Οταν η Βασιλική Συκοβέλη ενημερώθηκε από τον προϊστάμενό της στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας πως υπάρχει μία θέση στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτακτης Ανάγκης (ERCC), έστειλε αμέσως βιογραφικό. Εχοντας αφήσει στην άκρη τις «καπνισμένες» μπότες της, επιχειρώντας στο πεδίο για πάνω από δέκα χρόνια, η αντιπύραρχος της Πυροσβεστικής υπηρετεί πλέον στο ΕΣΚΕΔΙΚ από την πρώτη ημέρα λειτουργίας του.
Το γεγονός πως η ίδια προΐσταται στη «Μονάδα 4» του ΕΣΚΕΔΙΚ που σχετίζεται με την ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας στην Ελλάδα, ήταν μία καλή αφορμή να βρεθεί στην καρδιά του μηχανισμού, στις Βρυξέλλες, και να ενταχθεί στην ομάδα εμπειρογνωμόνων με μοναδικό σκοπό την παροχή βοήθειας σε χώρες που πλήττονται από πυρκαγιές.
Η Βασική Συκοβέλη αποτέλεσε τον συνδετικό επικοινωνιακό κρίκο μεταξύ του κέντρου επιχειρήσεων μίας χώρας και του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ε.Ε.
«Η θητεία μου στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτακτης Ανάγκης ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2023 και διήρκεσε περίπου 20 ημέρες. Ηταν η πρώτη χρονιά που συντάχτηκε η συγκεκριμένη ομάδα η οποία απαρτιζόταν από τρεις πυροσβέστες (την ίδια, έναν Γάλλο και έναν Λετονό), μετεωρολόγους, ένστολους, πολιτικούς υπάλληλους και μάνατζερ», περιγράφει η αντιπύραρχος.
Αναλύοντας τις αρμοδιότητές της στο ERCC, η κ. Συκοβέλη ουσιαστικά αποτέλεσε τον συνδετικό επικοινωνιακό κρίκο μεταξύ του κέντρου επιχειρήσεων μίας χώρας και του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ε.Ε. όταν βρισκόταν σε εξέλιξη μία μεγάλη φωτιά που θα μπορούσε να οδηγήσει μέχρι και στην ενεργοποίηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού βοήθειας.
Ρωτώντας πότε ένα κράτος φτάνει στο σημείο να ζητήσει τη βοήθεια της Ευρώπης σε μία μεγάλη πυρκαγιά, η ίδια σημειώνει πως αφενός πρέπει να υπάρχει μία μεγάλη έκτακτη ανάγκη και μία κλιμάκωση της κατάστασης, αφετέρου να γίνεται κατανοητό πως οι εθνικοί πόροι ενός κράτους δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση της φωτιάς.
Μία τέτοια ανάγκη ήταν οι φωτιές που ξέσπασαν σχεδόν ταυτόχρονα πέρσι τον Ιούλιο στη χώρα μας σε τρία μέτωπα, σε Σαρωνίδα, Λουτράκι και Δερβενοχώρια, δοκιμάζοντας αφενός τις αντοχές της πυροσβεστικής και οδηγώντας αφετέρου στην αποστολή αιτήματος βοήθειας προς την Ε.Ε., όπου και διατέθηκαν συνολικά 4 αεροσκάφη, 2 από Ιταλία και 2 από Γαλλία.
Υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί ο σχεδιασμός πυρόσβεσης να είναι σωστός, αλλά και πάλι οι πόροι μίας χώρας να μην επαρκούν.
Η αντιπύραρχος θυμάται πως η ομάδα της παρακολούθησε από την αρχή τη φωτιά στη Σαρωνίδα, ενώ εκείνη την περίοδο ήταν σε εξέλιξη ο μακροβιότερος καύσωνας στην Ελλάδα. Θυμάται τη συνεχή τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με το ΕΣΚΕΔΙΚ και τα πολύωρα meetings προκειμένου να ενημερώνονται εν συνεχεία οι αρμόδιοι του κάθε τμήματος. Η αρμοδιότητά της ήταν να δίνει στους ανωτέρους της την εικόνα που επικρατούσε στη Σαρωνίδα τη στιγμή που βρισκόταν σε εξέλιξη η πυρκαγιά, αλλά και αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τις δυνάμεις που σπεύδουν από αέρα και γη, οπότε και έπρεπε να είναι πολύ συγκεκριμένη.
«Υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί ο σχεδιασμός πυρόσβεσης να είναι σωστός, να υπάρχει περιπολία στα σημεία της φωτιάς και να έχουν διατεθεί όλες οι δυνάμεις, αλλά και πάλι οι πόροι μίας χώρας να μην επαρκούν. Συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις ένα κράτος έρχεται σε άμεση επαφή με το ERCC, αλλά να τονίσω πως μία τέτοια απόφαση είναι καθαρά πολιτική».
Ο ορισμός της αλληλεγγύης
Με τον ευρωπαϊκό μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων να λειτουργεί ουσιαστικά ως «ομπρέλα» σε κάθε κράτος-μέλος που «σημαίνει» κόκκινο συναγερμό, η κ. Συκοβέλη επισημαίνει πως σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές κάποιες συνεργασίες προκαλούν μεγαλύτερη συγκίνηση απ’ ό,τι κανείς θα φανταζόταν.
«Μία συγκινητική στιγμή που θα θυμάμαι είναι όταν η Ελλάδα είχε στείλει για πρώτη φορά βοήθεια στη Γαλλία όπου είχε ξεσπάσει μία πυρκαγιά μεγάλης κλίμακας. Θυμάμαι ήταν μεσάνυχτα όταν κάναμε την τελική τηλεδιάσκεψη και έπειτα από ώρες σύσκεψης τους ανακοινώσαμε πως η Ελλάδα θα διαθέσει δύο Canadair στη Γαλλία. Ηταν συγκινητικό να τους λέμε πως μετά από τόσα χρόνια βοήθειας, ουσιαστικά ήρθε η σειρά μας να συνδράμουμε. Πραγματικά αυτό είναι ο ορισμός της αλληλεγγύης».
Μακάρι, ως ΕΣΚΕΔΙΚ να πετύχουμε αυτή την εξωστρέφεια που βίωσα στη διαχείριση των περιστατικών. Εμένα πραγματικά μου φάνηκε ιδιαίτερα βοηθητική η ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο.
Πέρα από την αλληλεγγύη, αυτό που έμαθε η κ. Συκόβελη από αυτήν τη μικρή θητεία στην καρδιά του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας είναι το να «χτίζεις» εξωστρέφεια. Οπως λέει χαρακτηριστικά, η ανταλλαγή σχολίων, απόψεων και πληροφοριών για κάθε περιστατικό ήταν πολύ βοηθητική την ώρα του συμβάντος. «Μακάρι, ως ΕΣΚΕΔΙΚ να πετύχουμε αυτή την εξωστρέφεια που βίωσα στη διαχείριση των περιστατικών. Εμένα πραγματικά μου φάνηκε ιδιαίτερα βοηθητική η ανταλλαγή πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο»,σχολιάζει.
«Με τη φωτιά θα μάθουμε να συνυπάρχουμε»
Γυρίζοντας στα εγχώρια θέματα τη στιγμή που η φετινή αντιπυρική περίοδος ξεκίνησε με αυξημένες πυρκαγιές αλλά και ακατάλληλες καιρικές συνθήκες, η αντιπύραρχος πιστεύει πως πρέπει όλοι μας να πάρουμε μαθήματα από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης πριν είναι αργά.
«Ολοι πρέπει να αποδεχτούμε πως με τη φωτιά θα μάθουμε να συνυπάρχουμε γιατί έτσι είναι η χώρα μας με το συγκεκριμένο κλίμα, τη βλάστηση και την τοπογραφία που μας κάνει “πύρινους στόχους”. Από εκεί και πέρα ο κάθε πολίτης δεν πρέπει να περιμένει ένα πυροσβεστικό όχημα έξω από την πόρτα του, αλλά να καθαρίζει ο ίδιος το ξερόχορτα στην αυλή του και να είναι σε επαγρύπνηση. Από την πλευρά μας τα προβλήματα στην πυροσβεστική είναι γνωστά, όπως το ότι θέλουμε περισσότερους/ες και πιο νέους/ες μάχιμους/μάχιμες στην κατάσβεση της φωτιάς», εξηγεί.
Οσο για τη δική της ευχή για την ερχόμενη αντιπυρική περίοδο, η κ. Συκόβελη είναι λακωνική. «Να είναι πολύ ήσυχη, να είμαστε όλοι ασφαλείς και να αποκτήσουμε μία πιο φιλοπεριβαλλοντική συνείδηση».
