Σταδιακή ύφεση της πανδημίας το 2022, ύστερα από εκτεταμένο εμβολιασμό, και πλήρη επιστροφή στη ζωή όπως την ξέραμε πριν από τον κορωνοϊό το 2024 προβλέπει ο φημισμένος Ελληνοαμερικανός καθηγητής Νίκολας Χρηστάκης. Ο διευθυντής του Εργαστηρίου Ανθρώπινης Φύσης στο Πανεπιστήμιο Γέιλ υποστηρίζει ότι το δεύτερο κύμα της πανδημίας θα είναι χειρότερο από το πρώτο, ενώ προβλέπει πως ο κόσμος μας θα γνωρίσει άνθηση αντίστοιχη με αυτή της δεκαετίας του 1920, μετά το τέλος της ισπανικής γρίπης. Με αφορμή την έκδοση του νέου βιβλίου του «Το βέλος του Απόλλωνα» (εκδόσεις Κάκτος) ζητήσαμε να μας μεταφέρει τα διδάγματα που άντλησε από τη μελέτη προηγούμενων επιδημιών.
– Κύριε καθηγητά, θα πρέπει ίσως να περιμένουμε έναν σκληρό χειμώνα, που θα μοιάζει με τον τρόπο που ζήσαμε την προηγούμενη άνοιξη;
– Ναι, αυτό είναι πολύ πιθανό. Δυστυχώς, κάθε πανδημία του αναπνευστικού που γνωρίζω τα τελευταία 100 χρόνια έχει εμφανιστεί με διαφορετικά κύματα. Και η συγκεκριμένη έχει έρθει στην ώρα της, τώρα βιώνουμε το δεύτερο κύμα. Δεν υπάρχει κάτι που δεν περιμέναμε. Το 1918 το δεύτερο κύμα ήταν τέσσερις φορές πιο θανατηφόρο από το πρώτο. Θεωρώ ότι το δεύτερο κύμα, σε παγκόσμιο επίπεδο, θα είναι δύο φορές χειρότερο από το πρώτο.
– Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να περιμένουμε κι ένα τρίτο κύμα;
–Ναι, ένα τρίτο και πιθανότατα ένα τέταρτο κύμα. Συνήθως έρχονται κάθε χρόνο, αλλά γίνονται όλο και πιο μικρά. Και βέβαια, σε αυτή την περίσταση, είναι πολύ πιθανό πως θα έχουμε ένα εμβόλιο. Θα έχουμε σχεδόν σίγουρα ένα εμβόλιο το 2021 και θα πάρει περίπου ένα χρόνο για να κατασκευαστεί και να διανεμηθεί και, βέβαια, να το αποδεχθεί και ο κόσμος. Οπότε κάποια στιγμή το 2022 θα έχουμε έναν εκτεταμένο εμβολιασμό και αυτό θα έχει σοβαρό αποτέλεσμα στην πορεία της πανδημίας.
– Κύριε καθηγητά, πότε πρέπει να περιμένουμε επιστροφή στην κανονικότητα;
– Θα σας έλεγα το 2024. Διότι ακόμη κι αν το 2022 έχουμε φτάσει στην ανοσία της αγέλης ή διαθέτουμε ένα εμβόλιο, θυμηθείτε πως ακόμη χρειαζόμαστε χρόνο για να συνέλθουμε από τις ψυχολογικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Οι οικονομίες μας έχουν δεχθεί πολύ ισχυρό πλήγμα. Οπότε ακόμη και όταν οι βιολογικές και επιδημιολογικές επιπτώσεις του ιού θα είναι πίσω μας, κάποια προβλήματα θα παραμένουν. Αρα, θεωρώ πως, δύο χρόνια μετά, κοντά στο 2024, κρίνοντας και από ιστορικά προηγούμενα από άλλες επιδημίες, θα έχουμε τελικά ξεπεράσει όλες τις επιπτώσεις του ιού. Τότε είναι που, κατά τη γνώμη μου, θα ζήσουμε κάτι που θα μοιάζει με τη χρυσή δεκαετία του 1920, στις ΗΠΑ, όπως διαμορφώθηκε μετά τη μεγάλη επιδημία του 1918. Ηταν μια περίοδος τρομερής ανόδου και ευημερίας, με κοινωνικές επαφές και άνθηση των τεχνών και των γυναικείων κινημάτων. Οταν θα αφήσουμε πίσω μας την πανδημία, θα είναι μια περίοδος τεράστιας χαράς.
– Πότε περιμένετε να επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης στις ΗΠΑ;
– Βάσει των επιδημιολογικών δεδομένων, θα πρέπει να μολυνθεί περίπου το 45% του πληθυσμού πριν φτάσουμε στην ανοσία της αγέλης. Αυτή τη στιγμή έχει μολυνθεί ένα 10%-11% των Αμερικανών. Αρα δεν βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους της πανδημίας, αλλά στο τέλος της αρχής. Το ίδιο να ξέρετε ισχύει και για την Ελλάδα. Δυστυχώς, πρέπει να το υποστούμε. Κι ένα από τα επιχειρήματα που εξηγώ στο βιβλίο μου, το «Βέλος του Απόλλωνα», είναι πως οι επιδημίες είναι κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας. Αν διαβάσετε την Ιλιάδα θα δείτε πώς ξεκινάει την πανώλη. Δεν είναι κάτι νέο για το ανθρώπινο είδος. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί της, όπως συνέβη για χιλιάδες χρόνια στην ιστορία της ανθρωπότητας.
– Πρέπει να περιμένουμε ένα γενικό lockdown σύντομα;
– Νομίζω πως ναι, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Είναι πολύ δύσκολο να βρούμε έναν τρόπο διαχείρισης της κατάστασης. Είναι δύσκολο να πούμε τι πρέπει να κάνουμε, αλλά είναι απαραίτητο να κάνουμε τα δύσκολα βήματα. Αν θέλουμε να αποφύγουμε να γεμίσουμε τα νοσοκομεία μας, και να αποφύγουμε θανάτους, τότε πρέπει να πάρουμε αυτά τα μέτρα. Να φοράμε μάσκες παντού, να μένουμε σπίτι και να κλείνουμε μπαρ και εστιατόρια.
