Ο μουσικοσυνθέτης, τραγουδοποιός Κώστας Λειβαδάς, πρόσφατα, κυκλοφόρησε το νέο μπλουζ τραγούδι του, αφιερωμένο στον Αφροαμερικανό Τζορτζ Φλόιντ, ο οποίος κατέληξε νεκρός από αστυνομική βία με ρατσιστικά κίνητρα.
Το τραγούδι «George Floyd», το οποίο θα συμπεριλαμβάνεται με 15 ακόμη τραγούδια στον νέο δίσκο του, αποτέλεσε την αφορμή της συνέντευξης. Μιας συνέντευξης, της οποίας ο ρους -αναπόφευκτα- στράφηκε στον ρατσισμό, τις επικείμενες, αμερικανικές εκλογές και κατέληξε στην κρίση του κορωνοϊού και τα μέτρα που πλήττουν τον κλάδο των τεχνών και του θεάματος.
Όπως γράφει ο ίδιος, στο σημείωμα που συνοδεύει το τραγούδι, δημιουργήθηκε τη στιγμή που όλος ο πλανήτης παρακολουθησε με κομμενη την ανασα τη δολοφονία του Φλόιντ. Ήταν το αποτέλεσμα «της ταραχής, του σοκ, της συνείδησης και της κοινής γνώσης που είχαμε, με την Αγλαΐα Σφήκα που έγραψε τα λόγια, για το κυνηγητό και τις περιπέτειες των Αφροαμερικανών μέσα στους αιώνες». Μολαταύτα, δόθηκε στη δημοσιότητα, λίγο αργότερα, μετά τη δολοφονία του Τζέικομπ Μπλέικ. Τον ρωτώ αν πρόκειται για ένα τραγούδι εις μνήμην των ανθρώπων που δολοφονήθηκαν ή αν είναι μήνυμα αφύπνισης, για τον ρατσισμό και πού μπορεί να οδηγήσει. Η απάντηση του είναι αντανακλαστική, «Και τα δύο».
Ο μιντιακός χρόνος και το on-off του τηλεκοντρόλ ευνοούν την αμνησία
Συνεχίζει, εξηγώντας «H Aγλαΐα έγραψε τους στίχους το ίδιο βράδυ, αφού είδαμε τη συγκλονιστική σκηνή. Ήταν μια άμεση αντίδραση σε ένα αληθινό, καταγεγραμμένο γεγονός. Εγώ έγραψα τη μουσική, σχεδόν σαν υπνωτισμένος. Προφανώς, αγαπώντας την αφροαμερικανική μουσική και παίζοντας μπλουζ για χρόνια, οδηγήθηκα εκεί δίχως να το έχω επεξεργαστεί ιδιαιτέρως, μιας και ο κατατρεγμός των Μαύρων εκφράζεται μέσα από το μπλουζ. Επειδη ομως δεν πιστεύω στις γρήγορες αντιδράσεις -ιδιαίτερα όταν συνεπάγονται γρήγορη δημοσιοποίηση και έκδοση- προτίμησα να μη βγει αμεσως. Δεν αρκεί η επίκληση στο θυμικό. Πιστεύω ότι πρέπει να δίνουμε χρόνο στα πράγματα, ώστε να κατακάθονται μέσα μας και να συνειδητοποιούμε καλύτερα σε ποιον βαθμό μας εκφράζουν όσα έχουμε γράψει κι αν φτάσαμε κοντά στην αλήθεια μας. Κρατούσαμε, λοιπόν, το τραγούδι με τη σκέψη πως τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί ένα μπαράζ τυμβωρυχίας και λαϊκισμού που εκφράζεται με γρήγορα και θορυβώδη λόγια, τη στιγμή που στις πράξεις είμαστε το λιγότερο διστακτικοί, για να μην πω ανύπαρκτοι οι περισσότεροι . Την ίδια ώρα, ο μιντιακός χρόνος και το on -off του τηλεκοντρόλ ρυθμίζουν την ενημέρωση και τη μνήμη μας. Ευνοούν την αμνησία. Ο,τι παίζει στις οθόνες μας επηρεάζει και μόλις εξαφανιστεί από αυτές είναι σαν να μην συνέβη.
Ο Τζορτζ Φλόιντ, σε σχέση με όσους ακολούθησαν ή με όσους προγόνους του (και μη) προηγήθηκαν, κλήθηκε από το πεπρωμένο να παίξει έναν ρόλο. Αυτό είναι γεγονός. Δυστυχώς! “Εφυγε” γρήγορα από την καθημερινότητα μας.
Ακολούθησαν άλλα, όμοια, αλλόκοτα περιστατικά με δολοφονίες και τραυματισμούς Αφροαμερικανών. Τότε ήταν που αισθανθήκαμε πως ήταν η στιγμή να κυκλοφορήσουμε το τραγούδι, ακριβώς για τους δύο λόγους που είπες, ως θρήνο και ως μήνυμα».
«Τώρα πια που το έχετε δώσει στη δημοσιότητα, θα λέγατε πως είναι προέκταση του Black Lives Matter στην Ελλάδα;» είναι η επόμενη ερώτηση. «Σίγουρα. Μετά την ιστορική απόφαση, πρώτα των αθλητών του ΝΒΑ και μετά αθλητών από όλο τον κόσμο (σημαντικό για εμάς να το αποκαλούν κίνημα Μπακς, καθώς ξεκίνησε από τον Αντετοκούμπο), να αποσύρουν συμβολικά τις ομάδες τους με αφορμή το πισώπλατο χτύπημα από αστυνομικό στον Μπλέικ, δεν μπορούσα να κρατήσω άλλο το τραγούδι αυτό στο συρταρι. Δεν είναι απλώς ένα ακόμα μυθολογικό τραγούδι – που χωρίς να αγιογραφεί μιλάει για το σύμβολο του αδικοχαμένου Φλόιντ από το χέρι του Νόμου. Έχει να κάνει περισσοτερο με τη συνέπεια μου σε αυτά που πιστεύω και την αγάπη μου στα μπλουζ και την ιστορία του κατατρεγμού των Μαύρων» απαντά.
Η ιστορία με τους Αφροαμερικανούς είναι αιώνια
Του επισημαίνω πως παρά τη σύντομη αντίδραση, δεν παύει να υπήρξε συγκίνηση ακόμη και εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο του συμβάντος. «Το γενικό σύνολο διαμορφώνεται από υποσύνολα» μου αντιτείνει και συνεχίζει λέγοντας πως «η ιστορία με τους Αφροαμερικανούς είναι αιώνια».
Υπενθυμίζει ότι τη δεκαετία του ‘60 γράφτηκαν πολλά τραγούδια, έγιναν πορείες για τα δικαιώματα των Μαύρων. «Η τέχνη και οι τροβαδούροι εκείνης της εποχής ταυτίστηκαν με τα πολιτικά δικαιώματά τους. Στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, ο ποδοσφαιριστής Τζον Μπαρνς ήταν πρότυπο για παιδιά φτωχών οικογενειών, τα οποία ονειρευόνταν πως θα μπορούσαν να γίνουν και εκείνα καταξιωμένοι ποδοσφαιριστές. Ωστόσο, ο ίδιος έχει δηλώσει ότι δεν μπορούσενα χτυπήσει ουτε κόρνερ στο γήπεδο λόγω των υβριστικών, ρατσιστικών σχολίων που άκουγε.
«Πρέπει να ανατρέχουμε πίσω στον χρόνο, για να μην ξεχνάμε και να μην αντιδρούμε, σα να συμβαίνει πρώτη φορά το ίδιο πράγμα. Αμετρητη η προϊστορία και σταθερη η προγενέστερη συγκίνηση. Σε συνδυασμό με τη φρικτή σκηνή που είδαμε, θα ήταν παράξενο να μην υπάρξει αντίδραση. Ήταν το ερέθισμα του σήμερα. Και πάλι ομως, δεν νομίζω ότι ήταν τόσο μεγάλη η συνειδητοποίηση του τι συνέβη. Εδώ, στην απομακρυσμένη Ανατολική Μεσόγειο, δεν έχουν καταλάβει πολλοί, πολλά για το εν λόγω θέμα. Δεν αντιλαμβάνονται τι σημαίνουν οι αμερικανικές εκλογές και πώς αυτή η ιστορία ταυτίζεται με το Vote For Change» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Προλαβαίνει την επόμενη ερώτηση μου, πριν την ολοκληρώσω και αιτιολογεί το συμπέρασμά του «Ίσως, τα δικά μας προβλήματα, στην Ελλάδα της τελευταίας δεκαετίας, δεν μας αφήνουν να δούμε και να κατανοήσουμε. Περιοριζόμαστε και εξαντλούμαστε στην αναπαραγωγή των ίδιων και των ίδιων, σαν το χάμστερ που γυρνά στη ρόδα του. Ασχολούμαστε με τη μικροπολιτική, κάνουμε ένα ασήμαντο γεγονός πολιορκητικό κριό απέναντι σ’ αυτούς που θεωρούμε αντιπάλους μας, είτε πολιτικά, είτε ιδεολογικά, είτε αισθητικά. Όμως, όταν μιλάμε για αυτοδικια κατα βουληση, απο τους φύλακες του Νόμου, είναι θέμα που μας αφορα ολους. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί παντού».
Επαναφέροντας την κουβέντα μας στο πεδίο των Η.Π.Α., ζητώ τη γνώμη του για το εάν ο Μπάιντεν θα μπορούσε να περιορίσει τέτοιου είδους φαινόμενα. «Δεν πιστεύω ότι θα βρεθει ο θαυματοποιός που θα λύσει το πρόβλημα ετών εν μία νυκτί, αλλά βεβαίως η ηγεσια μπορεί να δώσει μια υγιή κατεύθυνση και να διαμορφώσει την καθημερινότητα» λέει.
Ένας πλήρης δίσκος, επίτευγμα την εποχή των singles και των views
Το τραγούδι «George Floyd» συμπεριλαμβάνεται στον νέο δίσκο του Κώστα Λειβαδά, που θα κυκλοφορήσει σύντομα. Μάλιστα, η αρχική σκέψη ήταν να έχει τη μορφή bonus track, όμως περνώντας ο καιρός και βλέποντας ότι έγινε αφορμή συζητήσεων, πήρε την απόφαση να το προσθέσει ως κανονικό.
Όπως αναφέρει ο ίδιος, δεν ξέρει από πού άντλησε το κουράγιο, ώστε να ολοκληρώσει τον δίσκο, μέσα σε αυτή την περίοδο και έχοντας χάσει -σε δύο μήνες- τη μητέρα και τον θείο του. «’Ηταν τελικά μια δυνατή θεραπεία για εμένα. Δεν μπορώ να εξηγήσω πώς αλλιώς έβγαλα έναν πλήρη δίσκο στην εποχή του single by single και των views» προσθέτει.
Κάνει μια μικρή παύση και συνεχίζει: «Πρόκειται για επίτευγμα, στο οποίο συνέβαλαν η Walnut Entertainment, ο Τάσος Σκούρας και ο Μίλτος Καρατζάς που πίστεψαν στην ιδέα της υλοποίησης του και την υποστήριξαν. Χρωστώ, όμως και στο εφηβικό μου φίλο Κώστα Καββαδία (που ξεκινήσαμε μαζί στους Υπνοβάτες), καθώς στήσαμε παρέα αυτόν τον δίσκο, στους ενορχηστρωτές και τους μουσικούς, το στούντιο Sierra, το οποίο νιώθω δεύτερο σπίτι μου. Για όλους εμάς είναι αργά να κάνουμε πίσω πια. Το έχουμε μάθει πως η δημιουργικότητα είναι ο μόνος δρόμος. Αλλάζουν οι εποχές, τα format, το ακροατήριο. Υπάρχει απαξία γύρω από το τραγούδι, αλλά συνεχίζουμε όπως ξέρουμε να δουλεύουμε. Αυτό το cd, παρά το ετερόκλητο υλικό του, το αντιμετώπισα σαν δίσκο με αρχή – μέση- τέλος. Είναι μια διαδρομή που γεννήθηκε από την εσωτερική αναζήτηση» λέει απνευστί.
Στέκομαι στο ετερόκλητο υλικό και του ζητώ να εξηγήσει τι εννοεί. «Θα με αναγκάσεις να σου πω τον τίτλο και δεν είναι ακόμη η ώρα» ανταπαντά. Επιμένω ευγενικά, να προσπαθήσει χωρίς να αναφερθεί στον τίτλο. Χαρακτηρίζει τον δίσκο ως έναν άξονα ανάμεσα στο ηλεκτρικό και το λαϊκό τραγούδι, με ανάπαυλες από δύο λυρικά τραγούδια. «Είναι το πέρασμα μέσα από όλα τα είδη μουσικής που αγάπησα και υπηρέτησα» καταλήγει.
Έχουν κυκλοφορήσει ήδη δύο ντουέτα του με την Ελένη Τσαλιγοπούλου, το «’Οσο δεν είμαστε μαζί» και το «Σαν το νησί του καθενός», που θα εμπεριέχονται στον νέο δίσκο. Οπότε τον ρωτώ πως αισθάνεται για τη συνεργασία τους. «Όλες είναι ευτύχημα» δηλώνει, αποκαλύπτοντας πως στο cd συμμετέχουν επίσης η Αντριάννα Μπάμπαλη, ο Κώστας Μακεδόνας και ο Τάσος Σκουρας με τον οποιο έπαιξαν μαζί στο «George Floyd».
Για τη διάρκεια προετοιμασίας του δίσκου, εξηγεί πως δεν μπορεί να προσδιοριστεί ακριβώς. «Οι καλλιτέχνες μπορούν να κρύβουν, για καιρό, το υλικό μέσα τους, σε συρτάρια και τετράδια. Μέχρις ότου έρχεται μια στιγμή, που λες “τωρα πρέπει να κυκλοφορήσει”. Τα τραγούδια, αυτου του δισκου αν τα αποκωδικοποιήσεις, είναι μία ομάδα συγκεκριμένη και σφιχτά δεμένη. Είναι διαδικασίες ετών. Υπάρχουν τραγούδια φρέσκα, υπάρχουν και άλλα που δημιουργήθηκαν παλαιότερα αλλά ένιωσα πως αυτο εδω ειναι το βημα και το περιβαλλον τους» επισημαίνει και συμπληρώνει πως μόνο η φάση της επεξεργασίας και της παραγωγής διήρκησε δύο χρόνια.
Η συνεργασία με τη Δαγίπολη
«Δύο χρόνια αφιερωθήκατε σε αυτόν τον δίσκο μόνο;» είναι η ερώτηση που ακολουθεί. Όχι, απαντά και συνεχίζει, αναφέροντας ότι τελείωσε τη μουσική για τον Θείο Βάνια από το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών. Μάλιστα, ο νέος μονόλογος που ετοιμαζει ο σκηνοθέτης Ένκε Φεζολλάρι με την Αμαλία Αρσένη θα ντυθεί -επίσης- με δική του μουσική. Παράλληλα, ολοκλήρωσε και ηχογράφησε τα έργα για το χοροθέατρο της Δαγίπολης. Στεκόμαστε στη Δαγίπολη, για να προσδιορίσει περί τίνος πρόκειται.
Η Δαγίπολη είναι το βασικό χοροθέατρο – πρεσβευτής μας, που στον πυρήνα του βρίσκονται άνθρωποι με κινητικά προβλήματα. Πρωτεργάτης είναι ο Γιώργος Χρηστάκης, ο οποίος βρίσκεται σε αμαξίδιο, χορογραφεί, χορεύει διδάσκει και επιμελείται. Πριν πολλά χρόνια, ξεκίνησε την αναζητηση του με το καλεσμα της Νατάσσας Αρέθα, στην πλατφόρμα της Παντείου. Η Δαγίπολη έχει τη δική της μακρά ιστορία. Έχει συμμετάσχει σε όλα τα φεστιβάλ του εξωτερικού. Έχει φτάσει απο το Πίκολο του Μιλάνο ως το Κέννεντυ Σνέντερ στην Ουάσιγκτον. Δημιούργησε μικτές ομάδες με Ιταλούς και Τούρκους. Φιλοξένησε guests, συνεργαστηκε με διεθνείς φυσιογνωμίες. οπως τη Σουζάνα Μπελτράμι, τον δικό μας μοναδικό Ρενάτο Τζανέλα κ.α.. Στις 8 Οκτωβρίου 2017, για πρώτη φορά, στο Ηρώδειο παρουσιάστηκαν τα έργα του Κ. Λειβαδά για τη Δαγίπολη με ορχήστρα και λύρα. Και ηταν η πρωτη φορα που ομαδα με κινητικα προβληματα ανέβαινε στη σκηνή του Ηρώδειου.
Τα μέτρα κατά του κορωνοϊού, η καραντίνα και το sms
«Μπροστά, τι σχέδια ανοίγονται;» ρωτώ. Δεν κρύβει την αγωνία του για το μέλλον και εκφράζει την επιθυμία να επικοινωνηθεί ο νέος δίσκος, σε άμεση επαφή με τον κόσμο. «Ελπίζω να καταφέρουμε να κάνουμε ζωντανές εμφανίσεις. Σαν το live δεν συγκρίνεται τίποτα» τονίζει.
Πιάνω την πάσα και στρέφω τη συζήτηση στον κορωνοϊό, ρωτώντας αν ο ίδιος τηρεί τα απαραίτητα μέτρα. «Πώς δεν τα τηρώ; Βεβαίως, τα τηρώ» σχεδόν διαμαρτύρεται και μιλά για την περίοδο της καραντίνας: «Το σπίτι μου είναι στο βουνό, έζησα για πολύ καιρό σαν ερημίτης με προνόμιο τις βόλτες στις τριγύρω, απόμερες περιοχές».
«Στέλνατε sms;» τον διακόπτω. «Φυσικά κι έστελνα» απαντά. «Άρα, πιστεύετε στην ύπαρξη του ιού, σωστά;» είναι η εκφρασμένη υπόθεσή μου.
Όποιος λέει ότι ο κορωνοϊός δεν υπάρχει, είτε έχει πρόβλημα, είτε το κάνει για δικούς του λόγους.
«Ο κορωνοϊός υπάρχει. Όπως και άλλοι επικίνδυνοι ιοί. Δεν κατανοώ όσους ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει. Έχω τη γνώμη πως όποιος διατρανίζει ότι ο ιός δεν υπάρχει, είτε έχει κάποιο πρόβλημα, είτε το κάνει για δικούς του λόγους. Η διάσταση της επικινδυνότητας του ιού, η αποτελεσματικότητα των μέτρων ή το αν ανοίγει η όρεξη στο παγκόσμιο σύστημα – με αφορμή τον ιό- για μεγάλες αλλαγές – πχ στα εργασιακά-… είναι άλλα θέματα, που δεν πρέπει να μπερδεύονται με την ύπαρξη και την απειλή του» διευκρινίζει.
Θα ‘ρθουν μέρες καλές
Τον ρωτώ την άποψή του για τις συνομωσίες. Δηλώνει πως περιμένει και θέλει να βρεθεί το εμβόλιο. Εντούτοις, την ίδια ώρα παρακολουθεί με ενδιαφέρον την παγκόσμια σκακιέρα, επειδή έχει μάθει πως «πίσω από τις μεγάλες αναταραχές κάποιοι λειτουργούν για ιδίον όφελος». «Χρειαζεται ψυχραιμία» υπογραμμίζει.
Για το εάν έχει την ελπίδα πως αυτή η περιπέτεια θα τελειώσει σύντομα, παραπέμπει στο πρώτο ρεφρέν που έγραψε «Κάθε μπαλκόνι έχει άλλη θέα – ματάκια μου μοιραία – δε θέλω να μου κλαις- στο ορκίζομαι παρέα – θα ‘ρθουν μέρες καλές», τονίζοντας πως το να κοιτάζεις τον κόσμο και την κάθε ημέρα, σαν κάτι πολύτιμο, με αγάπη, είναι άσκηση ασταμάτητης μάχης.
«Η Ελλάδα όμως έχει πολλά ανοιχτά μέτωπα. Δεν είναι εύκολο αυτό που λέτε» του αντιτείνω.
«Πράγματι. Πολλά όσα αναλογίζεται ο Έλληνας, πέρα από τον κορωνοϊό. Η οικονομική σταθεροποίηση του κράτους, από ποιους θα εξαρτηθεί αυτή. Η ενότητα της Ευρωζώνης. Πώς θα εξελιχθεί το μεταναστευτικό. Το παιχνίδι με την Ανατολική Μεσόγειο. Το κλισέ “Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα” είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Στη Θρακη και στα ακριτικά νησιά, για παράδειγμα, οι άνθρωποι ζουν και κοιμούνται με ένα μεγάλο ερωτηματικό τί τους ξημερώνει κάθε μέρα σε σχέση με την Τουρκία. Το κλίμα έντασης που έχει δημιουργηθεί τους αποσυντονιζει. Είναι σε μόνιμη επαγρύπνηση.
Μέσα σε όλα αυτά -με δεδομένη την έντονη δεκαετία που πέρασε, με πολλές εκλογικές αναμετρήσεις και πολιτικές αλλαγές, ένα δημοψήφισμα, δραματικές διαπραγματεύσεις, “όλα στον αέρα”, τα σπεκουλαρίσματα απ’ έξω, τη γενιά που έφυγε για βιοποριστικούς λόγους- τίθεται και το ζήτημα της επιβίωσης. Οπότε, για οποιονδήποτε αισθάνεται ότι έχει ένα καθήκον – όπως εγώ μέσα από τη μουσική μου- λέω πως το καλό μας μάτι θα το φυλάξουμε για τον ήλιο και το κακό για τη σκοτεινιά. Αν κάνουμε, ξανά, το λάθος να βάλουμε το καλό μάτι στη σκοτεινιά… έχουμε τελειώσει ψυχολογικα» σχολιάζει.
Ο πληττόμενος κλάδος των καλλιτεχνών
Τον προτρέπω να εστιάσουμε στον κλάδο των καλλιτεχνών και την πληγή που δέχθηκε λόγω του κορωνοϊόύ. Η απάντησή του έρχεται χειμαρρώδης.
«Ακόμη και αν βρεθεί το εμβόλιο σύντομα ή μείνει πίσω μας η υγειονομική κρίση, μέσα από αυτή την ιστορία ήρθαν στην επιφάνεια παθογένειες που πρέπει πάραυτα να διορθωθούν. Η παράλογη φορολογία, τα πνευματικά δικαιώματά μας, η αξιοπρεπής εργασία μας. Στο φινάλε, να καταλάβουμε πόσο χρήσιμοι είμαστε στην κοινωνία και σε ποια θέση βρισκόμαστε στις προτεραιότητες της Πολιτείας.
Δεν ξέρω με σιγουριά πόσα θα πετύχουμε, αλλά βλέπω διάθεση και ενέργειες από τα συλλογικά μας όργανα. Για παράδειγμα, το πρόβλημα των πνευματικών δικαιωμάτων, που μας δίχασε την τελευταία πενταετία, οδεύει προς επίλυση. Επίσης, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Μουσικών τα εξετάζει όλα θερμότερα από ποτέ. Για να υπάρξει το ελληνικό τραγούδι και την επόμενη μέρα, πρέπει τα θέματα ένα – ένα να αναγνωρίζονται και να λύνονται.
Σε καμία χώρα του κόσμου δεν ξανακούστηκε νότα από τον Μάρτιο. Υπάρχει ο φόβος της αβεβαιότητας και οι καλλιτέχνες λαμβάνουν επιδόματα διαβίωσης. Στην Αγγλία, ο θεατρικός επιχειρηματίας Άντριου Λόυντ Γουέμπερ έφτασε στο σημείο να ζητήσει -μέσω τηλεοπτικού μηνύματος- να ξανά ανοίξουν τα θέατρα.
Εδώ, έχουμε την αβεβαιότητα χωρίς τα επιδόματα. Έπρεπε ταυτοχρονα με τη σοβαρή “χαρτογράφησή μας” να το εφαρμοστεί το ίδιο σ’ έναν βαθμό.
Δεν είμαστε όλοι οι καλλιτέχνες πλούσιοι και ανάμεσά μας υπάρχουν οι τεχνικοί, οι φροντιστές, οι φωτιστές… άνθρωποι που ζουν -σήμερα- χωρίς εισόδημα. Πρόκειται για μία πολύμηνη, στάσιμη κατάσταση. Η Ανδριάννα Μπάμπαλη έγραψε, στα τέλη Ιουνίου σε ανάρτησή της, για τα 800 ευρώ που λάβαμε κάποιοι τον Απρίλιο, αλλά δεν είχαν καταβληθεί σε όλους. Προς τιμήν του, την κάλεσαν από το γραφείο του γ.γ. υπ. Πολιτισμού Ν. Γιατρομανωλάκη, της είπαν πως σύντομα θα υπήρχαν νεότερα. Όμως τόσους μήνες μετά, νέα δεν υπάρχουν. Γιατι εμεις δεν παιρνουμε τα 534 ευρω το μηνα;
Επικρατεί χάος με τα ένσημα Μαρτίου. Όποιος ήταν μισθωτός έστω για 10 ημέρες -εκείνη την περίοδο- λαμβάνει τα 534 ευρώ, επειδή συγκυριακά βρέθηκε με κάποια ένσημα μέσα στον Μάρτιο, ενώ άλλοι -με 20ετή παρουσία- που δεν έτυχε να έχουν εκείνον τον μήνα, πήραν 800 ευρώ τον Απρίλιο για να πορευτούν μέχρι σήμερα.
Επίσης, η απόφαση (πριν από τα έκτακτα μέτρα στην Αττική) να μην γίνονται οι συναυλίες αλλά να λειτουργούν τα θέατρα δημιουργεί πολωτικό κλίμα, που μας ωθεί να σκεφτόμαστε “ή όλοι ή κανείς”.
Τηρούσα στάση σιωπής για καιρό, περιμένοντας να ανακοινωθούν τα επιδόματα, τη στιγμή που άλλοι με οργή ζητούσαν τη δυνατότητα παραστάσεων. Τους δόθηκαν και παρά το γεγονός πως αποδείχθηκαν δίκοπο μαχαίρι δεν ξαναδιαμαρτηρήθηκαν με την ίδια οργή Ροβεσπιέρου. Σα να μην ήξεραν τι και για ποιον λόγο ζητούν. Πλέον, το μόνο ασφαλές συμπέρασμα είναι πως αν συνεχιστεί η υπάρχουσα κατάσταση μέχρι τον Ιανουάριο, θα είναι η ταφόπλακά μας.
Το ζήτημα είναι ζωής και θανάτου, κυριολεκτικά. Αντιλαμβάνομαι ότι δεν έχουμε την ισχυρή οικονομία άλλων χωρών, λ.χ. της Βρετανίας, όπου εφαρμόζεται το EatOut 50% που το μισό αντίτιμο των γευμάτων πληρώνεται από το κράτος στον επιχειρηματία. Κατανοώ πως δεν μπορούν να δοθούν εδώ τα αξιοσέβαστα ποσά που δίνονται στους καλλιτέχνες της Γερμανίας, αλλά επιβάλλεται να υπάρξει πρόνοια και πρόγραμμα, ακόμη και σε συνεννόηση της κεντρικής εξουσίας με την τοπική΄αυτοδιοίκηση.
Η Πολιτεία τακτοποίησε ορισμένα ζητήματα των θεάτρων, με επιχορηγήσεις αυξημενες για του χρόνου. Ενίσχυσε κάποιες πτυχές των τεχνών. Μόνο που δεν αρκούν αυτά, όπως προείπα, καθώς άλλοι τομείς χάθηκαν στον λαβύρινθο της γραφειοκρατίας.
Πρόκειται για ένα θέμα που δεν εξαντλείται σε μία συνέντευξη. Υπάρχουν πολλά “ναι μεν αλλά”, δίκαια της κάθε πλευράς, προεκτάσεις που πρέπει να αναλυθούν. Για την ψύχραιμη προσέγγιση του προβλήματος και την εύρεση λύσης, πρέπει να απομονωθούν οι ακραίες φωνές, να διατηρηθούν οι ίσες αποστάσεις και να γίνει αποτίμηση στην πραγματική διάσταση».
Έχω τη βεβαιότητα πως ο πρωθυπουργός έχει λάβει το απαραίτητο feedback
Κλείνουμε τη συνέντευξη ρωτώντας τον πως θα ανταποκρινόταν αν τον καλούσε ο πρωθυπουργός να συζητήσουν για αυτά τα ζητήματα. «Η θέση του καλλιτέχνη, από την αρχαιότητα, είναι να εξετάζει τις ρωγμές της εξουσίας. Έχω τη βεβαιότητα πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει λάβει το απαραίτητο feedback. Άλλωστε, κατά καιρούς έχουν γίνει συγκεκριμένες, σημαντικές παρεμβάσεις και από τον σύλλογο διοργανωτών συναυλιών. Μία παραπάνω συζήτηση… δεν ξέρω κατά πόσο θα συνέβαλε στη λύση (γέλια).
Το θέμα είναι το μέγεθος της θέλησης και οι δυνατότητες που υπάρχουν. Στο δικό μου μυαλό υπάρχουν δυνατότητες, αλλά κάποιοι πιθανως να ξέρουν καλύτερα και έχουν βάλει αλλιώς τη ζυγαριά. Το ζήτημα δεν αφορά μόνο την κυβέρνηση, αλλά όλες τις βαθμίδες πολιτικής εξουσίας. Ας μελετηθούν τα μοντέλα που εφαρμόστηκαν σε άλλα κράτη και να προσαρμοστούν εδώ οσο γινεται αμεσα» απαντά.
Επιμύθιο
«Είναι τρελό αυτό που ζούμε, πάντως! Σε όλες τις συναυλίες που έκανα φέτος τα μέτρα ήταν πρωτοφανή και πολύ αυστηρά. Kι όμως ήταν καταπληκτικές, υπήρξε φοβερή επικοινωνία με το κοινό. Την ίδια ώρα, τα αεροπλάνα είναι τιγκαρισμένα. Οι ποδοσφαιριστές φιλούν ένας – ένας το ίδιο κύπελλο μέσα σ’ ένα άδειο γήπεδο. Στα καθημερινά τεστς που τους γίνονται βρίσκονται θετικοί κάποιοι. Σκέφτομαι πόσα έργα θα γραφτούν μέσα στην ιστορική περίοδο που ζούμε. Στο τραγούδι για τον Φλόιντ, ο πρώτος στίχος λέει “κόπηκε η ανάσα μου μαζί με τη δική σου”… I can’t breath. Ασφυξία προκαλούν όλα, ώρες – ώρες. Ο κορωνοϊός, η οικονομία, η νέα κανονικότητα. Γι’ αυτό λέω με έμφαση, η αισιοδοξία απαιτεί καθημερινή, μεγάλη μάχη».
