Μητσοτάκης και Ερντογάν έχουν μια «μοναδική ευκαιρία» να κατοχυρώσουν τα βήματα που έχουν πετύχει στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας, θεωρεί ο Μαρκ Πιερινί, ανώτερος συνεργάτης του Carnegie Europe, πρώην πρέσβης της Ε.Ε. στην Τουρκία. Μιλώντας στην «Κ», κάνει λόγο για «εν εξελίξει διαδικασία συμφιλίωσης» μεταξύ των δύο χωρών. Την προσεγγίζει μάλιστα ως μια «σπάνια καλή είδηση» μέσα στο σημερινό γεωπολιτικό περιβάλλον.
«Η απάντηση της Διατλαντικής Συμμαχίας στην επιθετικότητα της Ρωσίας δημιουργεί την προσδοκία ότι οι προηγούμενες εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αμφότερες μέλη του ΝΑΤΟ, θα πρέπει να σταματήσουν», τονίζει ο βετεράνος διπλωμάτης. Υπ’ αυτή την έννοια, εκτιμά ότι οι όποιες παραφωνίες μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας δεν θα πρέπει να επηρεάζουν τα ελληνοτουρκικά. Ειδικά για την ακύρωση της συνάντησης Μπάιντεν και Ερντογάν εκτιμά ότι «ήταν βολική και για τις δύο πλευρές».
Η επίσκεψη Μητσοτάκη στην Αγκυρα έρχεται μετά την ακύρωση της επίσκεψης Ερντογάν στην Ουάσιγκτον. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση; Γιατί ακυρώθηκε το τετ α τετ με τον Μπάιντεν και τι σημαίνει για τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας;
Οποια και αν ήταν η αλληλουχία της ακύρωσης ή της αναβολής της επίσκεψης του προέδρου Ερντογάν στον Λευκό Οίκο, αποδείχθηκε ότι ήταν η πιο βολική και για τις δύο πλευρές. Η συνάντηση επρόκειτο να αποτελέσει μια αντιπαράθεση ασυμβίβαστων προτεραιοτήτων. Οι εκατέρωθεν θέσεις για το Ισραήλ και τη Χαμάς ή για τις σχέσεις με τη Ρωσία, για παράδειγμα, ήταν απλώς πολύ μακριά ώστε να παρέχουν τις βάσεις για μια συνάντηση αξίας και για τις δύο πλευρές. Τούτου λεχθέντος, η σχέση ΗΠΑ – Τουρκίας είναι εκεί για να παραμείνει, και ο διάλογος θα συνεχιστεί γιατί και οι δύο πλευρές το χρειάζονται, ειδικά σε θέματα ασφάλειας.
Επηρεάζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αυτή η συγκυρία στις σχέσεις της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον; Ευνοεί ή δυσχεραίνει τη συνεννόηση στα ελληνοτουρκικά;
Οι εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας δεν θα πρέπει να επηρεάζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι τρέχουσες γεωπολιτικές αλλαγές στην περιοχή είναι ουσιαστικά το αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και ειδικότερα η ανάγκη των συμμάχων του ΝΑΤΟ να ενισχύσουν το ανατολικοευρωπαϊκό μέτωπό τους. Η ενίσχυση της προϋπάρχουσας στρατιωτικής συμφωνίας Ελλάδας – ΗΠΑ και η καθιέρωση στρατιωτικής συμφωνίας Ελλάδας – Γαλλίας οφείλουν να εξετάζονται στο πλαίσιο της απάντησης της Διατλαντικής Συμμαχίας στην επιθετικότητα της Ρωσίας. Αντίστοιχα, αυτή η κατάσταση δημιουργεί την προσδοκία ότι οι προηγούμενες εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αμφότερες μέλη του ΝΑΤΟ, θα πρέπει να σταματήσουν.
Κόντρα στο θετικό κλίμα των προηγούμενων μηνών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μεσολάβησαν γεγονότα όπως η αντίδραση της Αγκυρας στον σχεδιασμό θαλάσσιων πάρκων στα ελληνικά νησιά και η λειτουργία της Μονής της Χώρας ως τζαμιού. Πόσο στέρεα είναι τα θεμέλια της ηρεμίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως αυτή εκδηλώθηκε το προηγούμενο διάστημα, και τι θα πρέπει πρακτικά να αναμένουμε ως αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν;
Η εν εξελίξει διαδικασία συμφιλίωσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι μια σπάνια καλή είδηση στην πιο ταραγμένη ίσως περίοδο της Ιστορίας από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι προσδοκίες για την επιτυχία της είναι υψηλές στην Ευρωπαϊκή Ενωση, την ευρωπαϊκή ήπειρο, στο ΝΑΤΟ, στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και στους λαούς της περιοχής. Οι εμπλεκόμενοι πολιτικοί έχουν τώρα μια μοναδική και ιστορική ευκαιρία να κατοχυρώσουν τα βήματα που έχουν γίνει μέχρι τώρα.
Πώς επηρεάζει το αποτέλεσμα των πρόσφατων τοπικών εκλογών την εξωτερική πολιτική του Ερντογάν;
Οι τοπικές εκλογές της 31ης Μαΐου στην Τουρκία δεν επηρεάζουν τις εξουσίες του προέδρου της Τουρκίας ούτε τον ρόλο της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας. Εχουν όμως μια –εθνική και διεθνή– σημασία. Αναφέρομαι στη φιλοδοξία της πλειοψηφίας των πολιτών της Τουρκίας για κράτος δικαίου και δημοκρατία, στην επιθυμία τους να κάνουν τις δικές τους κοινωνικές επιλογές, στην ανάγκη τους για μια ορθολογική οικονομική πολιτική και στη λαχτάρα τους για ειρηνικές σχέσεις γειτονίας. Ως αναλυτής εξωτερικής πολιτικής, θεωρώ ότι η Τουρκία θα ωφεληθεί πάρα πολύ από την επιστροφή στις ατομικές ελευθερίες, από τον κατευνασμό στις σχέσεις με τους βασικούς εταίρους της στο εξωτερικό και από τη στροφή στην έννοια της κοινής ευημερίας στο εσωτερικό.
