Προσπαθούν να πάρουν πόζες μπροστά στην κάμερα, και πάνω που το έχουν βρει, ο Φοίβος Δεληβοριάς τούς κάνει αστείες φάτσες από το τζαμάκι του στούντιο και το πάνε πάλι όλο από την αρχή. Είναι η (σχεδόν) νεόκοπη σύμπραξη μουσικών που ανεβαίνουν κάθε Τετάρτη στη σκηνή της Ταράτσας του Φοίβου στο Θέατρο Αλσος, για να μεταφράσουν σε μουσική όσα γίνονται σε αυτή. Μόλις τελείωσαν τη μαραθώνια πρόβα για την αισίως τρίτη Ταράτσα, με καλεσμένο τον Σταμάτη Κραουνάκη, και αποσυμπιέζονται πειράζοντας συνεχώς ο ένας τον άλλον.
Οσοι έχουν μια κάποια τριβή με το ελληνικό τραγούδι, τα τελευταία χρόνια σίγουρα τους έχουν δει στη σκηνή ή την τηλεόραση. Ο μπασίστας Γιοέλ Σότο Γκονζάλες και ο Σωτήρης Ντούβας στα ντραμς βρίσκονται σταθερά τα τελευταία χρόνια στο πλάι του Φοίβου Δεληβοριά, και αυτό κάνουν για τη φετινή Ταράτσα και τρεις μουσικοί που ακούγαμε κάθε εβδομάδα μέσα από το Μουσικό Κουτί: ο Λάμπης Κουντουρόγιαννης στωικά στις κιθάρες, ο Στέλιος Φραγκούς πάντα με χαμόγελο στα πλήκτρα και ο Γιάννης Δίσκος για άλλη μία φορά σε ρόλο μαέστρου. Μια ομάδα που μπορεί να βλέπουμε πρώτη φορά στη σκηνή, αλλά είχαν αναλάβει –πλην του Λάμπη Κουντουρόγιαννη– μουσικά χρέη και στα Νούμερα, την κωμική σειρά του Φοίβου Δεληβοριά που έπαιξε για έναν χρόνο στην ΕΡΤ.
Ολοι τους, σε όποιον συνδυασμό ή συνθήκη και αν τους έχουμε δει έως τώρα, μοιάζουν να βρίσκονται σε μια διαδικασία ατέλειωτων μουσικών συναντήσεων. Οι μεν μουσικοί του Κουτιού έπαιξαν μέσα σε 4 χρόνια με περίπου 400 διαφορετικούς ερμηνευτές, αυτοί του Φοίβου Δεληβοριά έχουν όλα αυτά τα χρόνια συμπράξει με την αφρόκρεμα του ελληνικού τραγουδιού (κυρίως) μέσα από την Ταράτσα.
Από τον καναπέ του Μουσικού Κουτιού στην Ταράτσα του Φοίβου
Αντίστοιχα, σε μια τέτοια τηλεοπτική συνάντηση μπήκε και ο σπόρος για την τρέχουσα συνεργασία, που είναι η αφορμή να καθίσουν οι τέσσερις από τους πέντε μουσικούς (ο Σωτήρης Ντούβας θα έπρεπε να φύγει βιαστικά για άλλη πρόβα) σε έναν καναπέ του στούντιο για μια κουβέντα μεταξύ κούρασης και καύσωνα. Ο Φοίβος Δεληβοριάς έκανε ποδαρικό στην εκπομπή του Νίκου Πορτοκάλογλου και από εκεί «τσίμπησε» τον Γιάννη Δίσκο και τον Στέλιο Φραγκού, προτείνοντάς τους μια θέση στα Νούμερα – αν και θα φτιάχναμε άνετα ένα μεγάλο πλέγμα με όλες τις επιμέρους συναντήσεις που έχουν προκύψει και στους πέντε στην πορεία.
«Μπορώ να πω ότι βρισκόμασταν στη σωστή στιγμή για να συμπράξουμε όλοι μαζί», λέει ο Λάμπης Κουντουρόγιαννης. Γιατί έτσι κι αλλιώς η προετοιμασία για τις εβδομαδιαίες εκπομπές έμοιαζε με αυτή μιας συναυλίας. «Αλλαξε το θέμα της ταχύτητας με την εκπομπή, σε μικρό χρονικό διάστημα έχεις να κάνεις πολλά πράγματα, οπότε πρέπει να το βρεις κάπως μηχανικά, να φτιάξεις αυτοματισμούς», εξηγεί ο Στέλιος Φραγκούς. Είναι λίγο σαν άθλημα: «Οπως στο ποδόσφαιρο από κάπου και μετά τα συστήματα βγαίνουν πολύ πιο εύκολα και γρήγορα, κάπως έτσι γινόταν και σε εμάς. Με άπειρες βέβαια ώρες δουλειάς», συμπληρώνει.
Στο Μουσικό Κουτί, στα Νούμερα, στην Ταράτσα, οι μουσικοί ελίσσονται σε μια μεγάλη γκάμα ειδών και συνεργατών. Ενας session μουσικός, όπως θα ήταν ο τυπικός χαρακτηρισμός για κάθε έναν από αυτούς στο δωμάτιο, «είναι ένας μουσικός ο οποίος πρέπει να μπορεί να προσαρμόζεται σε όλες τις συνθήκες, να παίζει ό,τι του ζητείται και να παραδίδει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Χρειάζεται πολλή μελέτη, πειθαρχία και θυσίες» για τον Λάμπη Κουντουρόγιαννη. «Πρέπει να αντιλαμβάνεσαι επίσης το μέγεθος από τον προσωπικό σου ήχο και χαρακτήρα που χωράει σε κάθε δουλειά».
Ολοι μαζί και καθένας με τον τρόπο του
Ο Γιάννης Δίσκος έχει ακούσει πολλές φορές «Τι ωραία διασκευή!» για κάποιο κομμάτι που ενορχήστρωσαν στην εκπομπή της ΕΡΤ, «μα δεν υπήρχε διασκευή, απλώς το παίζαμε με τον δικό μας τρόπο. Επειδή η μπάντα δεν είναι ούτε ροκ, ούτε λαϊκή, ούτε τζαζ, έπρεπε με έναν τρόπο, όχι εμείς να προσαρμοστούμε στα κομμάτια, αλλά τα κομμάτια να προσαρμοστούν στο δικό μας σύνολο», εξηγεί με μια λίγο διαφορετική προσέγγιση από τον συνάδελφό του. Ο,τι δηλαδή συμβαίνει λίγο πολύ με την Ταράτσα.
Δεν υπήρχε διασκευή, απλώς το παίζαμε με τον δικό μας τρόπο. Επειδή η μπάντα δεν είναι ούτε ροκ, ούτε λαϊκή, ούτε τζαζ, έπρεπε με έναν τρόπο, όχι εμείς να προσαρμοστούμε στα κομμάτια, αλλά τα κομμάτια να προσαρμοστούν στο δικό μας σύνολο
Είναι εμφανές πως εδώ μιλάμε για περιπτώσεις μουσικών που η γνώμη τους μετράει και δεν είναι «ψυχροί εκτελεστές»: «Υπάρχει ο χώρος να βγάλεις αυτό που έχεις δημιουργικά. Ο Φοίβος, όπως και ο Νίκος, είναι άνθρωποι που θα ακούσουν τις ιδέες σου και θα προσπαθήσουν να σε βοηθήσουν και να τις ενστερνιστούν ακόμα», παραδέχεται ο Στέλιος Φραγκούς. Ακόμα και να «βάλουν πλάτη», εάν κάποιος καλεσμένος δυσκολεύεται να δείξει εμπιστοσύνη.
Ο Γιοέλ Σότο Γκονζάλες, ως Κουβανός, έχει ασυναίσθητα και άλλες ελευθερίες: «Επειδή δεν είμαι Ελληνας και δεν έχω μεγαλώσει με αυτά τα τραγούδια, αυτό που μου αρέσει είναι ότι είμαι πάντα εγώ σε αυτά, δεν έχω στο μυαλό μου ότι πρέπει να παίζω σαν κάποιον. “Μπαίνω” μέσα σε αυτά, αλλά όχι πολύ, κρατάω τον τρόπο μου. Και δεν μου έχει πει κανείς “πρέπει να είναι έτσι”. Αν και σίγουρα πρέπει να σεβαστείς αυτό που έχει γίνει ήδη».
Η Ταράτσα πάντως έχει και την ιδιαιτερότητα του ότι πρόκειται ουσιαστικά για θεατρικό θέαμα. Υπό αυτή την έννοια, «ο ρόλος μας είναι ενισχυτικός της παράστασης. Μέσα από αυτό, βέβαια, βρίσκουμε και τον εαυτό μας και το ευχαριστιόμαστε», θα πει ο Στέλιος Φραγκούς. Είναι και κάτι που προσθέτει ευκολίες, γιατί «ενώ στην εκπομπή μπορεί να είχαμε όλοι μαζί κάποιες ιδέες, εδώ στην ουσία τις ιδέες σ’ τις δίνουν τα κείμενα», συμπληρώνει ο Γιάννης Δίσκος.
Ο ίδιος έχει επωμιστεί και μια άλλη ιδιότητα, και σε αυτό και στο προηγούμενο πρότζεκτ, αυτήν του μαέστρου. Είναι και λίγο άχαρος κάποιες στιγμές ο ρόλος του; «Εχεις στην ουσία να κάνεις τη “βρώμικη δουλειά” του να γράψεις τις παρτιτούρες, αλλά ο καθένας έχει τον ρόλο και την προσωπικότητά του. Πολλές φορές μπορεί να χρειαστεί να υψώσεις και λίγο τη φωνή, αλλά για να ακούσουν κυρίως οι άλλοι και όχι οι πέντε της μπάντας. Είναι μια διπλωματία. Μια διαχείριση ανθρώπων και του ίδιου σου τού εαυτού», παραδέχεται.
«Πάντα κάτι θα γίνεται»
Μέσα από το Μουσικό Κουτί και τα Νούμερα και οι πέντε έχουν εκτεθεί αρκετά στο τηλεοπτικό γυαλί, με αποτέλεσμα να τους έχουν συμβεί διάφορα αστεία περιστατικά εκεί έξω. Τον Γιοέλ Σότο Γκονζάλες τον αναγνωρίζουν συχνά, όχι πάντα για τον λόγο που περιμένει: «Ημασταν μια φορά στα Χανιά, μετά από συναυλία με τον Φοίβο. Είχαν έρθει κάποιες κοπέλες, μιλούσαν στον Φοίβο και έβλεπα που με κοιτούσαν έντονα. Ερχονται και μου λένε “είσαι ο μπαμπάς του Πάμπλο;”». Ο γιος του είναι σκηνοθέτης, και πριν καλά καλά τελειώσει το σχολείο έχει ήδη κάνει τις δικές του ταινίες μικρού μήκους.
Υπάρχουν βέβαια και τα πιο «ακραία» περιστατικά: «Ημουν μια μέρα κάτω από το σπίτι μου, πήγαινα τον γιο μου στην προπόνηση. Σταματάει ένα αυτοκίνητο. Με κοιτάει ο οδηγός, μου λέει “εσύ είσαι;”. Σβήνει το αμάξι, κατεβαίνει, μου δίνει το κλειδί και μου λέει “χάραξέ μου το αυτοκίνητο”», αφηγείται γελώντας ο Γιάννης Δίσκος.
Ο μαέστρος δεν χρειάστηκε να χαράξει κανένα αυτοκίνητο, πάντως και οι πέντε τους, σε κάθε πιθανό συνδυασμό, ιχνηλατούν μουσικά δρομάκια που δεν έχουν τελειωμό. Αυτή η συνεργασία μπορεί να μην ανανεώσει τους δεσμούς της μετά τον Οκτώβριο, μια και τα δύο επιμέρους σχήματα έχουν αφήσει πίσω τους άλλα μέλη που τους περιμένουν, σίγουρα πάντως σύντομα θα ξανασυναντηθούν κάπου. Οπως λέει και ο Γιοέλ Σότο «Πάντα κάτι θα γίνεται. Είναι μικρός ο κύκλος».
*Το ηχητικό απόσπασμα στην αρχή του κειμένου προέρχεται από τη δεύτερη φετινή Ταράτσα του Φοίβου με καλεσμένη τη Νατάσσα Μποφίλιου.
