«Θυμάμαι πολύ έντονα τις ζόρικες στιγμές της πυρόσβεσης που εμφανιζόταν στον ουρανό το “κίτρινο πουλί” από πάνω μας, πραγματικά ως από μηχανής Θεός». Ο Ιωάννης Σταμούλης υπηρέτησε για δυο χρόνια, το 2020 και το 2021, ως συντονιστής επιχειρήσεων Πυροσβεστικών Υπηρεσιών στα νησιά του Αιγαίου. Εκεί, συχνά χρειάστηκε να διαχειριστεί δύσκολες πυρκαγιές έχοντας ορισμένες φορές στη διάθεσή του περιορισμένες επίγειες δυνάμεις. «Ειδικά στις περιπτώσεις εκείνες που εμείς είχαμε πολύ λίγες δυνάμεις και επιχειρούσαμε σε κάποια δασική φωτιά, οι πιλότοι των Canadair ήταν οι πολύτιμοι βοηθοί μας. Δεν υπερβάλλω όταν λέω πως είναι από τους καλύτερους συμπαίκτες μας στη μάχη της δασοπυρόσβεσης, καθώς όχι μόνο έχουν πολύ καλή γνώση της φωτιάς, αλλά μιλάμε μεταξύ μας και μια κοινή επιχειρησιακή γλώσσα. Όχι μόνο οι έμπειροι, αλλά ακόμα και οι νεότεροι, μετά από τις πρώτες πτήσεις καταλαβαίνουν αμέσως το σύστημα της πυρκαγιάς».
Παίρνουν ένα τεράστιο μεταλλικό πουλί, του ’78-‘79, γεμάτο με πέντε τόνους νερό. Και μέσα από καπνούς και σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες το κατευθύνουν πάνω από τις φλόγες. Θέλει ψυχή για να το κάνεις αυτό. Υπερβαίνουν τους εαυτούς τους και φέρνουν τα μηχανήματα που πιλοτάρουν στα όριά τους.
Ο κύριος Σταμούλης, που σήμερα είναι Επίτιμος Πρόεδρος της Ένωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος και Αντιστράτηγος Πυροσβεστικού Σώματος εν αποστρατεία, εξηγεί στην «Κ» πως το έργο των πιλότων πυροσβεστικών αεροσκαφών δεν περιορίζεται στην κατάσβεση: «Αυτή που χαρακτηρίζουμε εμείς ως “καλή βολή”, είναι η χαμηλή βολή, που συγκεντρώνει το νερό και το στέλνει στη βάση της φωτιάς ώστε να μην πάει χαμένο. Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολη αποστολή, ειδικά αν μιλάμε για χαράδρες ή για δυσπρόσιτα σημεία. Ταυτόχρονα, τις περισσότερες φορές έχουν και τον άνεμο να τους χτυπάει. Πρόκειται για πιλότους της πολεμικής αεροπορίας που έχουν αποφασίσει να δώσουν μάχες και διαθέτουν όχι μόνο ένα μεγαλείο ψυχής, αλλά και περίσσευμα. Παίρνουν ένα τεράστιο μεταλλικό πουλί, του ’78-‘79, γεμάτο με πέντε τόνους νερό. Και μέσα από καπνούς και σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες το κατευθύνουν πάνω από τις φλόγες. Θέλει ψυχή για να το κάνεις αυτό. Υπερβαίνουν τους εαυτούς τους και φέρνουν τα μηχανήματα που πιλοτάρουν στα όριά τους. Πέρα όμως από τις κατευθύνσεις που τους δίνουμε εμείς, όπως για παράδειγμα “ρίξε μου νότια της φωτιάς”, μας δίνουν και πολύ καλές εκτιμήσεις. Τους ζητάμε δηλαδή να μας μεταφέρουν και μια περιμετρική εικόνα, τι ακριβώς βλέπουν από πάνω, τη συνολική τους εκτίμηση για την πυρκαγιά. Η πολύτιμη βοήθειά τους είναι διπλή».
Από το πρώτο έως το τελευταίο φως της ημέρας
Τα αεροπλάνα που επιχειρούν στην πυρόσβεση ξεκινάνε με το πρώτο φως της μέρας και επιχειρούν, όπως μας επιβεβαιώνει ο κύριος Σταμούλης, στην καλύτερη περίπτωση, μέχρι το τελευταίο φως της μέρας. «Οι παύσεις που κάνουν είναι για να βάλουν καύσιμα και να κάνουν έναν τεχνικό έλεγχο. Αν δεν βγάλει “σφάλμα”, γιατί πρόκειται και για παλιά μηχανήματα, το δίδυμο των πιλότων – πυροσβεστών συνεχίζει ασταμάτητα. Είναι εξαιρετικά επίπονη δουλειά, γιατί επιβαρύνονται τόσο από το πιλοτάρισμα, όσο και από την επιχείρηση της κατάσβεσης. Εχουν να διαχειριστούν πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Πρέπει να υπολογίζουν την αλλαγή του αέρα για να δουν πώς θα ρίξουν καλύτερα το νερό, ενώ παράλληλα διατηρούν διαρκή επικοινωνία με τις επίγειες δυνάμεις για τον συντονισμό. Στις μεγάλες φωτιές που επιχειρούν και άλλα μέσα, όπως ελικόπτερα και τράκτορες, συνεννοούνται και μεταξύ τους για το πώς θα γίνει ο “κύκλος” της ρίψης, ποιος θα μπει πρώτος, ποιος θα μπει δεύτερος… Είναι ένα δύσκολο παζλ που αυτά τα παιδιά καλούνται διαρκώς να λύσουν, από την ώρα που ξεκινάνε μέχρι τη στιγμή που σκοτεινιάζει. Για εμάς, τους επίγειους, είναι πολύ δύσκολο όταν σβήνει το τελευταίο φως της μέρας και έρχεται η στιγμή που μας χαιρετάνε λέγοντας μας “καλή δύναμη”. Αυτό που μου έχει μείνει πιο έντονα, από τις δικές μου μνήμες, είναι η ικανοποίησή τους όταν τους λέγαμε “μπράβο, η ρίψη σου ήταν εξαιρετική”».
Οι άνθρωποι που χάθηκαν, να είναι οι τελευταίοι.
Πριν δύο χρόνια, το 2021, ο κύριος Σταμούλης βρέθηκε ως συντονιστής στις πυρκαγιές της Ρόδου, στην Κοιλάδα των Πεταλούδων, όπου και κάηκαν περισσότερα από 7.000 στρέμματα δάσους. «Τα αισθήματά μου αυτές τις μέρες, παρακολουθώντας την κατάσταση στη Ρόδο, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, είναι πολύ έντονα. Καταλαβαίνω πλήρως τη δυσκολία της κατάσβεσης σε ένα δάσος που είναι μη-διαχειρίσιμο, πολύ πυκνό και αδιάβατο. Είχα ζήσει και εγώ, όπως και οι συνάδελφοι σήμερα τις συνέπειες της αλλαγής του αέρα που σαρώνει τα πάντα. Θα πρέπει όμως να θωρακίσουμε τόσο τους αεροπόρους, όσο και τους πυροσβέστες με εξοπλισμό αντίστοιχο των κρίσεων που βιώνουμε. Πέρα από τα περιβαλλοντικά ζητήματα έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τις ανθρωπογενείς καταστροφές που βάλλουν τη χώρα μας και πρέπει τα εργαλεία που διαθέτουμε να είναι εξαιρετικά σύγχρονα, αλλά και εξαιρετικά ασφαλή».
Oσον αφορά το τραγικό δυστύχημα που κόστισε τη ζωή του 34χρονου σμηναγού Χρήστου Μουλά και του 27χρονου ανθυποσμηναγού Περικλή Στεφανίδη στην Κάρυστο, ο κύριος Σταμούλης σχολιάζει πως «η θλίψη και η οδύνη μας είναι τεράστια. Δεν μπορώ σε καμία περίπτωση να ξέρω τι έφταιξε, αυτό είναι δουλειά των αεροπορικών πραγματογνωμόνων. Κάθε φορά μετά από μια τέτοια απώλεια η ευχή μας είναι αυτοί οι άνθρωποι που χάθηκαν να είναι οι τελευταίοι. Αυτήν είναι η ευχή που θα επαναλάβουμε, ελπίζω πραγματικά για τελευταία φορά».
