Ακόμα και αν δεν είχαν κάνει τίποτα άλλο, οι Magnetic Fields θα μπορούσαν να μνημονεύονται για την επινόηση της λέξης «unboyfriendable» («αυτός/η που δεν μπορεί να έχει αγόρι», αλλά σε μία λέξη), με τον ίδιο τρόπο που οι Sonic Youth θα μπορούσαν να κερδίζουν τα εύσημα για τη λέξη «kissability» («αυτός που μπορεί να φιλάει», μία λέξη).
Μόνο που ο Στέφιν Μέριτ, με όχημα το συγκρότημα που ξεκίνησε στα 90s, έχει καταφέρει, μεταξύ άλλων, να παραδώσει έναν από τους πιο ειλικρινείς και ευφάνταστους, παρά τη χειροποίητη και απροσποίητη φύση του, δίσκους της δεκαετίας. Με το «69 Love Songs» που κυκλοφόρησε το 1999, ανέλαβε το δύσκολο έργο να κάνει πράξη την κυριολεξία του τίτλου γράφοντας 69 κεφάλαια ενός μεγάλου «παραμυθιού» για αυτό που λίγο πολύ θα μπορούσε να είναι η ζωή ενός τύπου στο Λόουερ Ιστ Σάιντ του Μανχάταν με καθημερινές χαρές και απογοητεύσεις.
Ο δίσκος, που έγινε σημαία των indie ρομαντικών, έκαναν τον Τύπο να συγκρίνει τον «τροβαδούρο» Μέριτ τόσο με τον Μόρισεϊ όσο και με τους Belle and Sebastian, μα ήταν μόνο μία από τις πολλές δουλειές που παρέδωσε με τους Magnetic Fields αλλά και άλλα σχήματα, όπως τους Gothic Archies, τους 6ths, τους Future Bible Heroes. Πάντως, δεν παράτησε τα μεγαλεπήβολα σχέδια. Για την ακρίβεια, το 2017 κυκλοφόρησε με τους Magnetic Fields το «50 Song Memoir», δηλαδή μια μουσική αυτοβιογραφία με 50 ισάριθμα κεφάλαια-τραγούδια για κάθε χρονιά της ζωής του (είχε κλείσει τα 50 το 2015), αποδεικνύοντας πως η αιχμηρότητα και η διαύγεια δεν τον έχουν εγκαταλείψει.
Ο Στέφιν Μέριτ λέει ιστορίες. Πότε αστείες, πότε πικρές, πότε κυνικές και ειρωνικές, πάντα όμως ποτισμένες με το παράδοξο του ανθρώπινου στοιχείου. Τέτοιες αφηγείται είτε γράφει δίσκους είτε ακόμα και βιβλία (όπως το «101 Two Letter Words» με σύντομα ποιήματα με τις λέξεις από δύο γράμματα που επιτρέπονται… στο Scrabble). Αυτές λέει από το μικρόφωνο, από τα μπαρ της Νέας Υόρκης, μέχρι τις σκηνές της Αθήνας (όπως θα κάνει στις 22/11 στο Floyd με τους Magnetic Fields ως καλεσμένους του Plisskën). Αυτόν τον εκρηκτικό ρόλο κουμπώνει πάνω του ακόμα και όταν απαντάει στις ερωτήσεις μιας συνέντευξης.
– Οι Magnetic Fields έχουν, από τη μία, μικρά, σύντομα τραγούδια και, από την άλλη, δαιδαλώδεις δίσκους, όπως το «69 Love Songs» και το «50 Song Memoir». Πώς προκύπτει αυτή η «αντίθεση»;
– Δεν βλέπω κάποια αντίθεση. Είναι σαν ανθολογίες ιστοριών. Οι ιστορίες μπορεί να αποτελούνται από μερικές λέξεις ή να είναι πενήντα σελίδες και οι ανθολογίες μπορεί να έχουν οποιοδήποτε μέγεθος. Ομως δεν χρειάζεται να βιώνεις όλες τις ιστορίες την ίδια στιγμή.
– Μετά την ευρωπαϊκή σας περιοδεία θα κάνετε και κάποια live για την 25η επέτειο του «69 Love Songs». Υπό ποίο πρίσμα ακούς έναν δίσκο που έγραψες πριν από 25 χρόνια; Λειτουργεί και σαν μια υπενθύμιση του ποιος ήσουν τότε ή τα κομμάτια επαναπροσδιορίζονται μέσα στα χρόνια;
– Εχω πολλά χρόνια να ακούσω το «69 Love Songs», οπότε μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω για το πώς είναι να γυρνάς σε αυτό. Υποθέτω πως, όταν το κάνω, θα καταλάβω περισσότερα και θα το νοσταλγήσω λιγάκι παραπάνω.
– Οταν έχεις στον κατάλογό σου έναν δίσκο σαν το «69 Love Songs», που ομόφωνα έχει ξεχωρίσει από κοινό και κριτικούς, υπάρχει ποτέ η αίσθηση πως ό,τι άλλο και να κάνεις πάντα αυτό είναι που θα παίρνει όλη την προσοχή; Και επηρεάζει τελικά τον τρόπο που γράφεις μουσική;
– Εφόσον έχω γράψει ήδη το σήμα κατατεθέν μου, δεν χρειάζεται να το ξανακάνω. Ολα τα άλλα είναι μια παρέκκλιση από αυτό. Και κανείς ποτέ δεν θα υποθέσει ότι θα κάνω ξανά κάτι άλλο.
– Στις εμφανίσεις σας, βλέπετε πιτσιρικάδες στο κοινό; Για να το πω αλλιώς, αυτά τα δίλεπτα τραγούδια, που είναι πότε αστεία, πότε λυπημένα, πότε και τα δύο, δουλεύουν για τη γενιά του TikTok;
– Δεν μπορούμε να δούμε πολύ καλά το κοινό, οπότε είναι δύσκολο να κάνω δημογραφικές υποθέσεις για αυτό, πόσω μάλλον να δω τι κάνουν με τα κινητά τους. Δείχνουν να γυρνούν πολλά βίντεο κατά τη διάρκεια του σόου. Δεν με ενοχλεί, μια και οριακά τους βλέπω, όπως και να ’χει.
– Βρίσκεσαι ποτέ σε δημιουργικό αδιέξοδο; Και πώς το ξεπερνάς;
– Ποτέ δεν βρέθηκα σε δημιουργικό αδιέξοδο αυτό καθαυτό, αλλά είχα σοβαρή κατάθλιψη, που κάνει το γράψιμο να φαίνεται μάταιο και ηλίθιο. Και είχα και long Covid που με απέτρεψε από το να τελειώσω ένα κομμάτι πριν από τρία χρόνια. Ευτυχώς, έχω ντουζίνες από σημειωματάρια γεμάτα τραγούδια, οπότε και να μην ξαναγράψω άλλο τραγούδι, κανείς δεν θα το πάρει χαμπάρι.
– Σε έχουν συγκρίνει με πολλούς μουσικούς, θα έλεγα πως με κάποιον αφαιρετικό τρόπο οι Magnetic Fields μου θυμίζουν και τους They Might Be Giants.
– Δεν βλέπω κάποια ιδιαίτερη ομοιότητα. Ομως μεγάλωσα με το «Dial-a-Song» αλλά και το «Dial-a-Poem» του Τζον Τζιόρνο (έχω σχεδόν όλους τους δίσκους) και βρήκα και τα δύο πολύ εμπνευσμένα. (σ.σ.: Το «Dial-a-Song» ήταν ένα πρότζεκτ των They Might Be Giants που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’80 και επέστρεψε και τα νεότερα χρόνια σε άλλη μορφή, στο οποίο έπαιζαν κομμάτια μέσω… τηλεφωνητή σε όσους καλούσαν στο σχετικό νούμερο. Στην ίδια λογική, ο Τζον Τζιόρνο, ποιητής αλλά και περφόρμερ που είχε εμφανιστεί σε ταινίες του Αντι Γουόρχολ, το 1968, μετά από μια κουβέντα του με τον Γουίλιαμ Μπάροουζ, ξεκίνησε το «Dial-a-Poem», μέσω του οποίου μπορούσε κανείς να ακούσει ποιήματα. Είχε συνεργαστεί με μουσικούς όπως ο Γκλεν Μπράνκα στο άλμπουμ «Who Are You Staring At?» του 1982).
– Υπάρχουν πάντως μουσικοί που κάπως πάτησες στα βήματά τους;
– Μια και η ποικιλία είναι αυτή που μου δίνει ώθηση, κολλάω με συγκεκριμένους καλλιτέχνες μόνο με ειδικά πρότζεκτ. Οπως για παράδειγμα για την παραγωγή του «Distortion», που αποτελεί μια φανερή «απάντηση» στο άλμπουμ «Psychocandy» των Jesus and Mary Chain.
– Το να γράψεις τη μουσική σου αυτοβιογραφία το 2017 με το άλμπουμ «50 Song Memoir», λειτούργησε και σαν το κλείσιμο ενός κεφαλαίου; Μουσικά και προσωπικά.
– Το να έχω γράψει μια αυτοβιογραφία είναι τέλειο, γιατί δεν θα χρειαστεί να το κάνω ξανά.
– Το να λες ιστορίες είναι ο τρόπος σου να κατανοείς τον κόσμο;
– Σε καμία περίπτωση! Ισως το να κατανοείς τον κόσμο σε βοηθάει να λες τις ιστορίες, αλλά όχι το αντίστροφο. Τέλος πάντων, δεν είμαι σίγουρος ότι το να καταλάβω τον κόσμο είναι καλή ιδέα. Ο κόσμος είναι τρομακτικός και απαίσιος, ατέλειωτος, εκτεταμένος πόνος και θάνατος. Είναι πολύ καλύτερα να ακούς Κάιλι Μινόγκ και να χορεύεις σε ένα δωμάτιο.
Οι Magnetic Fields θα εμφανιστούν ζωντανά στην Αθήνα και στο Floyd την Τετάρτη 22 Νοεμβρίου, ως καλεσμένοι του Plisskën, με special guest τον Εντ Ντόουι.
