Την αποκαλούν La Griega λόγω της ελληνικής της καταγωγής. Το 2022 διατέλεσε υπουργός Οικονομικών για 24 μέρες επί κυβέρνησης Φερνάντεζ. Απομακρύνθηκε από τη θέση της καθώς δεν κατάφερε να διαπραγματευθεί το τεράστιο χρέος της χώρας με το ΔΝΤ, αλλά η πρώην πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας της Αργεντινής, η περονίστρια οικονομολόγος με τις κρητικές ρίζες δεν φοβάται τις προκλήσεις.
«Οταν ο κόσμος απελπίζεται, η Πολιτεία και τα πολιτικά κόμματα έχουν την ευθύνη και την υποχρέωση να επεξεργαστούν νέα σενάρια και νέες λύσεις για την ευημερία του πληθυσμού. Οχι να επιμένουν στο ίδιο σενάριο», λέει στην «Κ» από το γραφείο της στο κέντρο του Μπουένος Αϊρες από τη θέση της υπουργού Στέγασης και Ανάπτυξης της πόλης κάνοντας την αυτοκριτική της.
Είναι από τη φύση της αισιόδοξη, κάτι που έχει να κάνει και με την ελληνική της καταγωγή. «Οταν αγχώνομαι διαβάζω Καζαντζάκη» μου λέει γελώντας, «και θυμάμαι πως στη ζωή πρέπει και να γλεντάς μέσα στα προβλήματα».
«Οταν ο κόσμος απελπίζεται, η Πολιτεία και τα πολιτικά κόμματα έχουν την ευθύνη και την υποχρέωση να επεξεργαστούν νέα σενάρια και νέες λύσεις για την ευημερία του πληθυσμού».
Γιατί εξακολουθούμε να έχουμε ακόμη απόπειρες πραξικοπήματος στη Λατινική Αμερική, όπως είδαμε πρόσφατα στη Βολιβία;
Η Λατινική Αμερική έζησε επανειλημμένες περιόδους χούντας από τον στρατό. Ζήσαμε σκληρές περιόδους. Από τότε βέβαια έχουμε επιστρέψει στη δημοκρατία, αλλά η περιπέτεια της Βολιβίας, αλλά και το Περού, για παράδειγμα, μας υπενθυμίζουν ότι πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σκληρά για να θωρακίσουμε τις δημοκρατίες μας. Η ιστορία μπορεί να μας δώσει εναλλακτικές ερμηνείες για αυτό που συνέβη αυτές τις μέρες στη Βολιβία, αλλά αναμφισβήτητα ανέδειξε την αδυναμία της κυβέρνησης καθώς και τη μεγάλη οικονομική πίεση που ασκείται στον πληθυσμό. Οταν ο κόσμος απελπίζεται η Πολιτεία και τα πολιτικά κόμματα έχουν την ευθύνη και την υποχρέωση να επεξεργάζονται νέα σενάρια και νέες λύσεις για την ευημερία του πληθυσμού. Οχι να επιμένουν στο ίδιο σενάριο. Ελπίζω ο λαός της Βολιβίας να βρει έναν τρόπο να ενισχύσει το δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης, γιατί οι εξελίξεις δεν θα είναι καλές ούτε στο μέλλον.
Πείτε μου λίγα λόγια για την ελληνική σας καταγωγή.
Η Αργεντινή είναι μια χώρα που υποδέχθηκε Ευρωπαίους μετανάστες σε διαφορετικές χρονικές στιγμές της ιστορίας της. Ο Ελληνας, Κρητικός, παππούς μου έφτασε στη Λατινική Αμερική δύο φορές, μία στη διάρκεια του Α΄ και μία του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Η τελευταία φορά που βρέθηκε στην Κρήτη ήταν το 1938, προ των πυλών του μεγάλου Πολέμου, και αποφάσισε να επιστρέψει στην Αργεντινή. Εγώ γεννήθηκα στη Γη του Πυρός, σχεδόν 3.000 χιλιόμετρα από το Μπουένος Αϊρες. Πριν από 55 χρόνια, η πόλη του Ρίο Γκράντε είχε μόνο 6.000 κατοίκους και οι συνδέσεις με την ηπειρωτική χώρα ήταν δύσκολες. Εξαιτίας της μεγάλης απόστασης από την πρωτεύουσα βλέπαμε τους παππούδες μας δύο φορές τον χρόνο που φρόντιζαν να μας μυήσουν στην ελληνική κουλτούρα. Το ελληνικό συναίσθημα ήταν πάντα πολύ έντονο και ίσως γι’ αυτό ο γιος μου έκανε το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σε ελληνικό σχολείο. Σήμερα μπορώ να πω πως συνδέομαι περισσότερο με τον ελληνικό πολιτισμό, τα έθιμα και τον χορό. Μια εκκρεμότητα που έχω ακόμη είναι να μάθω ελληνικά!
Κρατάτε επαφές με την Κρήτη σήμερα;
To Μπατάκις είναι σπάνιο επώνυμο στην Αργεντινή, είμαστε μόνο 15 άτομα, αλλά στην Κρήτη είμαστε πολλοί! Είμαστε όλοι συγγενείς. Εχω περισσότερη επαφή με μια από τις οικογένειες, τον Κώστα και την Ελένη, που μου λείπουν πολύ. Δεδομένου του ρόλου μου στην πολιτική δεν είναι εύκολο να ταξιδεύω. Την τελευταία φορά που πήγα στην Κρήτη, ο γιος μου ήταν μόλις δύο ετών, και τώρα είναι 19. Εχω μια όμορφη σχέση με την ελληνική πρεσβεία στο Μπουένος Αϊρες και προσπαθώ να συμμετέχω στις εκδηλώσεις που διοργανώνουν. Επιπλέον, σε κάθε ομιλία μου, που αφορούν κυρίως την οικονομία της Αργεντινής, δεν χάνω την ευκαιρία να αναφερθώ σε έναν Ελληνα φιλόσοφο!
Βλέπαμε τους παππούδες μας δύο φορές τον χρόνο και προσπαθούσαν να μας μυήσουν στην ελληνική κουλτούρα. Ομως το ελληνικό συναίσθημα ήταν πάντα πολύ έντονο και ίσως γι’ αυτό ο γιος μου έκανε το νηπιαγωγείο και το δημοτικό σε ελληνικό σχολείο
Ποιες είναι οι αναμνήσεις σας από την Ελλάδα, τι είναι αυτό που κρατάτε στην καρδιά σας ως μέρος της Ελλάδας;
Οι προσωπικές σχέσεις που δημιουργούνται γύρω από ένα καλό τραπέζι με άφθονο νόστιμο φαγητό. Λατρεύω την ντομάτα! Σε κάθε οικογενειακή και φιλική συγκέντρωση μπορεί να γίνει αντιληπτή η ιδέα των τριών ελληνικών θεών του χρόνου: ο Καιρός, ο Αιών και ο Χρόνος. Η ιδέα του γραμμικού χρόνου που αφήνει περιθώριο για απόλαυση και προβληματισμό.
Ποια είναι η πολιτική σας άποψη για την Ελλάδα του σήμερα;
Πιστεύω ότι στο σημερινό πλαίσιο μιας νέας επανάστασης ιδεών, τρόπων εργασίας, κοινωνικών μορφών, τα παλιά τεφτέρια της Αριστεράς και της Δεξιάς θα εκλείψουν. Τα απομεινάρια αυτής της διαίρεσης θα αντικατοπτρίζουν μόνο αντιφάσεις που δεν μπορούν να εξηγήσουν τον νέο κόσμο, ο οποίος σήμερα οδηγείται από μια νέα τεχνολογική επανάσταση. Η μεγάλη πρόκληση για τις κυβερνήσεις, και στην Ελλάδα, είναι πώς θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Η εργασία συνεχίζει να είναι στο επίκεντρο της ατομικής, της οικογενειακής και της κοινοτικής ζωής. Είναι αλήθεια ότι η τεχνητή νοημοσύνη και η αυτοματοποίηση διαδικασιών θα οδηγήσουν σε ανατροπές αλλά η εργασία θα συνεχίσει να αποτελεί κεντρικό σκοπό. Με αυτά τα δεδομένα οι κοινωνίες θα έχουν περισσότερο χρόνο για αναψυχή, ειδικά εκείνες που έχουν εισόδημα, οπότε ο τουρισμός, που είναι και προτεραιότητα σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, θα είναι πολύ μεγάλο πλεονέκτημα.
Σήμερα η κοινωνία είναι πολύ πιο ετερογενής από ό,τι ήταν κάποτε, και αυτό προσθέτει μεγάλη πολυπλοκότητα στον σχεδιασμό λύσεων για διαφορετικά προβλήματα. Χωρίς αμφιβολία, ο πιο ευάλωτος πληθυσμός αξίζει διαφορετική προσοχή, με συγκεκριμένες δράσεις.
Η μεγάλη πρόκληση για τις κυβερνήσεις είναι το πώς να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας
Τον Ιούλιο του 2022 αναλάβατε το πολύ δύσκολο έργο της υπουργού Οικονομικών της Αργεντινής σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο μετά την παραίτηση του Μάρτιν Γκουσμάν και την αποτυχία των διαπραγματεύσεων με το ΔΝΤ. Μπορείτε να περιγράψετε τις συνθήκες;
Η οικονομική κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Από τη μία πλευρά, είχαμε ήδη αρχίσει να νιώθουμε την έλλειψη δολαρίων. Από την άλλη, η νέα συμφωνία με το ΔΝΤ δεν στέφθηκε με επιτυχία και οι συμφωνηθείσες εκταμιεύσεις συνέπεσαν με μια πολύ βίαιη περίοδο ξηρασίας για την ύπαιθρο. Ενα τρίτο στοιχείο αστάθειας ήταν ο πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας, που είχε σαν αποτέλεσμα πολύ μεγάλες ανατιμήσεις στην ενέργεια. Ωστόσο, η μεγαλύτερη δυσκολία εκείνων των ημερών του Ιουλίου 2022 ήταν πολιτική και θεσμική. Η πολιτική ισορροπία εντός του κόμματος ήταν πολύ αδύναμη, και όταν αυτή η αδυναμία είναι ορατή από την αντιπολίτευση, εντείνεται. Ενώ στους δρόμους της πόλης του Μπουένος Αϊρες γινόταν λόγος για τραπεζική αργία, στο Εθνικό Κογκρέσο προέκυψαν φήμες για προκήρυξη πρόωρων εκλογών.
Οταν λοιπόν έλαβα το τηλεφώνημα να αναλάβω το υπουργείο Οικονομικών, δεν είχα καμία αμφιβολία ότι ήταν μια πατριωτική ευθύνη. Ηταν Κυριακή βράδυ και το απόγευμα της Δευτέρας ορκίστηκα. Στη διάρκεια της σύντομης θητείας μου αν και οι αμφιβολίες σχετικά με τις διακοπές συναλλάγματος ξεκαθαρίστηκαν, η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας και ο πληθωρισμός συνεχίστηκαν, και φτάσαμε σήμερα να έχουμε πρόεδρο τον Χαβιέρ Μιλέι.
Θα λέγατε πως η εκλογή του αποτελεί μια στροφή προς την Ακροδεξιά, κάτι που είδαμε πρόσφατα και στη Γαλλία;
Ο Μιλέι ήταν ανατρεπτικός από πολιτική άποψη και συνεχίζει να είναι ανατρεπτικός στην άσκηση της εξουσίας. Σίγουρα αυτό το χαρακτηριστικό είναι που συνεχίζει να κεντρίζει το ενδιαφέρον σε πολλά μέρη σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, στα οικονομικά ζητήματα εφαρμόζεται μια κλασική και συντηρητική προσέγγιση. Η περίπτωση του Μιλέι, όπως και άλλων ηγετών με τους οποίους μπορεί να συγκριθεί, είναι ίσως μια προεπισκόπηση του τι περιμένει τις μελλοντικές κοινωνίες. Σε έναν κόσμο με περισσότερη τεχνολογία, με αδύναμους πολίτες, σε μια πολύ πιο ετερογενή κοινωνία πιστεύω ότι θα βλέπουμε πιο συχνά πολιτικές φιγούρες πιο εφήμερες.
Οι κρίσεις συμβαίνουν όταν τελειώνουν τα δολάρια. Αυτό όμως δείχνει την έλλειψη ενός οργανωμένου σχεδίου παραγωγής και εξαγωγών
Στην Αργεντινή, φαίνεται ότι υπάρχει πάντα η ίδια κουβέντα: εκτόξευση πληθωρισμού, τώρα στο 100%, τεράστιο χρέος, ανεργία, φτώχεια.
Οταν η Αργεντινή καταφέρνει να έχει ετήσιο πληθωρισμό 25-30%, τα πράγματα φαίνεται να λειτουργούν. Το 2003-2015 ήταν μια περίοδος ανάπτυξης και ελπίδας στον πληθυσμό. Οι κρίσεις συμβαίνουν όταν τελειώνουν τα δολάρια. Αυτό όμως δείχνει την έλλειψη ενός οργανωμένου σχεδίου παραγωγής και εξαγωγών. Μόνο με ένα τέτοιο σχέδιο η Αργεντινή θα είχε την ευκαιρία να ξεφύγει από αυτά τα επαναλαμβανόμενα προβλήματα. Επιπλέον έχουμε και την κλιματική κρίση η οποία επιβαρύνει πολύ την αγροτική μας παραγωγή.
Ο τομέας της ενέργειας παραμένει σημαντικός;
Η Αργεντινή έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει ισχυρότερο ρόλο στην ενεργειακή αγορά της Νότιας Αμερικής προμηθεύοντας παράλληλα την Ευρώπη με ενέργεια. Διαθέτει τεράστιους φυσικούς πόρους στην ενέργεια και τη γεωργία. Μέσα στα 2,8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα της επικράτειάς της, η χώρα μας είναι προικισμένη με εξαιρετικά εύφορα εδάφη, αποθέματα φυσικού αερίου και λιθίου και έχει μεγάλες δυνατότητες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ποιος είναι ο ρόλος των γυναικών στην πολιτική σκηνή της Αργεντινής σήμερα;
Η Αργεντινή υπήρξε πρωτοπόρος χώρα στην εδραίωση νέων δικαιωμάτων. Πολλές από τις πολιτικές της για την ισότητα των φύλων και για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν μελετηθεί και αντιγραφεί σε άλλες χώρες. Ωστόσο, ζούμε σε μια πατριαρχική χώρα. Ημουν η πρώτη γυναίκα που έγινε υπουργός Οικονομικών της μεγαλύτερης επαρχίας. Στην αρχή αυτό με γέμισε περηφάνια, αλλά μετά με κυρίευσε η ντροπή. Στα 200 χρόνια ιστορίας, δεν υπήρχαν γυναίκες να μπορούν να αναλάβουν αυτή τη θέση; Βέβαια είχαμε γυναίκα πρόεδρο και αυτό συνέβαλε πολύ στο να αποκτήσουν χιλιάδες γυναίκες την απαραίτητη αυτοεκτίμηση για να υψώσουν τις φωνές τους. Η κοινωνία σήμερα είναι διαφορετική λόγω της προεδρίας της Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρχνερ. Ωστόσο, η πολιτική και οι θέσεις συνεχίζουν να κατακλύζονται από τους άνδρες. Οπως σε ολόκληρο τον κόσμο.
