Τα βήματα για την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής δομής στην άμυνα περιγράφει, με συνέντευξη στην «Κ», η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μαλτέζα Ρομπέρτα Μέτσολα. Συγκεκριμένα, προτείνει την ενσωμάτωση στο ευρωπαϊκό πλαίσιο του υφιστάμενου Μηχανισμού για την Ειρήνη (EPF), εισηγείται τον διορισμό επιτρόπου για την άμυνα και υπενθυμίζει –εμμέσως πλην σαφώς– την ευρωπαϊκή ρήτρα αμοιβαίας άμυνας, όπως την προβλέπει η συνθήκη της Λισσαβώνας σύμφωνα με το άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Λίγους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, η κ. Μέτσολα καλεί τις δυνάμεις του πολιτικού κέντρου να αναπτύξουν ένα «αντι-αφήγημα απέναντι σε εκείνους που θέλουν να καταστρέφουν αντί να χτίζουν». Αναφορικά με τη συζήτηση για το κράτος δικαίου στην Ελλάδα, η ίδια κρατάει αποστάσεις τόσο από το επίμαχο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσο και από τους επικριτές του.
– Σε αυτές τις ευρωεκλογές αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά τις δυνάμεις τους τα κόμματα που πρόσκεινται στον χώρο της λαϊκιστικής ή της άκρας Δεξιάς. Κατά τη γνώμη σας, τι οδηγεί αυτήν την τάση;
– Θα έλεγα ότι για πάρα πολλά χρόνια θεωρούσαμε τους ψηφοφόρους μας δεδομένους. Αυτό τους οδήγησε ίσως να βρουν παρηγοριά στο πολιτικό περιθώριο, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για δυνάμεις που θέλουν να καταστρέψουν παρά να χτίσουν. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι ένα αντι-αφήγημα από το Κέντρο του πολιτικού φάσματος –όπου και βρίσκονται οι πλειοψηφίες– για τη μετανάστευση, το κλίμα, το ψηφιακό μέλλον και την ασφάλεια. Ωστε να μπορέσουμε πραγματικά να βελτιώσουμε τις ζωές των Ευρωπαίων πολιτών. Θα πρέπει να εμπλακούμε εκ νέου με τον κόσμο, γι’ αυτό και αυτήν τη στιγμή δεν σας μιλάω από το Στρασβούργο ή τις Βρυξέλλες. Είμαι στην Αθήνα, για να πω ότι μπορούμε να πείσουμε ακόμη μία φορά τους Ευρωπαίους να ψηφίσουν εκείνο το Κέντρο που πάντα έπαιρνε υπεύθυνες αποφάσεις, τις εξηγούσε και διασφάλιζε κοινωνικά και οικονομικά «μαξιλάρια» για όλους.
– Σηματοδοτεί, ενδεχομένως, η ενίσχυση του λαϊκιστικού μπλοκ ένα βαθμό αποτυχίας των ευρωπαϊκών πολιτικών τα τελευταία χρόνια; Πού θα θέλατε και εσείς η ίδια να τα έχουν πάει καλύτερα οι Βρυξέλλες;
– Η Ευρώπη έχει περάσει πολλά. Αντιμετωπίσαμε μια παγκόσμια πανδημία, έναν πόλεμο στην ήπειρό μας, μια ενεργειακή κρίση και έναν αυξανόμενο πληθωρισμό, όντας ταυτόχρονα αντιμέτωποι με την κλιματική κρίση και τις πιέσεις της γεωπολιτικής αστάθειας. Είμαι, λοιπόν, περήφανη για την ενιαία ανταπόκρισή μας σε αυτές τις προκλήσεις. Δεν ήμασταν τέλειοι. Σταθήκαμε όμως μαζί και δείξαμε ότι η αλληλεγγύη μας μπορεί να θριαμβεύσει. Ξέρετε, είναι εύκολο να εκφέρει κανείς ένα ασπρόμαυρο αφήγημα, παρά ένα παραγωγικό, φιλοευρωπαϊκό, κεντρώο αφήγημα. Είμαι πεπεισμένη πως εάν αντικρούσουμε το εύκολο αφήγημα, εξηγώντας γιατί λαμβάνονται οι αποφάσεις και γιατί η Ευρώπη συνεχίζει να αποτελεί ένα success story, τότε οι άνθρωποι θα βγουν να ψηφίσουν. Και, τελικά, ας μη θεωρούμε την Ευρώπη δεδομένη.
– Ανησυχείτε ότι μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές στη διαδικασία λήψης αποφάσεων από τα ευρωπαϊκά όργανα, αν καταλάβουν περισσότερο χώρο οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις;
– Είναι ήδη δύσκολο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το μόνο άμεσα εκλεγμένο όργανο και η διαδικασία λήψης αποφάσεων απαιτεί πλειοψηφίες, οι οποίες διαμορφώνονται ανάλογα με το θέμα. Στη μετανάστευση, για παράδειγμα, βρίσκουμε το ΕΛΚ με το S&D και τους Φιλελεύθερους. Στη νομοθεσία για το κλίμα, το ΕΛΚ με το S&D, τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους. Στην ασφάλεια περιλαμβάνονται οι Συντηρητικοί. Θα πρέπει, λοιπόν, να είμαστε σε επαγρύπνηση. Για παράδειγμα, χρειαζόμαστε μια ισχυρή πλειοψηφία για προγράμματα όπως το «Erasmus» ή το «Horizon», τα οποία στέλνουν κεφάλαια στα κράτη-μέλη. Δεν θα ήθελα να πω ότι είμαι ανήσυχη. Δεν θα έκανα υποθέσεις για το αποτέλεσμα των εκλογών. Και σε κάθε περίπτωση, θα δουλέψουμε με αυτά που έχουμε. Αλλά είμαι βέβαιη ότι, αν έχουμε μια πολύ δυνατή εκστρατεία, οι εποικοδομητικές δυνάμεις θα ενωθούν για να προχωρήσουμε τα επόμενα πέντε χρόνια.
– Ο Ντόναλντ Τραμπ αμφισβητεί το πλαίσιο που διέπει την ευρωατλαντική συμμαχία μέσω του ΝΑΤΟ. Τη στιγμή που μιλάμε, προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Μήπως ήρθε η ώρα να αποκτήσει άλλη διάσταση το σενάριο της ευρωπαϊκής αυτονομίας; Υπάρχουν ήδη προτάσεις, όπως αυτή για ένα κοινό ταμείο που θα χρηματοδοτεί την ευρωπαϊκή άμυνα.
Το μήνυμα θα πρέπει να είναι απολύτως σαφές προς τους αγρότες: Σας βλέπουμε και σας ακούμε.
– Είναι πράγματι καιρός να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τη στρατηγική μας αυτονομία, κάνοντας τους πολίτες μας να αισθάνονται ασφαλείς και προστατευμένοι. Να μπορούμε να σταθούμε στα δικά μας πόδια. Εχουμε ήδη τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη – EPF. Θα πρέπει να δούμε πώς θα τον εντάξουμε στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Χρειαζόμαστε μια πραγματική ένωση ασφάλειας και άμυνας, η οποία θα συμπληρώνει και δεν θα ανταγωνίζεται το ΝΑΤΟ. Θα διατηρεί την αυτονομία κάθε κράτους-μέλους, αλλά θα προβλέπει ταυτόχρονα ότι αν κάποιος από εμάς δεχθεί επίθεση, τότε όλοι θα πρέπει να τον προστατεύσουμε παρέχοντας ασφάλεια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, ιδίως στις μέρες μας. Βλέπουμε όλοι τι συμβαίνει στην Ερυθρά Θάλασσα, με συνέπειες για τη ναυτιλία, την ασφάλεια και τις θάλασσες. Αυτήν τη στιγμή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διεξάγονται συζητήσεις για το αν θα πρέπει να αναβαθμιστεί η Επιτροπή Ασφάλειας και Αμυνας, για το αν θα υπάρξει επίτροπος για την άμυνα. Χωρίς αμφιβολία, στην επόμενη θητεία της Επιτροπής, θα πρέπει να υπάρχει απρόσκοπτη συνεργασία του ύπατου εκπροσώπου της Ε.Ε., ενός επιτρόπου για την άμυνα και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
– Εδώ, στο Σύνταγμα συγκεντρώθηκαν οι Eλληνες αγρότες στο πλαίσιο μιας μεγάλης κινητοποίησης του κλάδου. Είναι τελικά η πράσινη μετάβαση πολύ ακριβή για την αγροτική παραγωγή; Τι θα πρέπει να περιμένουν οι αγρότες από τις Βρυξέλλες;
– Το μήνυμα θα πρέπει να είναι απολύτως σαφές προς τους αγρότες: Σας βλέπουμε και σας ακούμε. Και θα εξετάσουμε αν έχουμε προχωρήσει πολύ μακριά και πολύ γρήγορα με ορισμένες από τις αποφάσεις μας ή αν δεν τις συνοδεύσαμε με αρκετά κοινωνικά και οικονομικά «μαξιλάρια». Υπάρχει μια αόρατη γραμμή την οποία δεν μπορούμε να περάσουμε, γιατί αν το κάνουμε θα χάσουμε τους πολίτες μας. Ειδικά όσον αφορά τον αγροτικό τομέα, δεν μπορούμε να έχουμε πράσινη μετάβαση χωρίς εκείνους στους οποίους απευθυνθήκαμε για την επισιτιστική ασφάλεια στην αρχή της πανδημίας. Χωρίς εκείνους στους οποίους χρωστάμε ένα ουσιαστικό μέρος της καθημερινής μας διαβίωσης. Ντάμπινγκ στις τιμές, χαμηλή ποιότητα εισαγόμενων προϊόντων, παράλογες εισφορές, δυσβάσταχτες τιμές καυσίμων. Είναι, νομίζω, ανησυχίες τους που μπορούμε να απαντήσουμε μέσα από τα ταμεία της Ε.Ε. Κυρίως όμως, θα πρέπει να τους κάνουμε σαφές ότι τους χρειαζόμαστε. Κάθε διαδήλωση έχει ένα μήνυμα. Και είναι αυτό το μήνυμα το οποίο πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη.
– Θα σας πάω σε ένα άλλο θέμα. Η διαφθορά είναι μέσα στη ζωή. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να κάνει κανείς ώστε να περιορίσει τον χώρο για αντίστοιχα φαινόμενα. Τι διδάχθηκε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από το Qatargate;
– Κατ’ αρχάς, η διαφθορά δεν θα πρέπει να είναι μέσα στη ζωή. Προσωπικά, έχω πορευθεί στην καριέρα μου καταπολεμώντας τη διαφθορά. Και οφείλω να αποδεικνύω κάθε μέρα ότι η πολιτική είναι μια δύναμη για το καλό. Είναι σημαντικό να τονίσω εδώ ότι πρόκειται για κατηγορίες και ότι συνεχίζει να υπάρχει το τεκμήριο της αθωότητας, καθώς οι έρευνες είναι ακόμη σε εξέλιξη. Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ξεκαθαρίσουμε ότι οι ισχυρισμοί που διατυπώνονται για έναν μικρό αριθμό ατόμων δεν εκφράζουν ολόκληρο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Eνωση. Εργαστήκαμε, λοιπόν, πάνω σε μια τεράστια μεταρρύθμιση, η οποία δεν είχε προχωρήσει εδώ και πολλά χρόνια. Η μεταρρύθμιση αυτή προάγει την ακεραιότητα και τη λογοδοσία του Κοινοβουλίου, το οποίο διατηρείται συγχρόνως πλήρως ανοιχτό και έτοιμο για συζήτηση. Πρόκειται για μια κάθαρση, η οποία ωστόσο θα διασφαλίζει ότι θα νομοθετούμε με τιμή και υπερηφάνεια, γιατί αυτό είναι που θέλουν οι πολίτες, με τους οποίους συναντιόμαστε καθημερινά. Και είναι αυτή η δουλειά η οποία χρειάζεται να ανταμειφθεί –εδώ είναι που θα πρέπει να λάμψει το φως– και όχι οι ενέργειες τις οποίες κατηγορείται ότι έχει διαπράξει ένας αριθμός ατόμων.
– Η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε ένα ψήφισμα ευρωβουλευτών τεσσάρων κοινοβουλευτικών ομάδων το οποίο ασκεί κριτική στην Ελλάδα. Από την πλευρά σας, βλέπετε κάποιο ζήτημα με το κράτος δικαίου στη χώρα μας;
– Είναι κάτι που συζήτησα εδώ στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό και με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με τους αρχηγούς των πολιτικών ομάδων της αντιπολίτευσης και με τους νέους, στο πνεύμα της συνεργασίας και του διαλόγου. Ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εργάζομαι με τα αποτελέσματα των ψηφοφοριών επί των ψηφισμάτων. Νομίζω ότι θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τη γνώμη που διατύπωσε το ανώτατο δικαστήριο (σ.σ. Aρειος Πάγος) τις προηγούμενες ημέρες. Γνωρίζω επίσης ότι η κυβέρνηση θα απαντήσει στα διάφορα σημεία του ψηφίσματος, όπως συνηθίζεται. Θέλω επιπλέον να επισημάνω ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια προκειμένου να διασφαλίσει μια ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου σε κάθε κράτος-μέλος. Και είναι αυτές οι εκθέσεις οι οποίες ζητούν από τα κράτη-μέλη να κάνουν ορισμένα πράγματα που μπορούν να βελτιώσουν ή να επιταχύνουν τις διαδικασίες. Eχω τη βεβαιότητα ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν, σε αυτό το πλαίσιο, ενόψει των σχετικών εκθέσεων.
– Με την ευκαιρία, κάποιο σχόλιο για την υπόθεση Μπελέρη; Σας ρωτώ επειδή αφορά το κράτος δικαίου σε μια χώρα –Αλβανία– η οποία είναι υποψήφια προς ένταξη στην Ε.E.
– Στην έκθεση που ενέκρινε για την Αλβανία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν πολύ σαφές όταν εξέφρασε την ανησυχία του για τη σύλληψη του νέου δημάρχου Χειμάρρας, Φρέντι Μπελέρη, η οποία παραβίασε το τεκμήριο αθωότητας και απέτρεψε τον εκλεγμένο δήμαρχο από την ανάληψη των καθηκόντων του, καθώς παραμένει έγκλειστος μέχρι και σήμερα. Στην ίδια έκθεση υπογραμμίζεται επίσης ότι το θέμα συνδέεται με τον συνολικό σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, την εκκρεμότητα των περιουσιών των μελών της ελληνικής εθνικής μειονότητας στη δημοτική περιοχή και τις κατηγορίες για καταπατήσεις από το κράτος. Ανυπομονώ να υπάρξει μια λύση σε αυτήν την υπόθεση και να έχουμε σύντομα μια συμφωνία για το θέμα.
– Kλείνοντας, προτίθεστε να παραμείνετε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην επόμενη θητεία του, αν θα έχετε τη δυνατότητα;
– Αυτήν τη στιγμή θα πρέπει να επικεντρωθώ στο να εκλεγώ από τη χώρα μου, όπου υπάρχει μια έντονη και ζωηρή πολιτική συζήτηση, με τεράστια πολιτική συμμετοχή. Από εκεί και ύστερα, βλέπουμε. Αλλά θα πρέπει να πω ότι το να είσαι πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποτελεί πραγματικά τιμή ζωής. Θα συνεχίσω να υπηρετώ όπως μπορώ το αξίωμα μέχρι την τελευταία μέρα της εντολής μου.
