«Θα πρέπει να επικοινωνείτε, να έχετε καλή επικοινωνία». Είναι το νούμερο ένα πράγμα που όλοι προτείνουν για κάθε είδους σχέση και δη τις ερωτικές/συντροφικές, προκειμένου αυτές να μακροημερεύσουν. Λίγοι όμως έχουν ξεκλειδώσει πραγματικά τον γρίφο του τι σημαίνει τελικά αυτή η καλή επικοινωνία και πώς επιτυγχάνεται.
Ο Τζέφρι Τσέρνιν μπορεί να καυχιέται πως συγκαταλέγεται σε αυτούς. Κουβαλά στις πλάτες του 30 χρόνια εμπειρίας ως ψυχοθεραπευτής με ειδίκευση στη θεραπεία ζευγαριών και οικογενειών. «Η επικοινωνία είναι το 50% μιας σχέσης» παραδέχεται και ο ίδιος.
Στην πόρτα του γραφείου του φτάνουν πολλά ζευγάρια που θέλουν να δουλέψουν από κοινού τη σχέση τους, με συνηθέστερα προβλήματα που τους οδηγούν εκεί να είναι η απόσταση που έχει δημιουργηθεί μεταξύ τους και η προδοσία (που δεν αφορά μόνο την απιστία). Αυτά είναι μερικά μόνο από όσα συμβαίνουν ανάμεσα στα ζευγάρια.
Ζητήσαμε από τον ψυχοθεραπευτή να μοιραστεί μαζί μας μερικά μυστικά για το πώς μπορούμε να χτίσουμε ευτυχισμένες σχέσεις που αντέχουν στον χρόνο.
1. Να έχετε τα αυτιά σας ανοιχτά
Καλή επικοινωνία είναι η ικανότητα κάποιου να ακούει τον/ην σύντροφό του. Αυτό δεν σημαίνει πως συμφωνεί πάντα μαζί του. Είναι σημαντικό, όμως, να προσπαθεί να καταλάβει τον άλλο. Πολλές φορές όταν τα πράγματα γίνονται έντονα, υπάρχει μια αντίστροφη σχέση στο πόσο θυμωμένος είναι κάποιος και στη δυνατότητα να ακούει. Οσο πιο θυμωμένος είναι, τόσο λιγότερο θέλει να ακούσει. Τα ζευγάρια θα πρέπει να αναπτύξουν την «ενεργητική ακοή» αυτών που λέει ο άλλος, να συνοψίζουν στο μυαλό τους τι λέει πριν απαντήσουν.
2. Να είστε ήρεμοι και να κάθεστε όταν θέλετε να λύσετε κάτι
Πολλά ζευγάρια συζητάνε από διαφορετικά δωμάτια και ξεκινούν έτσι λογομαχίες… εν κινήσει. Επιτυγχάνεται πολύ καλύτερη επικοινωνία αν δύο άνθρωποι κάθονται μαζί στο ίδιο δωμάτιο, μιλώντας. Οχι επίσης ανταλλάσσοντας μηνύματα. Δεν βοηθάει ένας τέτοιος καυγάς. Ετσι δεν καταλαβαίνει ο ένας τις προθέσεις του άλλου και χάνονται πολλά πράγματα.
3. Ο τρόπος είναι το μήνυμα
Συχνά υπάρχει διαφορά στο πώς νομίζουμε ότι περνάμε ένα μήνυμα και πώς όντως το περνάμε. Μπορεί να νομίζουμε ότι λέμε κάτι ήρεμα και να το λέμε με θυμό, αλλά και το αντίθετο. Βέβαια, είναι αδύνατο να περνάμε το μήνυμα ακριβώς με τον τρόπο που το εννοούμε κάθε φορά. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να προσπαθούμε να καταλάβουμε τον άλλο. Φράσεις όπως «Αν καταλαβαίνω καλά, εννοείς…» βοηθάνε, είναι σαν να τσεκάρονται τα πράγματα με τον άλλο. Για παράδειγμα, με μια φράση σαν «Αν καταλαβαίνω καλά, δεν θες παιδιά», μπορεί κάποιος να λάβει μια διευκρινιστική απάντηση που να λύσει τις παρεξηγήσεις, όπως «Δεν είπα ότι δεν θέλω παιδιά, είπα πως νομίζω πως δεν είμαι σίγουρος για το αν θέλω παιδιά, αλλά δεν το αποκλείω».
4. Να θυμάστε ότι ο σύντροφός σας δεν είναι εσείς
Το νεύμα του κεφαλιού δεν σημαίνει πάντα ότι ο άλλος συμφωνεί σε όσα λέτε. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Κάτι ακόμα που πολλοί λανθασμένα πιστεύουν είναι πως, αν κάποιος εξηγήσει κάτι στον άλλο πολλές φορές με διαφορετικό τρόπο, τότε στο τέλος αυτός που έχει απέναντί του θα συμφωνήσει μαζί του. Επίσης λανθασμένη αντίληψη.
Θα πρέπει να θυμάστε πάντα ότι ο σύντροφός σας δεν είναι εσείς, οπότε δεν είναι θεμιτό να ταυτίζεται με όσα πιστεύετε. Αν για παράδειγμα έχετε δώσει ένα ραντεβού και πρόκειται να αργήσει, είναι πιθανό να θεωρείτε πως θα πρέπει να σας ενημερώσει με ένα μήνυμα. Για τον σύντροφό σας όμως αυτό μπορεί να μην είναι μια δεδομένη κίνηση, οπότε από εκεί μπορεί να ξεκινήσει μια παρεξήγηση των προθέσεων.
5. Να αποδέχεστε ότι η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη
Πολλοί από τους ανθρώπους που φτάνουν στο γραφείο του Τζέφρι Τσέρνιν, παραδέχονται στον ψυχοθεραπευτή πως φοβούνται να έρθουν σε σύγκρουση με το ταίρι τους. Αλλά, είναι αδύνατο να μην υπάρχει κάποιου είδους σύγκρουση, αυτή προϋπάρχει όταν δύο άνθρωποι βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο πριν καν πουν την πρώτη τους λέξη. Αν για παράδειγμα σε ένα ζευγάρι το ένα άτομο θέλει να πάει διακοπές στην Ισπανία και το άλλο στην Ιταλία, ήδη από αυτές τις προτιμήσεις υπάρχει ενός είδους αντιπαράθεση.
Οι άνθρωποι στην πραγματικότητα δεν φοβούνται τη σύγκρουση αυτή καθ’ αυτή, αλλά τις συνέπειες της έκθεσης που δημιουργεί. Ανησυχούν συνήθως ότι από αυτή την έκθεση θα προκύψει θυμός, απογοήτευση ή η άρνηση επικοινωνίας μέσω της σιωπής και τελικά, συναισθηματική απόσταση. Και πράγματι, πολλές φορές τα πράγματα οδηγούνται εκεί.
Το κλειδί της καλής επικοινωνίας βρίσκεται στη λύση αυτών των συγκρούσεων. Ενα σύνηθες λάθος είναι ότι πολλοί μπαίνουν σε έναν ρόλο στον οποίο θα πρέπει να κερδίσουν τον καυγά και να έχουν «το πάνω χέρι». Αυτό όμως απομακρύνει τον άλλο άνθρωπο και τελικά, «χάνουν» και οι δύο. Ο καθένας θα πρέπει να πει όσα έχει να πει και να καταλήξουν σε μια αμοιβαία λύση. Να θυμάστε ότι δεν βασίζονται όλες οι λύσεις στη συμφωνία και ότι η πλευρά του άλλου είναι εξίσου βάσιμη με τη δική σας -όχι λιγότερο, αλλά ούτε και περισσότερο. Επίσης, η καλύτερη ώρα για να λυθεί μια διαφωνια δεν είναι τη στιγμή που συμβαίνει, όσο και αν πολλές φορές η ένταση δημιουργεί μια αίσθηση επείγοντος.
6. Μην επιτίθεστε και μην υπερασπίζεστε τον εαυτό σας
«Γιατί δεν έκανες…». Αυτή είναι μια ατάκα που ακούγεται πολύ ανάμεσα στα ζευγάρια, αλλά για τον Τζέφρι Τσέρνιν, αυτό είναι μια μορφή επιθετικής υπεράσπισης του ατόμου, στην οποία συχνά καταφεύγει χωρίς να το αντιλαμβάνεται. Από εκεί μπορεί να ξεκινήσει μια «βουβή» επιθετικότητα αν το άλλο άτομο αρχίσει να υπερασπίζεται τον εαυτό του. Για παράδειγμα, αν το ταίρι σας σάς πει «Γιατί δεν έβγαλες τον σκύλο βόλτα; Τα έκανε στο χαλί» είναι πιθανό ασυναίσθητα να αμυνθείτε γιατί νιώθετε επίθεση και να δώσετε μια απάντηση όπως «Γιατί δεν τον έβγαλες εσύ;». Ενώ μία ορθότερη απάντηση θα ήταν «Συγγνώμη, πράγματι το αμέλησα».
7. Προδοσία δεν είναι μόνο το σεξ και δεν είναι προδοσία αν το γνωρίζετε
Για πολλούς, η προδοσία είναι συνώνυμη της απιστίας και των εξωσυζυγικών σχέσεων. Αυτό που συνιστά όμως προδοσία είναι κυρίως τα ψέματα στα οποία καταφεύγουν πολλά ζευγάρια για να καλύψουν καταστάσεις. Αν για παράδειγμα έχετε ένα χρέος το οποίο κρύβετε από τον/ην σύντροφό σας, τότε τον/ην προδίδετε.
Σε κάθε περίπτωση, η προδοσία υφίσταται αν το άλλο άτομο δεν γνωρίζει κάτι. Αν ο/η σύζυγός σας έρθει και σας πει «Δεν κάνουμε σεξ εδώ και τρία χρόνια, δεν είμαι ικανοποιημένος/η από τη σεξουαλική μας ζωή, θα ψάξω άλλους παρτενέρ» και εσείς δεν αντιδράσετε, τότε ο/η σύζυγός σας έχει ουσιαστικά τη συγκατάθεσή σας. Αν γνωρίζετε τι συμβαίνει, τότε είναι επιλογή σας το ότι μένετε μαζί με αυτόν τον άνθρωπο.
8. Το σεξ δεν φέρνει την ευτυχία
Υπάρχουν ζευγάρια που μπορεί να είναι οι καλύτεροι φίλοι και να μοιράζονται μια συντροφική ζωή, αλλά να μην κάνουν τόσο σεξ. Και ζευγάρια στα οποία το σεξ είναι καθοριστικός παράγοντας για να είναι μαζί. Και στις δύο περιπτώσεις, ένα ζευγάρι μπορεί να είναι εξίσου ευτυχισμένο. Δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος που γίνεται μια σχέση, ακόμα και αν η κοινή αντίληψη είναι πως το ερωτικό κομμάτι αποτελεί προτεραιότητα.
9. Μιλήστε για το σεξ, αλλά όχι στο κρεβάτι
Για όσους πάντως κάνουν σεξ, το να μοιράζονται τι θέλουν και τι όχι στη σεξουαλική τους ζωή είναι πολύ σημαντικό. Αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να μιλήσετε για το σεξ τη στιγμή που συμβαίνει. Οπως και με έναν διαπληκτισμό, μπορεί να σας δημιουργηθεί μια αίσθηση επείγοντος αν τα πράγματα στο σεξ δεν πήγαν όπως τα περιμένατε, αλλά θα πρέπει να βρείτε τη σωστή ώρα για να μιλήσετε για αυτά -και αυτή δεν είναι όσο βρίσκεστε ακόμη στο κρεβάτι.
10. Η συμβατότητα είναι το παν -και είναι μαθηματικά
«Ο έρωτας είναι υπερεκτιμημένος και η συμβατότητα υποτιμημένη», λέει ο ψυχοθεραπευτής. Μπορεί δύο άνθρωποι να αγαπιούνται απόλυτα, αλλά να μην μπορούν να είναι μαζί γιατί τα «θέλω» τους δεν είναι συμβατά. Φυσικά και δεν είναι όλες οι ασυμβατότητες ίδιας σημασίας: το να θέλετε να πάτε διακοπές σε διαφορετικούς προορισμούς είναι κάτι που μπορείτε να διαχειριστείτε πιο εύκολα από το ο ένας να θέλει οπωσδήποτε παιδιά και ο άλλος όχι.
Με έναν τρόπο πάντως, η συμβατότητα είναι και… μαθηματικά: «Αν είστε 80% συμβατοί και 20% μη συμβατοί και ο ένας το κάνει με τον τρόπο του 10% των φορών και ο άλλος επίσης 10%, τότε σημαίνει πως και οι δύο παίρνουν αυτό που θέλουν κατά 90%», λέει χαρακτηριστικά ο Τζέφρι Τσέρνιν». Οχι άσχημα.
11. Οικειότητα σημαίνει να μπορείτε να χορεύετε και μαζί και χώρια
Η οικειότητα είναι μια μεγάλη ομπρέλα. Περιλαμβάνει και το σεξ, αλλά είναι πολλά περισσότερα από αυτό. Εχει να κάνει με το πώς βιώνει ο ένας τον άλλο κάθε στιγμή, τη συναισθηματική εγγύτητα. Φυσικά, η έννοια της οικειότητας δεν εκφράζεται με τον ίδιο τρόπο σε κάθε φάση μιας σχέσης.
Ας πάρουμε το πρώτο ραντεβού. Αποτελεί ουσιαστικά μια αμοιβαία αποκάλυψη του ποιος είναι ο καθένας, οι δύο άνθρωποι που βγαίνουν, μαθαίνουν κάποια βασικά στοιχεία για τον άλλο και τη ζωή του. Υπάρχει όμως μια λεπτή γραμμή μεταξύ οικειότητας και υπερβολικού ανοίγματος. Αν κάποιος έχει πρόβλημα αλκοολισμού, δεν χρειάζεται από το πρώτο ραντεβού να το εξιστορεί, μπορεί να μείνει απλά στο «Δεν θα πιω κρασί απόψε».
Η περίοδος που τα περισσότερα ζευγάρια δεν βρίσκουν χρόνο για τον εαυτό τους, πόσω μάλλον για το ταίρι τους, είναι όταν γίνονται νέοι γονείς. Ακόμα και τότε, θα πρέπει μια στο τόσο να μπορούν να περάσουν λίγο χρόνο μόνο οι δυο τους: να βγουν για ένα ποτό, να πάνε σινεμά, να αφοσιωθούν έστω και λίγο ο ένας στον άλλο.
Η οικειότητα είναι κάτι που επιτυγχάνεται με τον καιρό και βαθαίνει ανάμεσα σε δυο ανθρώπους. Προϋποθέτει την ευαλωτότητα και τον σεβασμό. Ακόμα και όταν ο καιρός έχει περάσει και υπάρχει άνεση, ένα άτομο δεν αισθάνεται ασφαλές αν νιώθει πως ο άλλος κοροιδεύει αυτό που του συμβαίνει. Αν φοβάστε τα σκυλιά, ακόμα και μικρά όπως είναι το τσιουάουα και ο σύντροφός σας γελάει με αυτό, αυτόματα, θα νιώσετε πως δεν σας καταλαβαίνει. Είναι κάτι άλλο όμως να γελάτε και οι δύο μαζί με αυτό -αυτό δεν είναι εις βάρος σας.
Οικειότητα βέβαια δεν σημαίνει πως πρέπει να είστε συνεχώς μαζί με τον άλλο και να κάνετε τα πάντα μαζί. «Μπορείτε να χορεύετε μαζί αλλά και χώρια. Το να αντέχετε τη συναισθηματική απόσταση είναι απαραίτητο για να επιτευχθεί οικειότητα. Το να μην αντέχει κανείς την απόσταση δεν είναι οικειότητα αλλά χειρισμός», καταλήγει ο ψυχοθεραπευτής.
