Στις 21 Νοεμβρίου, η Αλίσια Στάλινγκς παραδίδει την πρώτη της ομιλία ως καθηγήτριας Ποίησης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Περίπου μία εβδομάδα μετά, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στο Λονδίνο δηλώνει ότι ο επαναπατρισμός των Μαρμάρων του Παρθενώνα δεν προχωράει με τους ρυθμούς που θα ήθελε. Ακολουθεί διπλωματικό επεισόδιο με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Ρίσι Σούνακ, να ακυρώνει το προγραμματισμένο ραντεβού με τον κ. Μητσοτάκη.
Από την Οξφόρδη, η Αμερικανίδα ποιήτρια παρακολουθεί τις εξελίξεις. Για τα Γλυπτά του Παρθενώνα είχε εκφράσει πρόσφατα την άποψή της σε τρία μακροσκελή δοκίμια στο The Hudson Review, ενώ πριν από το διπλωματικό επεισόδιο είχε αναφέρει στην «Κ» ότι τάσσεται υπέρ του «επαναπατρισμού ή της επανένωσης», εκφράζοντας την αισιοδοξία της για θετικές εξελίξεις στο μέλλον. Ρωτήσαμε την κ. Στάλινγκς αν διατηρεί την ίδια αισιοδοξία μετά το πρόσφατο επεισόδιο: «Ναι, παραμένω αισιόδοξη. Ακόμη και ο Οσμπορν, ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, φαίνεται να ξαφνιάστηκε από την αγένεια του πρωθυπουργού της Βρετανίας απέναντι σε έναν μακροχρόνιο σύμμαχο για ένα θέμα πουείναι υπό συζήτηση. Με αφορμή όμως αυτό το διπλωματικό “αυτογκόλ”, ίσως έχουν γίνει περισσότερα για να κινηθεί η βελόνα, από οποιαδήποτε άλλη πρόσφατη ενέργεια».
Η κ. Στάλινγκς αναφέρεται στη συνέχεια στον ρόλο του Βρετανικού Μουσείου και στην ταυτότητά του, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη, όπως επισημαίνει, με τα Μάρμαρα, φέρνοντας ως παράδειγμα το εμπρόσθιο τμήμα του μουσείου σχεδιασμένο στο ύφος του ρυθμού της «Ελληνικής Αναβίωσης» από τον Ρόμπερτ Σμερκ (Robert Smirke).
«O νεαρός Σμερκ ήταν παρών όταν τα Γλυπτά απομακρύνθηκαν από τον ναό στην Αθήνα από πράκτορες του Ελγιν και είχε αναστατωθεί από αυτή τη βιαιότητα. Γράφει για τον ήχο των λίθων που έπεφταν στο έδαφος ότι “έμοιαζε σαν ένα σπασμωδικό βογγητό του τραυματισμένου πνεύματος του ναού”. Νομίζω ότι μια νέα εποχή θα ξεκινήσει για το Βρετανικό Μουσείο αν αλλάξει τακτική στο συγκεκριμένο θέμα. Περισσότερη συνεργασία, διαφάνεια και αμοιβαίος δανεισμός, λιγότερο αμυντική στάση και συσκότιση και ίσως περισσότερα από τα αντικείμενα που φυλάσσονται στο υπόγειο (συμπεριλαμβανομένων της συλλογής του Ελγιν και κάποιων ακόμη που όπως γνωρίζουμε δεν έχουν κατηγοριοποιηθεί) να παρουσιαστούν επιτέλους στο κοινό. Νομίζω ότι η πρόοδος είναι περισσότερο θέμα του πότε θα γίνει και λιγότερο του αν θα γίνει».
Ακόμη και ο Οσμπορν, ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, φαίνεται να ξαφνιάστηκε από την αγένεια του πρωθυπουργού της Βρετανίας.
Η Αμερικανίδα ποιήτρια μας αναφέρει ακόμη ότι σκοπεύει να δουλέψει με Ελληνες ποιητές για τη διοργάνωση εκδηλώσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και να αναδείξει ποιητές στην Οξφόρδη, το έργο των οποίων δεν έχει μεταφραστεί τόσο πολύ. Οπως χαρακτηριστικά μας επισημαίνει, «πάντα υπάρχει μια νέα μετάφραση του Καβάφη».
Στην Ελλάδα οι εφημερίδες προσφέρουν Καβάφη και Ομηρο
Μήνες πριν, απασχολημένη με τις προετοιμασίες για την οικογενειακή έξοδο στο Αγκίστρι, η κ. Στάλινγκς διαπιστώνει ότι στο κινητό της έχει μια αναπάντητη κλήση από αριθμό του Ηνωμένου Βασιλείου: της ανακοινώνεται ότι εξελέγη στη θέση της καθηγήτριας Ποίησης στην Οξφόρδη. Μια υψηλού κύρους θέση με ιστορία 310 ετών σε ένα από τα πιο φημισμένα πανεπιστήμια του κόσμου. Μάλιστα, από τα μόλις 47 άτομα που έχουν αναλάβει τη συγκεκριμένη έδρα από το 1708, μόλις δύο έρχονται έξω από τις βρετανικές νήσους και δεν αποκλείεται μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια να αποκτήσει και η Ελλάδα την πρώτη της εκπρόσωπο.
«Εξεπλάγην μόλις έμαθα τα νέα καθώς ο ανταγωνισμός ήταν σκληρός και ψυχολογικά ήμουν περισσότερο προετοιμασμένη στο να χάσω νομίζω παρά να κερδίσω (είχα βάλει και το 2015 υποψηφιότητα). Προφανώς ήμασταν όλοι πολύ χαρούμενοι», δηλώνει στην «Κ» η Αμερικανίδα ποιήτρια. Κατά το παρελθόν, στη συγκεκριμένη θέση έχουν βρεθεί ποιητές εγνωσμένης αξίας όπως ο Γ.Χ. Οντεν, Ρόμπερτ Γκρέιβς, Σέιμους Χίνι, Σάιμον Αρμιτατζ. Η Αλίσια Στάλινγκς αναμένεται να αντικαταστήσει τη Βρετανίδα Αλις Οσβαλντ που εξελέγη το 2019.
Η κ. Στάλινγκς έμαθε τα ευχάριστα νέα στην Αθήνα, την πόλη όπου ζει τα τελευταία 24 χρόνια με τον άντρα της, δημοσιογράφο Γιάννη Ψαρόπουλο και τα δύο τους παιδιά (προσπαθεί να αποκτήσει την ελληνική υπηκοότητα). Γεννημένη σε μια μικρή πόλη του αμερικανικού Νότου, σπούδασε κλασική φιλολογία στις ΗΠΑ και στην Οξφόρδη και από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 ζει στην ελληνική πρωτεύουσα. Εχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα πέντε ποιητικές συλλογές και έχει μεταφράσει για τις εκδόσεις Penguin Λουκρήτιο και Ησίοδο. Το 2019 ήταν υποψήφια για το βραβείο Πούλιτζερ και έχει λάβει διακρίσεις και υποτροφίες για το έργο της από φημισμένα ιδρύματα όπως το Γκούγκενχαϊμ και το Μακάρθουρ. Το 2022 κυκλοφορεί το τελευταίο της βιβλίο με τίτλο «Afterlife», μια συλλογή επιλεγμένων ποιημάτων από το έργο της που ξεκινάει το 1999.
Θαυμάζω τους Σολωμό, Καβάφη, Σικελιανό, Καρυωτάκη, Ελύτη και Ρίτσο, και από αυτούς που απεβίωσαν πρόσφατα την Κική Δημουλά και την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ.
Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, η προεδρεύουσα του συμβουλίου της Αγγλικής Λογοτεχνίας της Οξφόρδης, Μάριον Τέρνερ, σχολιάζοντας το έργο της Στάλινγκς, στάθηκε μεταξύ άλλων στη δουλειά που έχει κάνει στην Αθήνα με τους πρόσφυγες. Στο βιβλίο της «Like», που κυκλοφόρησε το 2018, η Αμερικανίδα ποιήτρια ασχολείται μεταξύ άλλων με κοινωνικά θέματα όπως το προσφυγικό.
Στην ερώτηση σχετικά με το πώς επηρέασε η δεκαετία της κρίσης την ποίησή της και κατά πόσον ένας ποιητής μπορεί να θίξει σήμερα κοινωνικά θέματα μέσα από τη δουλειά του, μας απαντά: «Το ένιωσα περισσότερο ως υποχρέωση να μεταφέρω την επικαιρότητα στα ποιήματά μου. Να αφήσω να “περάσει μέσα το δακρυγόνο” όπως συνηθίζω να λέω. Από την άλλη νομίζω ότι αυτά τα βιώματα επηρέασαν τη δουλειά μου περισσότερο ως κλασικίστρια παρά ως ποιήτρια. Ομως όλα είναι αλληλένδετα. Οι άνθρωποι στην προσπάθειά τους να μεταναστεύσουν διέσχιζαν και ενδεχομένως πνίγονταν στο Αιγαίο, από αρχαιοτάτων χρόνων.
Ο Αινείας στον Βιργίλιο περιγράφεται στις πρώτες γραμμές του έργου ως πρόσφυγας (profugo στα λατινικά). Ο Ησίοδος είναι δεύτερης γενιάς οικονομικός μετανάστης που καλλιεργεί τη γη του. Αυτά τα προβλήματα δεν είναι καινούργια. Αν οι Αρχαίοι μπορούν να ασχοληθούν με θέματα όπως ο πόλεμος και η μετανάστευση στα θεατρικά και τα ποιήματά τους, νομίζω ότι και εμείς σήμερα μπορούμε να το κάνουμε και να θίξουμε ακόμα περισσότερα προβλήματα της σύγχρονης εποχής όπως η κλιματική καταστροφή. Ωστόσο δεν νομίζω ότι η ποίηση μπορεί να “διορθώσει” κάποιο από αυτά τα προβλήματα, μπορεί όμως να τα καταγράψει. Να γίνει η ποίηση της μαρτυρίας».
Ρωτήσαμε την κ. Στάλινγκς σχετικά με τους ποιητές που θαυμάζει στην Ελλάδα καθώς και τη γνώμη της για την ελληνική ποίηση: «Θαυμάζω τους Σολωμό, Καβάφη, Σικελιανό, Καρυωτάκη, Ελύτη και Ρίτσο, και από αυτούς που απεβίωσαν πρόσφατα την Κική Δημουλά και την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ. Στην ελληνική ποίηση υπάρχει μεγάλη ποικιλία. Ενδεχομένως μια διαφορά είναι ότι η αφαιρετικότητα σε ένα ποίημα “ακούγεται” καλύτερα στα ελληνικά απ’ ό,τι στα αγγλικά. Ακούγεται πιο ξεκάθαρη ίσως; Γενικά θα έλεγα ότι η Ελλάδα και οι Ελληνες παίρνουν περισσότερο στα σοβαρά την ποίηση σε σχέση με τις αγγλόφωνες χώρες όπου πολιτισμικά θεωρείται λιγότερο σημαντική. Δεν αποτελεί θέμα συζήτησης στον δημόσιο διάλογο. Με εντυπωσιάζει επίσης το γεγονός ότι στην Ελλάδα οι εφημερίδες προσφέρουν έξτρα υλικό όπως ένα βιβλίο του Καβάφη ή μια μετάφραση του Ομήρου. Η ποίηση και η λογοτεχνία ως ένα είδος δώρου δηλαδή. Δεν μπορώ να φανταστώ αυτό να δουλεύει σε κάποια αγγλόφωνη χώρα».
