Τολμηρές αποστολές, επινίκιες πομπές, αλλά και αβάσταχτες τραγωδίες. Επτά δεκαετίες μετά την πρώτη επίσημη επιτυχημένη ανάβαση στην υψηλότερη κορυφή του κόσμου –γνωστή και ως «Ζώνη Θανάτου»– από τον σερ Εντμουντ Χίλαρι και τον Σέρπα Τένσινγκ Νοργκέι, το Εβερεστ δεν κρύβει στα «παγωμένα σπλάχνα» του μόνο ιστορίες θριάμβων, αλλά και τα απομεινάρια όσων πάσχισαν να το ανέβουν.
Είναι αλήθεια πως ο υψηλότερος καταυλισμός στο ψηλότερο βουνό του κόσμου είναι γεμάτος σκουπίδια και λείψανα, που θα χρειαστούν χρόνια για να καθαριστούν εξ ολοκλήρου, τη στιγμή που εξαιτίας της κλιματικής κρίσης η ανάβαση γίνεται όλο και πιο δολοφονική, ακόμη και για τους επαγγελματίες, ντόπιους ορειβάτες.
Σε μία προσπάθεια να καθαρίσει τη «χιονισμένη χωματερή» από σκουπίδια, πτώματα και διάσπαρτα μέλη, η κυβέρνηση του Νεπάλ ξεκίνησε πριν από πέντε χρόνια εκστρατεία καθαρισμού στους πέντε καταυλισμούς του Εβερεστ. Ωστόσο φέτος ήταν η πρώτη φορά που οι Αρχές έθεσαν ως στόχο τον καθαρισμό και την ανάσυρση πτωμάτων από τον πέμπτο καταυλισμό, τη λεγόμενη Ζώνη Θανάτου, σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 8.000 μέτρων (26.247 πόδια).
Με τον αριθμό των νεκρών ορειβατών στο Εβερεστ συνεχώς να αυξάνεται, καθώς οκτώ άνθρωποι έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής από τις αρχές του 2024, ενώ 18 έχασαν τη ζωή τους το 2023, σύμφωνα με το τμήμα τουρισμού του Νεπάλ, μία ομάδα από ντόπιους Σέρπα ηγήθηκαν μίας εξαιρετικά δύσκολης αποστολής καθαρισμού της κορυφής.
Κλιματική αλλαγή και κυκλοφοριακή συμφόρηση
Ο Σέρπα Tshiring Jangbu, ο οποίος ηγήθηκε της αποστολής ανάσυρσης των πτωμάτων και των σκουπιδιών από την κορυφή, μιλάει στην «Κ» για την εκστρατεία καθαρισμού, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την περισυλλογή 11 τόνων σκουπιδιών και τεσσάρων πτωμάτων, που αγνοούνταν τα τελευταία 12 έως 35 χρόνια, σε διάστημα 54 ημερών.
Ζητώντας του να μας περιγράψει αναλυτικά την κατάσταση στα camps του Εβερεστ και ρωτώντας τον γιατί το πρόβλημα έχει διογκωθεί τόσο πολύ, ο ίδιος εξηγεί πως σημαντικό ρόλο σε αυτό έχει παίξει η κλιματική κρίση.
Οπως προσθέτει, αυτή τη στιγμή ο πρώτος, ο δεύτερος και ο τρίτος σταθμός πριν από την κορυφή είναι πολύ καθαροί, με τη συσσώρευση των σκουπιδιών να ξεκινά από την τέταρτη κατασκήνωση μέχρι και τη Ζώνη Θανάτου.
Τα συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα αναγκάζουν τους ορειβάτες να αφήνουν πίσω τον εξοπλισμό τους και άλλα αντικείμενα, καθώς αυτός είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν κατά την κατάβαση.
«Η κλιματική αλλαγή έχει παίξει πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτή τη συσσώρευση σκουπιδιών. Αφενός το σύντομο χρονικό διάστημα μέχρι την ανάβαση έχει ως αποτέλεσμα οι ορειβάτες να φτάνουν στην κορυφή εξαντλημένοι, αφετέρου τα συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα τους αναγκάζουν να αφήνουν πίσω τον εξοπλισμό τους και άλλα αντικείμενα, καθώς αυτός είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν κατά την κατάβαση», εξηγεί ο Σέρπα.
Ακόμη ένας λόγος κατά τη γνώμη του είναι η κυκλοφοριακή συμφόρηση στο βουνό, γεγονός που έχει αυξήσει τον χρόνο που απαιτείται για να φτάσει κανείς σε ορισμένα σημεία, με αποτέλεσμα οι ορειβάτες να καταναλώνουν περισσότερους πόρους, όπως τρόφιμα και μπαταρίες, τα οποία παραμένουν στο βουνό.
Η αποστολή έγινε υπό αντίξοες συνθήκες σε σημεία όπου η ταχύτητα του ανέμου ξεπερνούσε τα 100 χιλιόμετρα την ώρα. Η ομάδα μάλιστα εργάστηκε κυρίως τις βραδινές ώρες, ώστε να μην ενοχλεί τι άλλες αποστολές.
Επίπονη αποστολή
Ρωτώντας τον το επίπεδο δυσκολίας της αποστολής καθαρισμού στην κορυφή του Εβερεστ, ο Tshiring Jangbu θα έβαζε τον ανώτερο βαθμό, καθώς η περισυλλογή έγινε υπό αντίξοες συνθήκες σε σημεία όπου η ταχύτητα του ανέμου ξεπερνούσε τα 100 χιλιόμετρα την ώρα. Ολοι τους, μάλιστα, εργάστηκαν κυρίως τις βραδινές ώρες, ώστε να μην ενοχλούν τις άλλες αποστολές.
«Ηταν μία δύσκολη και επικίνδυνη διαδικασία, καθώς επί ώρες χτυπούσαμε τον πάγο με τσεκούρια και ρίχναμε βραστό νερό για να ξεθάψουμε τα πτώματα», σημειώνει ο ίδιος τονίζοντας πως εκείνος και η ομάδα του ένιωσαν κατά διαστήματα έντονη αδιαθεσία.
Η ομάδα χρειάστηκε πάνω από 10 ώρες για να ανασύρει ένα πτώμα από τον πάγο και συνολικά 35 ώρες για να το κατεβάσει στον χαμηλότερο καταυλισμό. Επίσης η αποστολή κατέβασε ένα ένα τα λείψανα, αφού πρώτα τα έδεσαν με σχοινί, μια και ήταν αδύνατη η μεταφορά τους με άλλο τρόπο.
Πρέπει να επιστρατεύσουμε την τελευταία λέξη της τεχνολογίας για τη διαχείριση των αποβλήτων, ενώ οι ορειβάτες θα πρέπει να είναι ενήμεροι και υπεύθυνοι για τη διαχείριση των σκουπιδιών τους.
«Από το συνολικό έργο καθαρισμού, το οποίο ολοκληρώσαμε πρόσφατα, έχουν ήδη καθαρίσει εκτός από το Εβερεστ και άλλα βουνά όπως το Makalu (8.481 μ.), το Kanchenjunga (8.586 μ.), το Annapurna (8.091 μ.), το Manaslu (8.163 μ.) και το Dhaulagiri (8.167 μ.). Παρόλο που το έργο αυτό βοήθησε πολύ, δεν είναι αρκετό. Πρέπει να επιστρατεύσουμε την τελευταία λέξη της τεχνολογίας για τη διαχείριση των αποβλήτων, ενώ οι ορειβάτες θα πρέπει επίσης να είναι ενήμεροι και υπεύθυνοι για τη διαχείριση των σκουπιδιών τους», προσθέτει ο έμπειρος ορειβάτης.
Κίνδυνος δημόσιας υγείας
Παρά την παραδοχή του πως σε αυτή την αποστολή ακόμη και ο ίδιος ξεπέρασε τα όριά του, ο ντόπιος ορειβάτης επιμένει πως δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά, καθώς η παραμονή λειψάνων και σκουπιδιών αποτελεί κίνδυνο για την υγεία όλων των ορειβατών.
«Οι ορειβάτες πρέπει να λιώνουν το χιόνι που συλλέγουν γύρω από τη σκηνή τους, το οποίο στη συνέχεια πίνουν ή το χρησιμοποιούν για μαγείρεμα. Ωστόσο, η μόλυνση από τα απορρίμματα μπορεί να αρρωστήσει τους ορειβάτες, προκαλώντας βήχα, ρινική καταρροή, ακόμη και σοβαρά προβλήματα υγείας ή θάνατο. Είναι σαφές πως δεν είχαμε άλλη επιλογή», σημειώνει.
Η μόλυνση από τα απορρίμματα μπορεί να αρρωστήσει τους ορειβάτες, προκαλώντας βήχα, ρινική καταρροή, ακόμη και σοβαρά προβλήματα υγείας ή θάνατο.
Η ολοκλήρωση πάντως ενός τόσο δύσκολου άθλου, χωρίς να σημειωθεί καμία ανθρώπινη απώλεια, τον γεμίζει ικανοποίηση. «Είμαι περήφανος για αυτό μας το κατόρθωμα, γιατί, αν δεν το κάναμε εμείς, οι πλέον πιο καταρτισμένοι, τότε ποιοι θα μπορούσαν; Για εμάς δεν είναι υποχρέωση, είναι χρέος προς τον τόπο μας», καταλήγει.
*Φωτογραφίες: Tshiring Jangbu Sherpa
