Ο Πίτερ Κάλμους, επιστήμονας του κλίματος στο Jet Propulsion Lab της NASA, με διδακτορικό από το Κολούμπια και πτυχίο από το Χάρβαρντ, συμμετείχε το 2022 στην πρώτη του ακτιβιστική πράξη. Στις 6 Απριλίου του ίδιου έτους, μαζί με άλλους τρεις επιστήμονες, μπλόκαραν την είσοδο υποκαταστήματος της JP Morgan Chase στο Λος Αντζελες, όπως αφηγείται ο ίδιος στην «Κ». Πρόκειται για μια επενδυτική τραπεζική εταιρεία που επενδύει στην εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Οπως ήταν αναμενόμενο, συνελήφθη, αλλά αφέθηκε ελεύθερος.
Μετά τη σύλληψή του ο Κάλμους αποκλείστηκε από συνέδριο γιατί ανέβηκε στη σκηνή με πανό της ακτιβιστικής οργάνωσης Scientist Rebellion. Την επόμενη χρονιά, το ίδιο συνέδριο ενέταξε τέσσερα πάνελ για τον κλιματικό ακτιβισμό.
Την ίδια χρονιά, ο ίδιος και η συνάδελφός του, Ρόουζ Αμπράμοφ, ανέβηκαν στη σκηνή του ετήσιου συνεδρίου της Ενωσης Αμερικανών Γεωφυσικών (AGU) στο Σαν Φρανσίσκο, ανοίγοντας ένα πανό της δραστήρια ακτιβιστικής οργάνωσης Scientist Rebellion, που έχει αποκτήσει μέλη σε πολλές χώρες του κόσμου. Το αποτέλεσμα ήταν, μόλις 30 δευτερόλεπτα μετά, να οδηγηθούν στην έξοδο και να αποκλειστούν οι ανακοινώσεις τους από το συνέδριο, κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις. Λίγους μήνες μετά, η AGU αποφάσισε να άρει τις κυρώσεις στους δύο επιστήμονες και να εντάξει τις ανακοινώσεις τους στα πρακτικά του συνεδρίου. Την επόμενη χρονιά, το συνέδριο ενέταξε τέσσερα πάνελ για τον κλιματικό ακτιβισμό.
Η Τζούλια Στάινμπεργκερ, καθηγήτρια Οικονομικών του Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης, συμμετέχει στο IPCC –Διακυβερνητικό Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ– και τις ακτιβιστικές ομάδες Scientist Rebellion, Extinction Rebellion, Renovate Switzerland, «και πάντα υποστηρίζω τις διαδηλώσεις για το κλίμα, το κίνημα “Fridays for Future”», μας λέει.
Εχει στο ακτιβιστικό ενεργητικό της πολλές δράσεις που δεν θα ξεχάσει, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά. Θυμάται ένα ταξίδι στο Λονδίνο, το 2019, για την πρώτη, αρκετά επιθετική, ενέργεια της ομάδας Extinction Rebellion. «Ξαφνικά, ένιωσα ότι δεν ήμουν πια μόνη, ότι υπήρχαν άλλοι άνθρωποι εκεί που ήθελαν επίσης να αλλάξουν τα πάντα. Ξαφνικά ένιωσα ότι είναι δυνατόν να συνεργαστούμε για ένα ασφαλές μέλλον». Εχει επίσης συλληφθεί στο παρελθόν, το 2020, για διαμαρτυρίες εναντίον της τράπεζας UBS, στη Λωζάννη.
Πέρασα όλη μου την καριέρα προσπαθώντας να γνωστοποιήσω τον επείγοντα χαρακτήρα αυτής της κρίσης, αλλά κανείς δεν φαίνεται να ακούει και απλώς δεν ξέρω τι άλλο μπορώ να κάνω για να δείξω πόσο σοβαρό είναι όλο αυτό το ζήτημα.
Ο Τσάρλι Γκάρντνερ, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Κεντ και ακτιβιστής με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις κοινωνικές αντιδράσεις στις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, από τις αρχές του 2019 συμμετέχει στην ομάδα Scientists Extinction Rebellion. Εχει συλληφθεί δύο φορές για τις ακτιβιστικές του δράσεις
«Η πρώτη ήταν για την επικόλληση επιστημονικών εργασιών στα γραφεία της News Corp του Ρούπερτ Μέρντοχ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συνεχιζόμενη άρνηση και υποβάθμιση της κλιματικής κρίσης. Νομίζω ότι αυτή η ενέργεια είναι πραγματικά έντιμη για έναν επιστήμονα. Το 2021 συμμετείχα επίσης στην πρώτη μαζική σύλληψη επιστημόνων, όταν βοήθησα να αποκλειστεί μια γέφυρα στη Γλασκώβη κατά τη διάρκεια του COP26. Αν και αυτή η δράση ήταν στο πλαίσιο του COP26, δεν συμμετείχα διότι περίμενα από τους συμμετέχοντες να μας ακούσουν, αλλά επειδή ελπίζω ότι το κοινό –όπως και οι αναγνώστες αυτής της εφημερίδας– θα μας ακούσει. Συμμετείχα επειδή πέρασα όλη μου την καριέρα προσπαθώντας να γνωστοποιήσω τον επείγοντα χαρακτήρα αυτής της κρίσης, αλλά κανείς δεν φαίνεται να ακούει και απλώς δεν ξέρω τι άλλο μπορώ να κάνω για να δείξω πόσο σοβαρό είναι όλο αυτό το ζήτημα», αφηγείται στην «Κ».
Η πολιτική ανυπακοή συχνά οδηγεί σε συλλήψεις και άλλοτε σε τραυματισμούς.
Ο Ματίας Σμέλτσερ, ιστορικός της Οικονομίας, ερευνητής της κοινωνικής θεωρίας και ακτιβιστής, που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Friedrich-Schiller της Ιένας και έχει εκδώσει το βιβλίο «The Hegemony of Growth», όντας υποστηρικτής της απο-ανάπτυξης, έχει συμμετάσχει σε πολλές ομάδες ακτιβιστών, «από την Ende Gelände (ομάδα που κάνει μαζικούς αποκλεισμούς πολιτικής ανυπακοής στην εξόρυξη λιγνίτη) έως τη Stay Grounded (δράσεις κατά της αεροπλοΐας), εναλλακτικές οικονομικές συλλογικότητες και πιο πρόσφατα την ομάδα Scientist Rebellion. Και, ναι, η πολιτική ανυπακοή συχνά οδηγεί σε συλλήψεις και άλλοτε σε τραυματισμούς», όπως αναφέρει ο ίδιος στην «Κ».
Από τους πιο… τυχερούς, πάντως, φαίνεται να είναι ο Γκέοργκ Σεμπάστιαν Φέλκερ, επιστήμων της ατμόσφαιρας και ωκεανογράφος και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Goethe-Universität Frankfurt am Main. Συμμετέχει στον γερμανικό κλάδο της διεθνούς ακτιβιστικής ομάδας Science4Future. «Είμαι τυχερός· ποτέ δεν έχω συλληφθεί, εκφοβιστεί ή με άλλο τρόπο παρενοχληθεί λόγω της ενασχόλησής μου με το έργο που συνδυάζει επιστήμη, κοινωνία και πολιτική. Αντίθετα, στο περιβάλλον μου, βιώνω πολλά θετικά σχόλια. Αυτή η υποστήριξη και οι επιτυχίες που έχουμε πετύχει στο παρελθόν είναι που με κρατούν. Σε ελάχιστες περιπτώσεις αντιμετωπίσαμε απαράδεκτη συμπεριφορά για εμάς, ποτέ με απειλές ή ακόμα και βία».
Πότε ειπώθηκε το «μέχρις εδώ»;
Συνολικά για τους επιστήμονες, όπως προκύπτει από τις συζητήσεις που είχε μαζί τους η «Κ», δεν υπήρξε συγκεκριμένο σημείο όπου αποφάσισαν να αναλάβουν ακτιβιστική δράση. Αλλοι αναφέρουν τον περίφημο καθηγητή του Κολούμπια και επιστήμονα της NASA, Τζέιμς Χάνσεν, ο οποίος ήδη από το 1988 προειδοποιεί για τις επιπτώσεις στις ανθρώπινες ζωές από την κλιματική κρίση, ενώ είχε και εκείνος συλληφθεί για ακτιβιστικές δράσεις… before it was cool – το 2009, έξω από ένα ανθρακωρυχείο της Δυτικής Βιρτζίνια και αργότερα, το 2011, στον Λευκό Οίκο σε διαμαρτυρίες κατά του αγωγού Keystone XL.
Αλλοι εντοπίζουν ως σημείο καμπής τη δημοσίευση της έκθεσης του IPCC για τον 1,5 vs 2°C που δημοσιεύτηκε το 2018 ή την Γκρέτα Τούνμπεργκ και τις ακτιβιστικές της ενέργειες, που έδειξαν, όπως λέγεται, ότι ο καθένας μπορεί να αντισταθεί σε αυτό που συμβαίνει.
Μακάρι οι επιστήμονες του κλίματος να εξετάσουν βαθιά το διακύβευμα: πιθανή αρνητική επίδραση στην καριέρα που πιθανότατα δεν είναι τόσο κακή όσο νομίζουν, σε σχέση με τη ζωή στη Γη.
Για τον Πίτερ Κάλμους, το σημείο όπου ένιωσε ότι πρέπει να βρεθούν νέοι τρόποι ώστε να φανεί το οριακό σημείο του πλανήτη δεν ήταν συγκεκριμένο. «Δεν υπήρχε κανένα σημείο καμπής, και μέχρι στιγμής, μόνο μια μικρή ομάδα επιστημόνων του κλίματος προβαίνει σε ακτιβισμό, κάτι που είναι κρίμα. Μακάρι οι επιστήμονες του κλίματος να εξετάσουν βαθιά το διακύβευμα: πιθανή αρνητική επίδραση στην καριέρα που πιθανότατα δεν είναι τόσο κακή όσο νομίζουν, σε σχέση με τη ζωή στη Γη. Οι συζητήσεις και η υποστήριξη, το παράδειγμα και το θάρρος των εκπληκτικών ακτιβιστών της ομάδας Extinction Rebellion στο Λος Αντζελες με οδήγησαν από το “ας το σκεφτώ” στο “είμαι αποφασισμένος να το κάνω”», αναφέρει στην «Κ».
Αυτό που μου φάνηκε πιο δύσκολο ήταν να πάω στο αμφιθέατρο, να μιλήσω σε νέους για το τρομερό μέλλον που τους περιμένει αν δεν αλλάξουμε τα πάντα, και μετά απλώς να φύγω και να μην κάνουμε τίποτα γι’ αυτό.
Ο Τσάρλι Γκάρντνερ αναφέρει στη συνομιλία του με την «Κ» πως «όταν άρχισα να διδάσκω ένα πανεπιστημιακό μάθημα για την κλιματική αλλαγή το 2016, αυτό που έμαθα με συγκλόνισε βαθιά. Ωστόσο, αυτό που μου φάνηκε πιο δύσκολο ήταν να πάω στο αμφιθέατρο, να μιλήσω σε νέους για το τρομερό μέλλον που τους περιμένει αν δεν αλλάξουμε τα πάντα, και μετά απλώς να φύγω και να μην κάνουμε τίποτα γι’ αυτό. Ενιωσα ανυπόφορα, αλλά δεν είδα να συμβαίνει κάτι αποτελεσματικό, οπότε δεν ήξερα τι να κάνω. Στη συνέχεια, το 2018, μπήκα στο διαδίκτυο και είδα το Extinction Rebellion στις ειδήσεις. Πήγα στη μεγάλη διαδήλωση στο Λονδίνο τον Απρίλιο του 2019 και αυτό ήταν μια άλλη μεγάλη καμπή για μένα. Ενιωσα ότι είχαμε ηθική υποχρέωση να είμαστε εκεί για να υποστηρίξουμε τους ανθρώπους που ενεργούσαν σύμφωνα με τις προειδοποιήσεις μας, έτσι πήγα στο σπίτι για να γράψω ένα δοκίμιο σχετικά με το γιατί και οι επιστήμονες πρέπει να είναι στους δρόμους. Σύντομα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Ecology and Evolution και δημιούργησε αρκετή συζήτηση στους ακαδημαϊκούς κύκλους. Ηταν μία από τις πρώτες φορές που ένα τόσο κορυφαίο περιοδικό δημοσίευσε τέτοιες δηλώσεις και ορισμένοι μού ανέφεραν ότι η ανάγνωσή του ήταν ένα προσωπικό σημείο καμπής».
Η Τζούλια Στάινμπεργκερ ήταν μία από τους επιστήμονες που βρήκε σε αυτό το άρθρο το δικό της… φιτίλι. Οπως μας λέει η ίδια, η δημοσίευση των Τσάρλι Γκάρντνερ και Κλερ Ουόρντλι στο Nature Ecology, το 2019, με τον τίτλο «Οι ενέργειες των επιστημόνων πρέπει να είναι συνεπείς με τις προειδοποιήσεις τους προς την ανθρωπότητα» δεν την άφησαν διόλου ασυγκίνητη. Και ειδικά η φράση, κατά τα δικά της λόγια, «οι επιστήμονες που προειδοποίησαν τον κόσμο για τις κλιματικές και οικολογικές κρίσεις έχουν ηθικό καθήκον να ενταχθούν στα λαϊκά κινήματα που απαιτούν πολιτική δράση».
Για τον Ματίας Σμέλτσερ το σημείο καμπής έγινε περισσότερο ορατό το 2021, «όταν ένιωσα ότι υπάρχει ισχυρή κοινωνική ανάγκη για μια επιστημονικά υποστηριζόμενη δημόσια έκκληση έκτακτης ανάγκης. Η λογική αυτών των ενεργειών φαινόταν πειστική: πώς μπορούν οι πολίτες να καταλάβουν ότι βρισκόμαστε σε μια κλιματική έκτακτη ανάγκη που απαιτεί αλλαγή του συστήματος, εάν οι άνθρωποι που θα έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα –ακαδημαϊκοί και επιστήμονες– δεν συμπεριφέρονται σαν να είναι επείγουσα ανάγκη;» λέει σήμερα ο ίδιος στην «Κ».
Ο Γκέοργκ Σεμπάστιαν Φέλκερ σημειώνει ότι εδώ και καιρό είχε συνειδητοποιήσει ότι «κάθε άτομο έχει ευθύνη για την κοινωνία στην οποία ζει. Για μένα, αυτό σημαίνει ότι η εξειδίκευσή μου στη δυναμική του κλιματικού συστήματος μου μετακυλίει επίσης την ευθύνη χρήσης αυτού του πόρου για την κοινωνία μας. Σε πιο προσωπικό επίπεδο, αυτός είναι και ένας από τους λόγους της επιλογής μου σε αυτό τον τομέα. Με πλημμύρισε οργή για τα εμφανώς περιφρονητικά και λανθασμένα σχόλια των πολιτικών αλλά και την αίσθηση ότι δεν είμαι μόνος σε τούτη την οργή».
Η επιστήμη δεν αρκεί – ομόφωνα
Το λένε όλοι τους με μια φωνή: «Η επιστήμη και τα δεδομένα δεν είναι πλέον αρκετά». Γι’ αυτό, εδώ και λίγα χρόνια, αποφάσισαν να πάρουν… τα όπλα. Πρόκειται, όπως φαίνεται εξάλλου, για περιβαλλοντικούς επιστήμονες, ερευνητές και καθηγητές σε πανεπιστήμια ανά τον κόσμο, που θεωρούν πλέον ότι μόνο διά του ακτιβισμού μπορεί πλέον να ακουστεί το SOS που εκπέμπει ο πλανήτης για την υπερθέρμανσή του.
Καθένας από τους πέντε επιστήμονες, με τους οποίους συνομιλήσαμε, πιστεύει, με κάθε προσωπικό και επαγγελματικό κόστος, ότι χρειάζεται οι φωνές των επιστημόνων αλλά και των ευαισθητοποιημένων πολιτών να ενωθούν για να ακουστεί η κραυγή της Γης για σωτηρία – η κραυγή των επόμενων γενεών που ακόμη δεν ακούγεται, διότι, προσώρας, παραφράζοντας τον μεγάλο Αλεξανδρινό, δεν νιώθεται, τουλάχιστον σε αφυπνιστικό βαθμό.
«Είχαμε αρκετά επιστημονικά δεδομένα για να μας ωθήσουν σε δράσεις, ήδη από τη δεκαετία του 1980. Η μόνη διέξοδος είναι το κίνημα για το κλίμα να γίνει ισχυρότερο από τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και γι’ αυτό χρειαζόμαστε κάθε είδους ακτιβισμό – από δημοσιογράφους που λένε την αλήθεια, μέχρι δικηγόρους που μηνύουν εταιρείες ορυκτών καυσίμων και κυβερνήσεις που αποτυγχάνουν να τους σταματήσουν, καθώς και άτομα που προβαίνουν σε πολιτική ανυπακοή», λέει ο Πίτερ Κάλμους στην «Κ».
Εταιρείες ορυκτών καυσίμων διέθεταν καλύτερα κλιματικά μοντέλα από το IPCC στη δεκαετία του 1980· αυτό δεν τους εμπόδισε να προχωρήσουν στην πλήρη καταστροφή.
Η Τζούλια Στάινμπεργκερ μοιάζει να συμφωνεί απόλυτα με τον Πίτερ Κάλμους. «Η Exxon (νυν Exxon-Mobil) και άλλες εταιρείες ορυκτών καυσίμων διέθεταν καλύτερα κλιματικά μοντέλα από το IPCC στη δεκαετία του 1980· αυτό δεν τους εμπόδισε να προχωρήσουν στην πλήρη καταστροφή. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα συστήματα εξουσίας που υποστηρίζουν αυτές τις βιομηχανίες, και αυτό σημαίνει να κάνουμε πολλαπλά είδη ακτιβισμού. Αυτή είναι η δουλειά μας, η μόνη μας δουλειά με νόημα», μας λέει.
Και ο Τσάρλι Γκάρντνερ θεωρεί ότι «η κλιματική αλλαγή και η καταστροφή της φύσης είναι πολύ ξεκάθαρα παραδείγματα, καθώς τα στοιχεία είναι διαθέσιμα εδώ και δεκαετίες, ωστόσο οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να εφαρμόζουν πολιτικές που μας οδηγούν σε λάθος κατεύθυνση. Βέβαια, υπάρχουν και άλλα, ιδιωτικά, συμφέροντα που προσπαθούν επίσης να πείσουν τις κυβερνήσεις να λάβουν αποφάσεις υπέρ τους, και αυτοί οι λομπίστες δεν προσπαθούν απλώς να τους πείσουν με γραφήματα και δεδομένα, αλλά με τεράστιες στοίβες χρημάτων. Οπως, εντούτοις, έχει δείξει τόσες φορές η Ιστορία, η συλλογική δράση των απλών ανθρώπων, που συμμετέχουν σε κοινωνικά κινήματα, επιφέρει θετικές αλλαγές».
Η πρώτη Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα πραγματοποιήθηκε το 1979, πριν καν γεννηθώ, και οι περισσότερες εκπομπές έγιναν από τη δεκαετία του 1990.
Απ’ ό,τι φαίνεται, και ο Ματίας Σμέλτσερ… πήρε τα όπλα θεωρώντας, όπως μας λέει, ότι «η επιστήμη και τα δεδομένα από μόνα τους δεν αρκούν. Η πρώτη Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα πραγματοποιήθηκε το 1979, πριν καν γεννηθώ, και οι περισσότερες εκπομπές έγιναν από τη δεκαετία του 1990, όταν η παγκόσμια κοινότητα διαπραγματευόταν σοβαρά τις κλιματικές συμφωνίες. Τα συμφέροντα των ορυκτών καυσίμων είναι εξαιρετικά ισχυρά – και θα υπερασπιστούν τα κέρδη τους με κάθε κόστος εάν δεν λάβουμε πιο δραστικά μέτρα».
«Η γνώση», λέει ο Γκέοργκ Σεμπάστιαν Φέλκερ, επεμβαίνει σε μια απόφαση μόνον έμμεσα, μέσω της αλλαγής των κανόνων και των αξιών μας. Η ακτιβιστική δράση μπορεί να αποτελέσει δομικό στοιχείο για την κοινωνική αλλαγή, αλλά ποτέ δεν αρκεί μόνη της. Χρειάζεται πολλές μορφές δέσμευσης για να οδηγήσει σε μια επιτυχή κοινωνική αλλαγή».
Ο κύριος συναγερμός για τον πλανήτη
Ο Πίτερ Κάλμους αναφέρει ότι το SOS του πλανήτη έχει τέσσερα στοιχεία: «Προκαλείται από ορυκτά καύσιμα· η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων λέει ψέματα και δωροδοκεί αξιωματούχους για δεκαετίες για να κρατήσει το κοινό κοιμισμένο και να εμποδίσει τη δράση· η ζημιά στη Γη είναι ουσιαστικά μη αναστρέψιμη και αυτή η ζημιά χειροτερεύει κάθε μέρα που συνεχίζουμε να καίμε ορυκτά καύσιμα», λέει στην «Κ».
«Τα σημερινά μας συστήματα εξουσίας, πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά, είναι φτιαγμένα για να υποστηρίζουν τα συμφέροντα των μεγάλων βιομηχανιών που επωφελούνται από την πλανητική καταστροφή. Ο μόνος τρόπος για να αποτρέψουμε την ολοκληρωτική καταστροφή των θεμελίων της σταθερής ζωής και των κοινωνιών μας είναι εμείς, οι καθημερινοί άνθρωποι, να αντιμετωπίσουμε αυτές τις βιομηχανίες και τη δύναμη που τις υποστηρίζει. Κανείς άλλος δεν θα έρθει ως σωτήρας», υποστηρίζει η Τζούλια Στάινμπεργκερ.
«Οταν μιλάμε για τον μετασχηματισμό των κοινωνιών μας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, νομίζω ότι ακούγεται λες και έχουμε επιλογή – είτε θα αλλάξουμε τα πάντα είτε θα αφήσουμε τα πράγματα ως έχουν», σημειώνει ο Τσάρλι Γκάρντνερ. «Αλλά το βασικό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι υπάρχει μηδενική πιθανότητα να παραμείνουν τα πράγματα ως έχουν· όλα θα αλλάξουν εντελώς. Η επιλογή να αφήσουμε τα πράγματα όπως είναι απλώς δεν υφίσταται. Σε λίγο καιρό, αυτό που έχουμε τώρα δεν θα υπάρχει πια».
Ο Ματίας Σμέλτσερ θεωρεί «ότι το κλίμα και η ευρύτερη οικολογική κρίση είναι μια υπαρξιακή κρίση που απειλεί τις συνθήκες του ανθρώπινου πολιτισμού και προκαλείται από την επιταγή της καπιταλιστικής ανάπτυξης και επομένως απαιτεί αλλαγή συστήματος, και ότι αυτό απαιτεί από όλους μας να βγούμε από τις ζώνες άνεσής μας και να οργανωθούμε».
Από την πλευρά του, ο Γκέοργκ Σεμπάστιαν Φέλκερ θεωρεί ότι «υπάρχει ένα απλό σύνολο γεγονότων που θα ήθελα να κατανοήσουν όλοι. 1) Η κλιματική κρίση είναι πραγματική. 2) Η ανθρωπότητα είναι αυτή που προκαλεί την επιταχυνόμενη αλλαγή του κλίματος. 3) Είναι επικίνδυνο για εμάς. 4) Οι εμπειρογνώμονες συμφωνούν επ’ αυτού. 5) Δεν είναι πολύ αργά για να αλλάξουμε το μέλλον, αν ενεργήσουμε τώρα. Υπάρχουν διαθέσιμες λύσεις».
Και τώρα τι;
«Σκοπεύω να συνεχίσω να μελετώ πώς θα μας επηρεάσει η υπερβολική υγρή ζέστη και να μην πάψω να γράφω, υποστηρίζοντας το κίνημα με εκατοντάδες τρόπους στο παρασκήνιο και συμμετέχοντας στο κίνημα της πολιτικής ανυπακοής», λέει στην «Κ» ο Πίτερ Κάλμους, ο οποίος έχει επιλέξει έναν τρόπο ζωής φιλικό προς το περιβάλλον.
Θεωρεί ότι για όλους μας –που περιορίζουμε την ευαισθησία μας στην… ανακύκλωση– είναι εύκολο να επιλέξουμε ένα τέτοιο modus vivendi. «Βασικά, να πετάμε λιγότερο με αεροπλάνα και να σταματήσουμε να τρώμε βόειο κρέας. Επιπλέον, όμως, να κατανοήσουμε ότι είναι πολύ πιο σημαντικό να μιλάμε ανοιχτά και να προβαίνουμε σε ακτιβιστικές ενέργειες πέραν των ανωτέρω. Η ανακύκλωση είναι, δυστυχώς, ουσιαστικά άχρηστη όταν μιλάμε για την αναστολή της παγκόσμιας θέρμανσης. Είναι μια απόσπαση της προσοχής. Δεν υπάρχει διέξοδος χωρίς να τερματιστεί η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων».
Η ανακύκλωση είναι, δυστυχώς, ουσιαστικά άχρηστη όταν μιλάμε για την αναστολή της παγκόσμιας θέρμανσης. Είναι μια απόσπαση της προσοχής. Δεν υπάρχει διέξοδος χωρίς να τερματιστεί η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων.
Πιστεύει, δε, ότι ποτέ δεν θα είναι αργά να αναλάβουμε δράση, «διότι η παγκόσμια υπερθέρμανση γίνεται λίγο χειρότερη κάθε μέρα. Πρέπει λοιπόν να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε. Η κύρια λύση από τις κυβερνήσεις είναι η ταχεία μείωση των ορυκτών καυσίμων, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει την εθνικοποίηση της βιομηχανίας και τη δημιουργία μιας ισχυρής διεθνούς συμφωνίας. Η κύρια λύση από τους πολίτες είναι να γίνουν ακτιβιστές για το κλίμα και να διαδώσουν την αλήθεια με δημιουργικούς και θαρραλέους τρόπους».
Η Τζούλια Στάινμπεργκερ πιστεύει ότι οι τρόποι που οφείλουν οι επιστήμονες να μετέλθουν για να μεταφέρουν το μήνυμα προς το ευρύ κοινό για όσα κλιματικά ζητήματα είναι υπό διακύβευση «δεν είναι τόσο εύκολοι. Καμία μεμονωμένη δράση δεν έχει αποτέλεσμα, μόνο μια συνεχής και δημιουργική εκστρατεία πίεσης που περιλαμβάνει πολλές τακτικές. Διαπίστωσα ότι η ομιλία πείθει τους ανθρώπους ότι τα πράγματα είναι πραγματικά επικίνδυνα και αξίζει να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας. Ετσι, όταν λέω στους ανθρώπους ότι δεν πετάω πλέον για συνέδρια και ότι δεν έχω ταξιδέψει για να δω την οικογένειά μου στις ΗΠΑ για 10 χρόνια, αυτό βοηθά να τους πείσω ότι τα πράγματα είναι σοβαρά».
Οταν λέω στους ανθρώπους ότι δεν πετάω πλέον για συνέδρια και ότι δεν έχω ταξιδέψει για να δω την οικογένειά μου στις ΗΠΑ για 10 χρόνια, αυτό βοηθά να τους πείσω ότι τα πράγματα είναι σοβαρά.
Για τον Τσάρλι Γκάρντνερ «δεν υπάρχει μια ενιαία τεχνική λύση, δυστυχώς, διότι πρέπει να αλλάξουμε τα πάντα σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των κοινωνιών και των οικονομιών μας. Αυτό είναι κατά κάποιον τρόπο ελπιδοφόρο, καθώς σημαίνει ότι υπάρχει ένας σημαντικός ρόλος για όλους. Αλλά μια μεμονωμένη αλλαγή που θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά ισχυρή είναι μια αλλαγή νοοτροπίας, μια αλλαγή στον στόχο, από την ανάπτυξη στην επιβίωση. Χρειαζόμαστε απο-ανάπτυξη ή οικονομία σταθερής κατάστασης εάν θέλουμε να αποφύγουμε τα χειρότερα από την κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική κατάρρευση, αλλά το πιο σημαντικό πρέπει να αλλάξουμε τους στόχους μας. Εάν απειλείται η ύπαρξή μας, τότε πρέπει να επικεντρωθούμε στο να διασφαλίσουμε ότι θα επιβιώσουμε από αυτή την απειλή».
Το πιο σημαντικό πρέπει να αλλάξουμε τους στόχους μας. Εάν απειλείται η ύπαρξή μας, τότε πρέπει να επικεντρωθούμε στο να διασφαλίσουμε ότι θα επιβιώσουμε από αυτή την απειλή.
Την απο-ανάπτυξη υποστηρίζει, βεβαίως, και ο Ματίας Σμέλτσερ, που έχει ασχοληθεί επί μακρόν με το ζήτημα. «Η απο-ανάπτυξη υποστηρίζει ότι οι γρήγορες μειώσεις των εκπομπών απαιτούν όχι μόνο τον μετασχηματισμό της βάσης ενέργειας και πόρων των ορυκτών οικονομιών, αλλά, ειδικά για τις πλούσιες χώρες του Βορρά, απαιτούν επίσης μειώσεις της συνολικής ζήτησης. Και, ναι, αυτός ο μετασχηματισμός, χωρίς την ανάπτυξη, μπορεί να βελτιώσει την ευημερία για όλους».
«Είμαι μεταδιδακτορικός ερευνητής στον ακαδημαϊκό χώρο, ανυπομονώ για μελλοντική εργασία στη δυναμική της ατμόσφαιρας και των ωκεανών καθώς και στη μοντελοποίηση του κλίματος. Σκοπεύω να παραμείνω αφοσιωμένος στην αλληλεπίδραση μεταξύ της επιστήμης, της κοινωνίας και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής. Θα συνεχίσω να δίνω μάχη για επιστημονική συμβουλευτική και θα προσπαθήσω να αξιοποιήσω τις γνώσεις μου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο», λέει, κλείνοντας την κουβέντα μας, ο Γκέοργκ Σεμπάστιαν Φέλκερ.
