«Δεν περίμενα ποτέ να συμβεί κάτι τέτοιο. Αυτή δεν είναι η Χαμάς που γνώρισα, είναι κάτι τελείως διαφορετικό».
Ο Σλόμι Ελντάρ είναι από τους ελάχιστους δημοσιογράφους στο Ισραήλ που κάλυψε για πάνω από δύο δεκαετίες το Παλαιστινιακό και έκανε ρεπορτάζ για τη δημιουργία και την εξέλιξη της Χαμάς, καταφέρνοντας να αποκτήσει στενές επαφές με κάποια από τα ηγετικά στελέχη της οργάνωσης. Αποτέλεσμα της προσπάθειάς του αυτής ήταν η έκδοση του βιβλίου του «Μαθαίνοντας τη Χαμάς», που κυκλοφόρησε το 2012.
«Παρακολουθώ τη Χαμάς από τότε που ιδρύθηκε, μόλις 6 ημέρες μετά την πρώτη Ιντιφάντα», αναφέρει ο βραβευμένος δημοσιογράφος και συγγραφέας μιλώντας στην «Κ». Οπως περιγράφει, η Χαμάς στην ίδρυσή της, παράλληλα με τη δημιουργία στρατιωτικής πτέρυγας, είχε στρατολογήσει πολλά από τα μέλη μιας οργάνωσης που τη δεκαετία της δεκαετίας του ’80 βοηθούσε τους Παλαιστινίους, προσφέροντας τρόφιμα και χρήματα, διοργανώνοντας δραστηριότητες για τα παιδιά, αλλά και διδάσκοντας το Κοράνι. Ο ίδιος υποστηρίζει πως τα ίδια τα μέλη της Χαμάς που σήμερα χρησιμοποιούν ακραία ρητορική κατά του Ισραήλ, ήταν πιο μετριοπαθή όταν τα γνώρισε στη διάρκεια του ρεπορτάζ του στη Γάζα, πριν από το 2007, οπότε και κατέλαβαν την εξουσία. Εκτίμησή του είναι ότι κρίσιμο ρόλο στην αλλαγή του χαρακτήρα της Χαμάς έπαιξε ο σημερινός ηγέτης της, Γιάχια Σινουάρ.
«Δεν είχαν αντιληφθεί πόσο επικίνδυνος ήταν»
Ο Σλόμι Ελντάρ περιγράφει πως ο Γιάχια Σινουάρ είχε καταδικαστεί ισόβια και είχε εκτίσει ήδη 22 χρόνια στις φυλακές του Ισραήλ έως ότου αποφυλακίστηκε σε ανταλλαγή κρατουμένων το 2011 για την επιστροφή του Ισραηλινού στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ. «Μίλησα πρόσφατα με τον επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της συγκεκριμένης φυλακής. Τον ήξερε πολύ καλά. Μου είπε πως γνώριζε ότι ο Σινουάρ θα πήγαινε τη Χαμάς σε διαφορετική κατεύθυνση γιατί ήταν σκληρός, πολύ σκληρός».
Ο Σινουάρ, όπως επισήμανε ο Ελντάρ, είχε σκοτώσει και βασανίσει Παλαιστινίους, γιατί πίστευε ότι ήταν συνεργάτες των Ισραηλινών. «Οσο ήταν στη φυλακή, είχε γίνει ο αρχηγός των φυλακισμένων της Χαμάς», πρόσθεσε τονίζοντας πως οι Ισραηλινοί δεν είχαν αντιληφθεί πόσο επικίνδυνος ήταν. Οπως περιγράφει ο δημοσιογράφος, όταν οι φυλακισμένοι απελευθερώθηκαν από τις φυλακές του Ισραήλ και μεταφέρθηκαν στη Γάζα, μια μαύρη Μερσεντές περίμενε για να τον μεταφέρει στα κεντρικά της Χαμάς. Ο Σλόμι Ελντάρ θυμάται ακόμα τον λόγο που έβγαλε ο Σινουάρ στη Γάζα. «Θα σας απελευθερώσω. Σας το υπόσχομαι», είπε απευθυνόμενος στους υπόλοιπους κρατουμένους που δεν είχαν βγει από τη φυλακή κατά την ανταλλαγή. «Αυτός έφερε την αλλαγή στο κίνημα. Τα άλλαξε όλα», υπογραμμίζει προσθέτοντας πως ο άνδρας, επιστρέφοντας μετά τη λήψη της εξουσίας από τη Χαμας το 2007, βρήκε έναν έτοιμο στρατό, τον οποίο θέλησε να ενδυναμώσει.
«Πλύση εγκεφάλου»
Ωστόσο, ένα πρόσωπο δεν μπορεί να προκαλέσει μόνο του μια τέτοια στροφή. Υπάρχει ακόμα ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που έπαιξε ρόλο στη μετεξέλιξη της Χαμάς, σύμφωνα με τον Σλόμι Ελντάρ. «Η νέα γενιά στη Γάζα γεννήθηκε όταν η Χαμάς είχε πάρει τον έλεγχο. Τους έχουν κάνει πλύση εγκεφάλου ότι οι Ισραηλινοί δεν είναι άνθρωποι και ότι είναι οι μόνοι υπεύθυνοι για την κατάσταση εντός της Γάζας», σχολίασε. «Οταν εισέβαλαν στα κιμπούτς, συμπεριφέρθηκαν στους Ισραηλινούς σαν να μην ήταν άνθρωποι».
Οταν εισέβαλαν στα κιμπούτς, συμπεριφέρθηκαν στους Ισραηλινούς σαν να μην ήταν άνθρωποι.
O δημοσιογράφος είχε επί χρόνια αναπτύξει μια καλή σχέση με τον σημερινό πολιτικό ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια, ο οποίος τον έχει καλέσει αρκετές φορές στο σπίτι του. «Ημουν ο πρώτος δημοσιογράφος που κάλεσε παγκοσμίως μετά την εκλογή του το 2006. Κάναμε πολλές συζητήσεις, αλλά μετά το 2007 δεν μου ξαναμίλησε». Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά, πολλά χρόνια πριν, το 1994, όταν ο Χανίγια ήταν ένα από τα υψηλά στην ιεραρχία μέλη, του είχε πει πως θα πρότεινε εκεχειρία 25 ετών. «Τον ρώτησα γιατί εκεχειρία και όχι συμφωνία ειρήνης. Μου απάντησε πως αυτή είναι ιερή γη για τους ίδιους και πως όποια συμφωνία με τους Ισραηλινούς θα ήταν σαν να πρόδιδε τη θρησκεία του».
Είναι εφικτή η εξάλειψη της Χαμάς;
Βλέποντας την επόμενη ημέρα, ο Σλόμι Ελντάρ εκτιμά πως η εξάλειψη της Χαμάς είναι μάλλον ένα δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο, στοίχημα που έχει θέσει το Ισραήλ, υπενθυμίζοντας πως η οργάνωση είχε ξεκινήσει και ως μια «οργάνωση πρόνοιας» αναπτύσσοντας ιδιαίτερους δεσμούς με τον παλαιστινιακό λαό στη Γάζα, παρότι πολλοί τρέφουν ανάμεικτα συναισθήματα για αυτήν. «Πιστεύω πως μπορούμε να τους νικήσουμε, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι μπορoύμε να τους καταστρέψουμε. Είναι στις καρδιές των ανθρώπων. Μπορούμε να σκοτώσουμε κάποιες ηγετικές φυσιογνωμίες, αλλά δεν μπορούμε να εξαλείψουμε τη Χαμάς».
