Τόσο η μετάβαση σε μια οικονομία χωρίς άνθρακα όσο και οι άλλοι στόχοι βιωσιμότητας στην παραγωγή, του χημικού κλάδου αλλά και της οικονομίας εν γένει, της ελληνικής συμπεριλαμβανομένης, απαιτούν συνεκτική πολιτική και ένα προβλέψιμο πλαίσιο ανάπτυξης για τις οικονομικές επενδύσεις τις επόμενες δύο δεκαετίες. Και η μετάβαση αυτή θα έχει κόστος που θα επιμεριστεί σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, αλλά και στον τελικό καταναλωτή. Κόστος που είναι όμως πολύ χαμηλότερο από το τίμημα της απραξίας. Αυτό είναι το ξεκάθαρο μήνυμα του Martin Brudermüller, CEO της BASF και προέδρου του Cefic, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χημικής Βιομηχανίας, που εκπροσωπεί τις απόψεις των κατασκευαστών χημικών προϊόντων με έδρα την Ε.Ε. Μιλώντας στην «Κ» κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αθήνα, κατά την οποία συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό και μέλη της ελληνικής κυβέρνησης, εξηγεί πως η Ελλάδα ανακάμπτει πλέον δυναμικά, ενώ διαθέτει έναν ισχυρό κλάδο χημικών βιομηχανιών που μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω.
– Δηλώνετε ότι η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη κοινωνία είναι ταυτόχρονα πρόκληση και ευκαιρία για τη χημική βιομηχανία. Θα μπορούσατε να το αναλύσετε περαιτέρω;
– Είμαι υπερήφανος που εργάζομαι στον κλάδο, η συμβολή του οποίου θα είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και την υποστήριξη της ανοιχτής στρατηγικής αυτονομίας της Ε.Ε. Οι χημικές ουσίες είναι απαραίτητες για την παραγωγή σχεδόν όσων χρειαζόμαστε για να επιτύχουμε αυτούς τους στόχους – από καινοτόμα υλικά κατασκευών μέχρι μικροτσίπ. Ο κλάδος έχει τη φιλοδοξία να καταστεί κλιματικά ουδέτερος έως το 2050. Για να ανταποκριθούμε σε αυτή τη δέσμευση, αναζητούμε κάθε ευκαιρία ώστε να διαμορφώσουμε λύσεις που θα ανταποκρίνονται σε αυτό που αποκαλούμε «διπλή δίδυμη μετάβαση»: τη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα, την υλοποίηση της κυκλικής οικονομίας, την εφαρμογή της στρατηγικής για τη βιωσιμότητα των χημικών προϊόντων και την περαιτέρω ψηφιοποίηση της βιομηχανίας. Ολα αυτά μέχρι το 2050! Ενα εγχείρημα που απαιτεί όλη την εφευρετικότητά μας.
– Και ποιο είναι το σχέδιο για τους τέσσερις αυτούς στόχους;
– Σήμερα γνωρίζουμε το «τι», όμως δεν έχουμε όλες τις απαντήσεις ως προς το «πώς». Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χαιρετίζουμε την πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χαράξει έναν δρόμο μετάβασης για τον χημικό κλάδο, ώστε να μας υποστηρίξει στη μετάβασή μας και στην επιτυχημένη εφαρμογή των στόχων της ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Για έναν κλάδο σαν τον δικό μας, που σκέφτεται με χρονικό ορίζοντα δεκαετιών, είναι πρωταρχικής σημασίας να έχουμε ένα μακρόπνοο όραμα και συνεκτικές πολιτικές, με στόχο επενδύσεις μεγάλης κλίμακας βασισμένες στην Πράσινη Συμφωνία έως το 2050.
– Πώς βλέπετε τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας; Εχει η Ελλάδα ευνοϊκό περιβάλλον που να δημιουργεί ευκαιρίες και κίνητρα για επενδύσεις;
Η Ελλάδα αναπτύσσεται δυναμικά και διαθέτει ισχυρό κλάδο χημικών, που μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω.
– Τα τελευταία μακροοικονομικά στοιχεία της Ε.Ε. δείχνουν ότι η οικονομία της Ελλάδας έχει ανακάμψει δυναμικά και ότι η επιχειρηματική εμπιστοσύνη έχει πλέον φτάσει στα προ πανδημίας επίπεδα. Αυτό είναι ένα ξεκάθαρο μήνυμα που ακούμε και εκτός Ελλάδας, είτε στο Βερολίνο είτε στη Φρανκφούρτη είτε στις Βρυξέλλες. Η χημική βιομηχανία στην Ελλάδα είναι πολύ δυναμική, αντιπροσωπεύει το 13% των εξαγωγών της χώρας, ενώ το 44% της συνολικής παραγωγής χημικών εξάγεται. Ο τομέας μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω με τρόπο βιώσιμο. Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα στρατηγικό σταυροδρόμι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μεταξύ Ανατολής και Δύσης, κοντά στην Αφρική, με τεράστιες δυνατότητες σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και υδρογόνο και με ισχυρή βάση στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας. Αυτό που χρειαζόμαστε όλοι είναι συνεκτική πολιτική και ένα προβλέψιμο πλαίσιο ανάπτυξης για τις οικονομικές επενδύσεις τις επόμενες δύο δεκαετίες.
– Εχουν αντιληφθεί οι συμμετέχοντες στην αλυσίδα αξίας αλλά και οι καταναλωτές ότι η στροφή προς μία πράσινη οικονομία έχει κόστος;
– Ολοένα και περισσότεροι σταδιακά το αντιλαμβάνονται αυτό, ωστόσο όταν το κόστος αυτό επιμεριστεί σε όλα τα στάδια της παραγωγής είναι σαφώς πιο διαχειρίσιμο. Επιπλέον το κόστος αυτό είναι πολύ μικρότερο από αυτό που θα σημαίνει η αδράνεια και οι επιπτώσεις μιας καλπάζουσας κλιματικής αλλαγής. Οπως σήμερα τα περισσότερα προϊόντα έχουν ειδική σήμανση στην οποία αναφέρονται τα συστατικά τους, έτσι σταδιακά θα αποκτήσουν όλα και σήμανση που θα δείχνει την ενέργεια ή την εξοικονόμηση που έχουν ενσωματώσει, ώστε οι πολίτες να μπορούν να επιλέγουν και με αυτό το κριτήριο, πριμοδοτώντας ουσιαστικά εκείνους που ενσωματώνουν πράσινες πολιτικές και μεθόδους παραγωγής.
– Σε ποιες νέες τεχνολογίες επικεντρώνεστε ως κλάδος για το μέλλον;
– Υπάρχουν τρεις εξελίξεις που πιστεύω ότι θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στη χημική βιομηχανία: η περαιτέρω ψηφιοποίηση, η κυκλικότητα και ο εξηλεκτρισμός των χημικών διεργασιών. Οσον αφορά την ψηφιοποίηση, η εξόρυξη δεδομένων και η ανάλυση, η τεχνολογία αλυσίδας συστοιχιών blockchain, σε συνδυασμό με την τεχνητή νοημοσύνη, υπόσχονται καλύτερες, πιο γρήγορες αποφάσεις, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και περισσότερη διαφάνεια στον κλάδο μας. Ακόμα, η χημική βιομηχανία βρίσκεται σε μοναδική θέση ώστε να μπορεί να ανακυκλώνει και να χρησιμοποιεί τα ανακυκλωμένα υλικά. Αλλά όταν μιλάμε για κυκλικότητα μιλάμε και για τη χρήση βιομάζας, αποβλήτων και διοξειδίου του άνθρακα ως πρώτης ύλης για την παραγωγή χημικών. Τρίτο ζητούμενο, αλλά ίσως ακόμη πιο συναρπαστικό, είναι ο εξηλεκτρισμός. Εκεί θα βασιστεί η παραγωγή ενέργειας για τις παραγωγικές δραστηριότητές μας στο μέλλον. Για να μειώσουμε το αποτύπωμα άνθρακα της παραγωγής, πρέπει να εφαρμοστούν πολλές καινοτόμες τεχνολογίες. Χρειαζόμαστε επιπλέον πιο δραστικές παρεμβάσεις για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, διότι αυτό μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα ως προς τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
– Η Ευρωπαϊκή Ενωση διαθέτει πλέον μια νέα στρατηγική για τη βιωσιμότητα των χημικών προϊόντων; Ποια είναι η θέση σας ως προς αυτή τη στρατηγική;
– Στηρίζουμε τους στόχους αυτούς και είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με την επιτροπή και τα κράτη-μέλη προκειμένου να τους επιτύχουμε, όπως ακριβώς εργαζόμαστε ήδη για την κλιματική μετάβαση. Αλλά επειδή το 28% του κύκλου εργασιών του κλάδου θα επηρεαστεί, ενώ υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα κατά μήκος της αλυσίδας παραγωγής, απαιτείται ένα προβλέψιμο πλαίσιο ανάπτυξης για οικονομικές επενδύσεις τις επόμενες δύο δεκαετίες. Για να ανταποκριθούμε στις πολλές προκλήσεις της Πράσινης Συμφωνίας, χρειαζόμαστε έναν ξεκάθαρο δρόμο μετάβασης.
