στο διεθνές δίκαιο. Πώς θα το χειριστούν αυτό οι Κύπριοι; Ελπίζω να τους συμπεριλάβουν όλους. Δεν θέλουμε να δούμε την εκμετάλλευση αυτών των πόρων να γίνει εμπόδιο στην πολιτική διαδικασία στο νησί.
Ο κατάλληλος τρόπος για τη στάση των ΗΠΑ σε αυτό είναι να στείλει ένα πολύ καθαρό μήνυμα προς όλους, περιλαμβανομένων ειδικά και των Τούρκων. Επίσης δεν θα δούμε φιλικά κανενός είδους παρενόχληση στα νερά της Κύπρου, ειδικά όταν εμπλέκονται αμερικανικά πλοία. Είδαμε τι συνέβη με την ΕΝΙ, οπότε παρακολουθούμε αυτά τα πράγματα πολύ προσεκτικά. Πρέπει να πω ότι είμαστε ευχαριστημένοι, διότι οι τελευταίες τουρκικές κινήσεις δεν ήταν εξίσου επιθετικές με δραστηριότητες που είδαμε στις αρχές του χρόνου. Υπάρχει ακόμα ένας λόγος που όλα αυτά είναι σημαντικά, και δεν συνδέεται με την Ανατολική Μεσόγειο. Υπάρχουν και άλλα μέρη στον κόσμο όπου κυρίαρχες χώρες θέλουν να εκμεταλλευθούν τους πόρους τους. Ισως γνωρίζετε ορισμένες κινήσεις που έχει κάνει η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας έναντι της εκμετάλλευσης φυσικού αερίου στα ανοιχτά των Φιλιππίνων και σε άλλα μέρη. Είναι για εμάς σημαντικό αυτό που συμβαίνει στην Κύπρο, αλλά είναι επίσης καθοριστικά σημαντικό ώστε να επιδειχθεί με κατάλληλο τρόπο προς όλους στον κόσμο, όσους γνωρίζουν ότι τα κυριαρχικά δικαιώματα έχουν σημασία, ότι το διεθνές δίκαιο έχει σημασία και δεν είναι προς το συμφέρον κανενός διαφορές ή συγκρούσεις για τους φυσικούς πόρους.
Πλεονεκτήματα για Αμερικανούς επενδυτές
– Η ΔΕΘ ήταν μια ευκαιρία ανάδειξης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων σε άλλους τομείς. Τι θέση έχουν στον στρατηγικό διάλογο πιθανές αμερικανικές επενδύσεις στην ελληνική οικονομία;
– Η ΔΕΘ ξεκίνησε έναν γάμο ανάμεσα σε κάτι στο οποίο οι ΗΠΑ είναι πολύ καλές, στο κεφάλαιο καινοτομία και πληροφορική, και κάτι στο οποίο η Ελλάδα είναι πολύ καλή, τη διανοητική και δημιουργική σας δύναμη. Οι άνθρωποί σας είναι μια καταπληκτική πηγή. Οπότε βλέπουμε μια κατάσταση «win-win». Θέλουμε να αναδείξουμε τα πλεονεκτήματα της Ελλάδας σε Αμερικανούς καινοτόμους επενδυτές. Οπως καταλαβαίνω, η κυβέρνησή σας κάνει μετάβαση σε ένα διαφορετικό οικονομικό μοντέλο. Μετά την κρίση, κινείστε από ένα μοντέλο υπερχρέωσης και κατανάλωσης στα πλεονεκτήματα της γεωγραφίας σας. Συζητήσαμε πώς όλα αυτά δεν θα μείνουν κενά λόγια. Και πώς θα γίνουν τα επόμενα συγκεκριμένα βήματα. Ο πρέσβης Πάιατ και η ομάδα του εργάζονται με το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο σε βήματα που θα διατηρήσουν το μομέντουμ με συγκεκριμένες δράσεις. Είμαστε δεσμευμένοι γι’ αυτό με την ελληνική κυβέρνηση, αλλά, επίσης, με επενδυτές και εταιρείες, ώστε να τους δείξουμε την Ελλάδα και όλα τα φυσικά πλεονεκτήματά της.
Με τη συμφωνία των Πρεσπών η Ελλάδα εξάγει σταθερότητα
– Πιστεύετε ότι η ενέργεια μπορεί να συμβάλει στην επίλυση του Κυπριακού; Θα μπορούσε το ΝΑΤΟ να παίξει, επίσης, έναν ρόλο στην κατεύθυνση της επανένωσης του νησιού, αλλά και στην εγγύηση της ασφάλειάς του;
– Επιτρέψτε μου να υπερβώ αυτά τα δύο ερωτήματα. Εμείς βλέπουμε την Κύπρο ως ένα δυτικό κράτος σε μια στρατηγικά ευαίσθητη περιοχή που απαιτεί δέσμευση από τη Δύση και από τις ΗΠΑ και άλλους από τον δυτικό κόσμο, διπλωματικά, οικονομικά, στρατηγικά. Διότι αν δεν εμπλακούμε εμείς, θα το κάνουν άλλοι. Και αυτά τα κενά συμπληρώνονται. Πιστεύω ότι η σχέση με την Κύπρο πρέπει να καλλιεργηθεί και οι ΗΠΑ κάνουν καλύτερη δουλειά απ’ ό,τι στο παρελθόν. Φυσικά παραμένουμε δεσμευμένοι στην προσπάθεια για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία. Νομίζω ότι το σημείο-κλειδί σε αυτό είναι ότι αυτές οι συζητήσεις συνεχίζονται για δεκαετίες. Και δεν μπορούμε να καθυστερούμε τη φυσική διαδικασία συνεργασίας με την Κύπρο ως εταίρο και σύμμαχο ή να κρατάμε την αναπνοή μας ώσπου να καρποφορήσουν οι άλλες προσπάθειες στο νησί. Ο υπουργός Χριστοδουλίδης ήταν εδώ πρόσφατα, υπογράψαμε μια δήλωση προθέσεων. Συμβολικά αλλά και ουσιαστικά δείξαμε ότι εμβαθύνουμε τη συνεργασία μας στην ασφάλεια, τις αντιτρομοκρατικές δράσεις, την πολιτική συνεργασία κ.ά. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό. Στέλνει μηνύματα σε πολλούς παίκτες στην περιοχή ότι παίρνουμε την Κύπρο σοβαρά και σχεδιάζουμε να εμβαθύνουμε την εμπλοκή μας εκεί.
– Πιστεύετε ότι η συμφωνία των Πρεσπών έπαιξε ρόλο για την επίτευξη του στρατηγικού διαλόγου; Επίσης, ενισχύει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στα Βαλκάνια; Στην Ελλάδα υπάρχει μια έντονη συζήτηση για τα οφέλη της συμφωνίας των Πρεσπών.
– Θεωρούμε τη συμφωνία των Πρεσπών έργο δύο φίλων των ΗΠΑ: Της Ελλάδας και της Μακεδονίας, είμαστε στις ΗΠΑ, θα μου επιτρέψετε να το πω αυτό (σ.σ. τη λέξη Μακεδονία). Δύο δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις αποφάσισαν να προχωρήσουν. Ημασταν υποστηρικτικοί. Ο ρόλος μας δεν είναι να γράψουμε αυτή τη συμφωνία, δεν είναι να σφραγίσουμε αυτή τη συμφωνία, αλλά αφού οι κυβερνήσεις αποφάσισαν να προχωρήσουν σε αυτή και δείχνουν τη βούληση, και νομίζω ότι οι λαοί έδειξαν τη βούλησή τους, να σταθεροποιήσουν την περιοχή και να δουν τις χώρες των Βαλκανίων να κινούνται προς τη Δύση, φυσικά θα έχουμε υποστηρικτική στάση.
Από την ελληνική πλευρά της εξίσωσης πιστεύω ότι η συμφωνία αυτή μας έδειξε δύο πράγματα: Πρώτον, επικύρωσε τη θέση μας για τη στρατηγική επένδυσή μας στην Ελλάδα: Οτι η Ελλάδα είναι μια ηγέτιδα χώρα. Και έχει τη δυνατότητα να εξάγει σταθερότητα. Απαιτούσε ηγεσία να αντιμετωπίσεις αυτές τις επικρίσεις στο εσωτερικό και αλλού και να φτάσεις σε μια συμφωνία για ένα θέμα που αψηφούσε τη λύση για πάρα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεύτερον, μας έδωσε μια χροιά δημιουργικότητας από την πλευρά της ελληνικής διπλωματίας, ξεκινώντας πρώτα και κυρίως από τον τέως υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά. Πρέπει να του αναγνωρισθεί το σύνολο της προσπάθειάς του σε αυτή τη διαδικασία. Θα αφήσουμε στους Ελληνες και τους Μακεδόνες να αποφασίσουν τη μοίρα αυτής της συμφωνίας, να συζητήσουν για τις διάφορες προβλέψεις της σε κάποια θέματα. Αλλά είμαστε υποστηρικτικοί σε αυτό που βλέπουμε ως στόχο, δηλαδή να απομακρυνθούν τα σημεία τριβής ανάμεσα σε αυτές τις δύο χώρες, ώστε η Μακεδονία να κινηθεί προς τη Δύση. Με αυτόν τον τρόπο το αποτέλεσμα θα είναι καλό για την Ελλάδα. Ετσι θα μπορέσετε να ασχοληθείτε με τις προκλήσεις στο νότιο σύνορό σας, το θαλάσσιο. Και να αφιερώσετε τους πόρους και τις προσπάθειές σας εκεί.
Τα σταθερά Βαλκάνια είναι καλά για την Ελλάδα για πολλούς λόγους. Ενας από αυτούς που δεν συζητείται συχνά, είναι ότι η περιοχή στα βόρειά σας, η Μακεδονία (σ.σ. η ΠΓΔΜ), είναι μια φυσική επέκταση της ελληνικής οικονομικής ενδοχώρας. Αυτό συνδέεται και με ό,τι συζητούσαμε νωρίτερα για τη Θεσσαλονίκη. Υπάρχουν αρκετές χώρες που χρησιμοποιούν πολύ αφύσικες γραμμές ανεφοδιασμού, εξαγωγών και εισαγωγών, προς τα λιμάνια της Αδριατικής. Με τη λύση του ονοματολογικού θα μπορέσουν να κοιτάξουν προς ελληνικά λιμάνια. Ετσι θα μπορείτε να δείτε μια μετρήσιμη αύξηση στην περιφερειακή οικονομική ηγεσία, αλλά και τις συνδεδεμένες με αυτή δραστηριότητες. Πρόκειται για κάτι που θέλουμε, επίσης, να ενθαρρύνουμε.
