Πότε είναι έγκλημα ένας πόλεμος; Ποια είναι τα εργαλεία της διεθνούς κοινότητας και μέχρι πού μπορούν να φτάσουν στην περίπτωση του Πούτιν; Με το βλέμμα στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του Yale Ούνα Χάθαγουεϊ εξηγεί στην «Κ» τι προβλέπει το καταστατικό στο οποίο αναφέρεται το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Πότε ένας πόλεμος είναι έγκλημα, σε νομικούς όρους;
H σύντομη απάντηση είναι όταν διεξάγεται ένας παράνομος πόλεμος, δηλαδή ένας πόλεμος που παραβιάζει τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Στο καταστατικό το οποίο συγκροτεί το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, υπάρχει ένας ακόμη πιο ακριβής ορισμός: «Για τους σκοπούς του παρόντος Καταστατικού, ‘έγκλημα επίθεσης’ σημαίνει o σχεδιασμός, η προετοιμασία, η έναρξη ή η εκτέλεση – από άτομο σε θέση που ασκεί αποτελεσματικά έλεγχο ή κατευθύνει την πολιτική ή στρατιωτική δράση ενός κράτους – μιας επιθετικής πράξης που, από τον χαρακτήρα της, τη βαρύτητα και την κλίμακά της, συνιστά πρόδηλη παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».
Στην περίπτωση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, θα πρέπει ο Πούτιν να προσαχθεί στη διεθνή δικαιοσύνη;
Ο Πούτιν πρέπει να ερευνηθεί για τον ρόλο του στα εγκλήματα πολέμου, στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, στη γενοκτονία και στο έγκλημα της επίθεσης. Τα τρία πρώτα εγκλήματα μπορούν να ερευνηθούν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Για να διερευνηθεί και να ασκηθεί δίωξη ως προς το τέταρτο έγκλημα, θα χρειαζόταν να υπάρξει Ειδικό Δικαστήριο για το έγκλημα της επίθεσης.
Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει η διεθνής κοινότητα προς αυτή την κατεύθυνση;
Πρώτον, η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζει το έργο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Αυτό σημαίνει παροχή επαρκούς χρηματοδότησης και υποστήριξη των προσπαθειών συλλογής και διατήρησης στοιχείων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Δεύτερον, η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να δημιουργήσει ένα Ειδικό Δικαστήριο για το έγκλημα της επίθεσης. Αυτό θα πρέπει να γίνει μέσω ψηφοφορίας στη Γενική Συνέλευση που θα εισηγηθεί τη δημιουργία ενός Δικαστηρίου, το οποίο μπορεί στη συνέχεια να δημιουργηθεί μέσω συμφωνίας μεταξύ της Ουκρανίας και των Ηνωμένων Εθνών.
Μπορείτε να δείτε ένα σενάριο στο οποίο ένα διάδοχο ρωσικό καθεστώς θα συνεργαζόταν με τη διεθνή κοινότητα για την έκδοση του Πούτιν ως εγκληματία πολέμου; Ή δεν είναι τόσο ρεαλιστικό;
Δεν μπορώ να γνωρίζω τι ακριβώς θα συμβεί, όμως ακόμα κι αν ο Πούτιν δεν εκδοθεί ποτέ, αυτό δεν σημαίνει ότι η διεξαγωγή έρευνας για διεθνή εγκλήματα είναι χάσιμο χρόνου. Θα είναι δυνατό να του απαγγελθούν κατηγορίες, να εκδοθεί ένταλμα σύλληψης και να δεσμευτούν τα περιουσιακά του στοιχεία εν αναμονή της επίλυσης της υπόθεσης. Αυτό θα του καταστήσει αδύνατο να ταξιδέψει εκτός Ρωσίας και θα απονομιμοποιήσει την ηγεσία του. Θα έστελνε επίσης ένα ισχυρό μήνυμα σε κάθε ηγέτη που σκέφτεται να ακολουθήσει τα βήματά του παραβιάζοντας τις θεμελιώδεις αρχές της διεθνούς έννομης τάξης.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
