«Να μη διαταραχθεί η ευχέρεια του βιοτικού επιπέδου του καταναλωτή». Την παραπάνω ευχή εκφράζει μέσω της «Καθημερινής» ο διευθύνων σύμβουλος της γαλακτοβιομηχανίας «Δωδώνη» κ. Μιχάλης Παναγιωτάκης, ευχή στην οποία αποτυπώνεται η ανησυχία για τις επιπτώσεις που υπάρχουν ήδη στην αγορά λόγω πληθωριστικών πιέσεων, επιπτώσεις στις οποίες συγκαταλέγεται η μείωση της κατανάλωσης σε βασικά τρόφιμα, όπως είναι το γάλα, το γιαούρτι και η φέτα. Με αφορμή δε και τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις μέσω των οποίων έχει αναδειχθεί μεταξύ άλλων και η ολοένα μεγαλύτερη εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ελλάδας από εισαγόμενες πρώτες ύλες, ο κ. Παναγιωτάκης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη μείωση του αγροτικού πληθυσμού και ζητεί μέτρα στήριξης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Ταυτόχρονα αποκαλύπτει τη νέα κατηγορία προϊόντων τα οποία θα τοποθετήσει η «Δωδώνη» στην αγορά τις επόμενες ημέρες, καθώς και τα σχέδια της εταιρείας για εξαγορές.
– Ποια ήταν η πορεία της εταιρείας το 2021 από πλευράς πωλήσεων και κερδών;
– Οι πωλήσεις της εταιρείας στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 8 εκατ. ευρώ περίπου, στα 114 εκατ. ευρώ, ωστόσο η κερδοφορία πιέστηκε και αυτό σε μεγάλο βαθμό είναι αποτέλεσμα των μεγάλων αυξήσεων στην τιμή του γάλακτος, οι οποίες ξεκίνησαν πριν από 1,5 χρόνο. Πρόκειται για αυξήσεις 35%-40%, με το γάλα να αποτελεί το 85% του κόστους παραγωγής. Βεβαίως ενώ αρχικά υπήρχε αύξηση σταδιακή, από τον Οκτώβριο παρατηρείται πολύ απότομη αύξηση των τιμών παραγωγού. Εξάλλου, εμείς ακόμη και όταν οι τιμές ήταν σε χαμηλότερα επίπεδα, δίναμε υψηλότερες τιμές, σεβόμενοι κάποια πράγματα. Εμείς ποτέ δεν πήγαμε να δημιουργήσουμε υπερκέρδη, ρίχνοντας την τιμή πιο κάτω.
Το γεγονός, δε, ότι τους τελευταίους 18 μήνες οι τιμές των ζωοτροφών έχουν αυξηθεί κατά 150%, σημαίνει ότι και οι παραγωγοί θα έπρεπε να πληρωθούν μια υψηλότερη τιμή για να έχουν βιώσιμα επιχειρηματικά πλάνα.
Ολο αυτό που συμβαίνει με τις πρώτες ύλες και την ενέργεια είναι μια ιδιαίτερα ανησυχητική, μια τοξική κατάσταση. Είναι, δε, κάτι που η δική μου γενιά δεν έχει ξαναζήσει και καλείται να το αντιμετωπίσει, χωρίς όμως να έχουμε απαντήσεις με βάση την Ιστορία.
Το πρόβλημα με τις ανατιμήσεις ξεκίνησε πριν από τις τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις, αλλά είχαμε ξεκινήσει να προσαρμοζόμαστε στα νέα δεδομένα και προσπαθούσαμε να δημιουργήσουμε αξία, γιατί αυτή είναι η δουλειά που κάνουμε, να δημιουργούμε κάθε μέρα προστιθέμενη αξία. Τα όσα συμβαίνουν τώρα δεν έχουν καμία σχέση με τα όσα συνέβαιναν στις αρχές του 2022.
– Τα παραπάνω σημαίνουν και ανατιμήσεις στα τελικά προϊόντα;
Παρατηρείται υποχώρηση της ζήτησης. Εκεί που πήγαινε ο καταναλωτής τρεις φορές την εβδομάδα στο σούπερ μάρκετ, τώρα πηγαίνει δύο.
– Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να απορροφήσουμε το επιπλέον κόστος, μια προσπάθεια που έχει ξεκινήσει από τις αρχές του 2021. Και μέχρι το τέλος του 2021 δεν είχαμε προβεί σε καμία ανατίμηση. Προχωρήσαμε τελικά σε αυξήσεις τιμών της τάξης του 3%-4% για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε κι εμείς τη βιωσιμότητά μας. Μετά την έναρξη των εχθροπραξιών και όταν η αγορά καταλάβει ότι η κατάσταση αυτή δεν θα είναι πρόσκαιρη, τότε θα αρχίσουν νέες πληθωριστικές πιέσεις και θα έρθουν νέες αυξήσεις. Τώρα όλοι τηρούν ακόμη στάση αναμονής. Ηδη λόγω της προηγούμενης κατάστασης παρατηρείται υποχώρηση της ζήτησης, καθώς τα νοικοκυριά κάνουν οικονομία. Ο όγκος πωλήσεων της φέτας υποχώρησε το 2021 κατά 10%, ενώ ανάλογες τάσεις υπάρχουν και στο γιαούρτι και το γάλα. Εκεί που πήγαινε ο καταναλωτής τρεις φορές την εβδομάδα στο σούπερ μάρκετ, τώρα πηγαίνει δύο. Και μόνο αυτή η μία λιγότερη φορά έχει άμεση επίδραση στην κατανάλωση του προϊόντος.
– Οι πληθωριστικές πιέσεις και οι τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις σάς έχουν οδηγήσει σε αναθεώρηση του επενδυτικού σας προγράμματος;
– Εχουμε την ίδια όρεξη που είχαμε και πριν από ένα χρόνο και κοιτάμε συνέχεια εάν υπάρχει κάτι που προσελκύει το επενδυτικό μας ενδιαφέρον. Βεβαίως, αυτό δεν είναι πάρα πολύ εύκολο να γίνει, συχνά λόγω της προσωπικότητας των ιδιοκτητών των επιχειρήσεων. Θέλουμε να κάνουμε κάποιες εξαγορές, κοιτάζουμε κάποια projects, τώρα το εάν θα ευοδωθούν δεν θα το έλεγα με σιγουριά ούτε στον εαυτό μου, καθώς παίζουν ρόλο παράγοντες όπως η χρονική συγκυρία, οι αριθμοί, οι απαιτήσεις και οι βλέψεις της κάθε πλευράς.
Πέραν του παραπάνω στόχου, το 2022 σχεδιάζουμε επενδύσεις ύψους 5 εκατ. ευρώ που περιλαμβάνουν νέα μονάδα παραγωγής στα Γιάννενα αλλά και εκσυγχρονισμό της μονάδας μας στη Θήβα για την παραγωγή plant – based προϊόντων (φυτικής προέλευσης προϊόντα). Τα πρώτα προϊόντα της κατηγορίας αυτής θα κυκλοφορήσουν σε μερικές ημέρες και πρόκειται για επιδόρπια «γιαουρτιού» σε τρεις γεύσεις: βρόμη, βανίλια και βρόμη και μήλο – κανέλα. Πιστεύω ότι έχουμε παραγάγει ένα εξαιρετικό προϊόν, πάρα πολύ αρμονικό, που θα μπορεί να απευθυνθεί όχι μόνο στο εξειδικευμένο κοινό, αλλά σε ένα ευρύτερο κοινό. Αυτός είναι ο στόχος. Αυτή είναι η επιδίωξή μας και τώρα θα δούμε το αποτέλεσμα, εάν έχουμε καταφέρει κάτι πάνω σε αυτό ή όχι. Το 2021 οι επενδύσεις μας αφορούσαν κυρίως σε εκσυγχρονισμό της μονάδας παραγωγής μυζήθρας, στη φέτα, καθώς και στα logistics.
– Κάποιες εταιρείες, μεταξύ αυτών και βιομηχανίες τροφίμων, προβαίνουν σε επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) προκειμένου να περιορίσουν τις επιπτώσεις από την αύξηση του ενεργειακού κόστους. Είναι κάτι που περιλαμβάνεται στον επενδυτικό σας σχεδιασμό;
– Εάν τα καταφέρουμε, πιστεύουμε ότι θα είναι καλό και για εμάς.
Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι προσπαθώ να βλέπω οτιδήποτε μας συμβαίνει από τη θετική του οπτική. Εν προκειμένω είναι πολύ καλό για εμάς τους επιχειρηματίες να αντιμετωπίζουμε κάτι νέο διά της εμπειρίας και όχι θεωρητικά. Αυτό που θεωρώ πολύ σημαντικό είναι να μη διαταραχθεί η ευχέρεια του βιοτικού επιπέδου σε τέτοιο βαθμό και πάμε σε καταστάσεις που δεν έχουμε ξαναζήσει.
Στόχος η αύξηση πωλήσεων στις 54 αγορές που ήδη βρίσκεται η «Δωδώνη»
Εξαγωγές στη σωστή τιμή με βάση την προστιθέμενη αξία του προϊόντος είναι ο στόχος της «Δωδώνης» σε ό,τι αφορά τις εκτός Ελλάδας πωλήσεις, πρακτική που θα μπορούσε να συμβάλει στον περιορισμό φαινομένων νοθείας του τυριού «φέτα» εντός και κυρίως εκτός Ελλάδας.
– Ποια ήταν η πορεία των εξαγωγών της «Δωδώνης» το 2021; Σκοπεύετε να εισέλθετε σε νέες αγορές το 2022;
– Η χρονιά που πέρασε ήταν πολύ καλή για τις εξαγωγές μας, οι οποίες ήταν αυξημένες κατά 5 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το 2020. Τα προϊόντα μας βρίσκονται ήδη σε 54 αγορές στο εξωτερικό και τουλάχιστον οι μισές είναι οι μεγαλύτερες αγορές του κόσμου. Οπότε πλέον για εμάς το διακύβευμα, ο στόχος είναι να μεγαλώσεις, να αναπτύξεις περαιτέρω το σήμα σου στις υφιστάμενες αγορές. Θέλει χρόνο, επιμονή και υπομονή και ένα πρόγραμμα επικοινωνιακής υποστήριξης. Εχουμε τρία βασικά εξαγώγιμα προϊόντα, τη φέτα, το χαλούμι και το γιαούρτι, και έχουμε δημιουργήσει μια πολύ δυνατή μαγιά. Αυτό δεν έγινε τυχαία. Ηταν αποτέλεσμα στρατηγικής. Εχουμε περάσει το «βρεφικό» στάδιο, είμαστε τώρα στο «νηπιακό» θα έλεγα και η βασική μας προτεραιότητα είναι να αυξηθούν οι πωλήσεις μας στις υπάρχουσες αγορές, αλλά υπό την προσέγγιση της μάρκας και όχι με την προσέγγιση των ποσοτήτων.
– Αυτό σημαίνει ότι θα πουλάτε τα προϊόντα σας και σε υψηλότερη τιμή;
– Εγώ θα έλεγα στη σωστή τιμή. Η τιμή της φέτας στο εξωτερικό είναι εξευτελιστικά χαμηλή, διότι από τη μια υπάρχουν τα πολύ μεγάλα σούπερ μάρκετ τα οποία παίρνουν ό,τι υπάρχει για να πουλήσουν και από την άλλη υπάρχει ο Ελληνας παραγωγός φέτας που του φαινόταν πολύ πιο εύκολο να «φορέσει τα χρώματα» της ιδιωτικής ετικέτας του σούπερ μάρκετ για να πουλήσει γρήγορα και σπασμωδικά ποσότητες, θεωρώντας ότι αυτό θα του προσφέρει κάτι παραπάνω. Τα ξένα σούπερ μάρκετ κάνουν προσφορές κάθε οκτώ – δώδεκα μήνες και επομένως μπορεί έπειτα από δέκα μήνες να είσαι εκτός της αλυσίδας επειδή δεν έχεις δώσει πολύ χαμηλή τιμή. Αυτή η έλλειψη στρατηγικής και υπομονής έχει ως συνέπεια χαμηλά κέρδη. Σε πολλές περιπτώσεις είμαι σίγουρος ότι ένα τέτοιο προϊόν δεν βγάζει κανένα κέρδος, ίσα ίσα το αντίθετο. Για εμάς αυτό είναι απολύτως απευκταίο. Το σήμα της «Δωδώνης» είναι τέτοιο ώστε να μην είμαστε στο κομμάτι της ιδιωτικής ετικέτας και να μην πουλάμε στις τιμές της ιδιωτικής ετικέτας.
Μια εταιρεία για να πουλήσει σε τόσο χαμηλές τιμές είναι πιθανό να υποχρεωθεί να κάνει κάποιους συμβιβασμούς σε ό,τι αφορά τις αρχές της και την ποιότητα του προϊόντος ή με κάτι που έχει σχέση με τη νομοθεσία. Δυστυχώς είχαμε πολλές τέτοιες περιπτώσεις την προηγούμενη χρονιά και θα ξαναγίνουν αυτά. Δεν μπορεί να πουλιέται φέτα στο εξωτερικό στην τιμή ενός λευκού τυριού. Απαγορεύεται. Είναι απαράδεκτο, είναι ακατανόητο.
– Η «Δωδώνη» είναι πολύ ενεργή και στη Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας. Τι κινήσεις γίνονται ώστε να περιορισθούν τέτοια φαινόμενα;
– Προσπαθούμε σε συνεργασία και με την πολιτεία να κάνουμε κάποιες κινήσεις για να λυθεί το πρόβλημα. Για ένα διορθωθεί μια κατάσταση στην αγορά πρέπει να υπάρχει συμφωνία όλων των εμπλεκόμενων θεσμών και ενδιαφερομένων. Υπάρχει μοντέλο που μπορείς να εφαρμόσεις, όπως αυτό που εφαρμόζει η Ιταλία για τα ΠΟΠ (προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης) τυριά. Στην Ελλάδα υπήρχε καλύτερος έλεγχος όταν υπήρχε η Αγορανομία. Με την κατάργηση αυτού του φορέα απλοποιήθηκε, εάν θέλετε, η παρατυπία.
– Πέρυσι υπήρξε σημαντική αλλαγή στη μετοχική σύνθεση της «Δωδώνης» και υπάρχει κοινός μέτοχος με τη «ΔΕΛΤΑ» (σ.σ. το fund CVC). Θα υπάρξουν συνέργειες με τη «ΔΕΛΤΑ»;
– Οι δύο εταιρείες είναι ανεξάρτητες, έχει η καθεμία το επιχειρηματικό πλάνο της και προχωράει για να επιτύχει τους στόχους της. Είναι γεγονός ότι έχουμε εν μέρει ίδιους μετόχους και αυτό μπορεί να εξελιχθεί κάπως στο μέλλον. Αλλά αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάτι.
«Καμπανάκι» για τις φάρμες
«Μια φάρμα που κλείνει δεν ανοίγει ξανά». Αυτό επισημαίνει ο κ. Παναγιωτάκης αναφερόμενος στις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην ελληνική κτηνοτροφία η αύξηση των τιμών. «Κάποιος που έχει 100 ζώα θα αναγκαστεί να αγοράσει λιγότερο καλαμπόκι για να τα ταΐζει. Τα ζώα θα ταΐζονται αντί για πέντε φορές τη μέρα τρεις, κάτι που θα οδηγήσει σε υποσιτισμό τους. Σε δεύτερη φάση θα πρέπει να κάνει επιλογή εάν θα συνεχίσει να εκτρέφει τα ζώα ή θα τα πουλήσει για κρέας και δεν θα συνεχίσει. Για να συνεχίσει θα πρέπει να έχει μια προοπτική αντικατάστασης, ότι θα υπάρχει διάδοχη κατάσταση. Και εάν τώρα υπάρχει μια μείωση των παραγωγών κατά 1,5%-2% ετησίως, μπορεί σε δύο χρόνια η μείωση αυτή να είναι 5% ετησίως.
