«Ο σκηνοθέτης θα ήθελε να έχετε υπ’ όψιν ότι πρόκειται για θρίλερ και όχι για ταινία τρόμου». Αυτή ήταν μία από τις διευκρινίσεις που μας έγιναν σχετικά με την «Παγίδα», το νέο φιλμ του Μ. Νάιτ Σιάμαλαν, που κυκλοφορεί από την περασμένη Πέμπτη και στις ελληνικές αίθουσες, προτού συναντήσουμε τον έμπειρο σκηνοθέτη στο Λονδίνο για συνέντευξη. Η άλλη ήταν να αποφύγουμε τα σπόιλερ, ωστόσο, ο ίδιος ο Σιάμαλαν δεν έχει αντίρρηση σε μία βασική αποκάλυψη: ένας πατέρας (Τζος Χάρτνετ) συνοδεύει την κόρη του στη συναυλία της αγαπημένης της ποπ σταρ. Εκεί όμως θα αντιληφθεί σύντομα την έντονη αστυνομική παρουσία, η οποία υπάρχει προκειμένου να στήσει παγίδα σε έναν διαβόητο κατά συρροή δολοφόνο, τον λεγόμενο «Χασάπη». Εμείς, ως θεατές, εξίσου σύντομα ανακαλύπτουμε πως ο πατέρας είναι στην πραγματικότητα ο δολοφόνος.
«Μου αρέσει όταν οι ταινίες εξελίσσονται μορφολογικά καθώς τις βλέπεις και δεν ξέρεις τι πρόκειται να συμβεί. Είναι πολύ σπάνιο. Γενικά μπορούμε να αισθανθούμε τη δομή μιας ταινίας. Αλλά σε αυτή την περίπτωση ξεδιπλώθηκε με αυτόν τον όμορφο τρόπο. Προσπαθούσα να σκεφτώ μια ταινία, όπου το μεγαλύτερο μέρος της διαδραματίζεται σε μια συναυλία κι εσύ παρακολουθείς όλα τα στάδια της συναυλίας, το πριν και το μετά», αναφέρει ο Σιάμαλαν.
Υπάρχει μια σκοτεινή πλευρά, όπου είσαι πολύ μόνος. Και νιώθεις ότι όσο περισσότερα γνωρίζεις, τόσο περισσότερο βλέπεις ότι όλα είναι ψεύτικα και η μοναξιά μεγαλώνει.
Ξανά, έπειτα από φιλμ όπως τα «Old» και «Χτύπος στην καλύβα», ο ίδιος επανέρχεται σε αφηγήσεις όπου οι ήρωες βρίσκονται περιορισμένοι σε χώρους από τους οποίους προσπαθούν να διαφύγουν – ο μικρόκοσμος που δημιουργούν εκεί συνήθως αντανακλά κάτι ευρύτερο: «Αν σκεφτείς τα επεισόδια της “Ζώνης του λυκόφωτος”, έχουν δύναμη επειδή είναι τόσο περιορισμένα και μιλούν για μεγάλες ιδέες, ενώ παραμένουν σε μια πολύ συγκεκριμένη παλέτα οπτικών πληροφοριών και αφήγησης. Αλλά η ιδέα γίνεται κατά κάποιον τρόπο μεγαλύτερη ακριβώς επειδή συμπιέζεται σε μικρότερη κλίμακα. Γενικώς, προσπαθώ να χρησιμοποιώ τον μινιμαλισμό για να κάνω τις ιδέες για τις οποίες μιλάμε μεγαλύτερες. Το μυαλό μου δεν πηγαίνει σε έναν ουρανό γεμάτο διαστημόπλοια. Πηγαίνει στον ήχο τους ενώ είστε μέσα και ακούτε γι’ αυτά, αντί να τα βλέπετε, και η φαντασία σας να ολοκληρώνει την εικόνα».
Η γοητεία της νέας γενιάς
Τόσο η νεαρή πρωταγωνίστρια της ταινίας όσο και η τραγουδίστρια της συναυλίας (την υποδύεται η κόρη του Σιάμαλαν, Σαλίκα) ανήκουν στη λεγόμενη Generation Z. Είναι πρόκληση για τον βετεράνο δημιουργό να φτιάχνει ταινίες (και) γι’ αυτή την καινούργια γενιά; «Εχει τη γοητεία του. Νομίζω ότι οι νέοι άνθρωποι ήταν πάντα αυτοί που αγκάλιαζαν την αφήγησή μου. Κάνω ταινίες εδώ και 30 χρόνια. Από την “Εκτή αίσθηση” και μετά, ήταν η νεότερη γενιά που αγκάλιασε πραγματικά τις νέες ιστορίες. Ετσι, τώρα αυτή η πρώτη γενιά είναι πια η παλαιότερη, και τώρα έχουμε σχεδόν μια τρίτη γενιά εδώ με την οποία συνεχίζω να επικοινωνώ, οπότε το απολαμβάνω πάρα πολύ. Είναι αυτοί που μου επιτρέπουν να κάνω κινηματογράφο με έναν καινούργιο τρόπο κάθε φορά. Το ενδιαφέρον τους για νέες γλώσσες, τόσο κυριολεκτικές όσο και μεταφορικές, είναι μεγάλο».
Στην «Παγίδα», υπάρχει μια σκηνή όπου η δύναμη των σόσιαλ μίντια αποδεικνύεται καθοριστική για την πλοκή. Πόσο ισχύει κάτι τέτοιο και για το ίδιο το σινεμά; «Πιστεύω ότι τα σόσιαλ επηρεάζουν το σινεμά. Προσωπικά, προσπαθώ να βρω τον δρόμο μου ως άτομο που γράφει πρωτότυπες ιστορίες. Πως μπορώ να μιλήσω σε έναν κόσμο που λαμβάνει όλες αυτές τις πληροφορίες συνεχώς; Κλίνεις προς πράγματα που ήδη γνωρίζουν, επειδή είναι πιο εύκολο γι’ αυτούς να τα θυμούνται. Από την άλλη, εκτιμώ το είδος της ατομικότητας και τις ευκαιρίες που προωθεί. Η συγκεκριμένη σκηνή αφορά την πιο καλοπροαίρετη οπτική, του πόσο συνδεδεμένοι είμαστε όλοι και ότι δεν είμαστε πλέον μόνοι με πολλούς τρόπους. Υπάρχει όμως και μια σκοτεινή πλευρά όπου είσαι πολύ μόνος. Και νιώθεις ότι όσο περισσότερα γνωρίζεις, τόσο περισσότερο βλέπεις ότι όλα είναι ψεύτικα και η μοναξιά μεγαλώνει».
Δεν είναι μόνο ο χαρακτήρας, αλλά και οι μάσκες του
Ο πρωταγωνιστής του φιλμ, Τζος Χάρτνετ, μίλησε στην «Κ» για τον ήρωα που υποδύεται, έναν πατέρα-δολοφόνο
Για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του πατέρα-δολοφόνου στην «Παγίδα», ο Μ. Νάιτ Σιάμαλαν επέλεξε τον Τζος Χάρτνετ, έναν ηθοποιό με τον οποίο δεν είχε συνεργαστεί ποτέ στο παρελθόν. «Η εμπειρία της συνεργασίας με τον Νάιτ ήταν υπέροχη. Σε αντίθεση με τη δουλειά του και τα γραπτά του, ο χαρακτήρας του στο σετ είναι πολύ ζεστός, φιλόξενος και προσεκτικός, μελετημένος. Μου άρεσε να δουλεύω μαζί του γιατί ο ήρωας που υποδύομαι, χρειαζόταν αρκετό χώρο και μάλιστα ένα είδος “ευγενικού” χώρου, για να τον κάνω όσο πιο πολύπλευρο γίνεται», αναφέρει από την πλευρά του ο Αμερικανός αστέρας, τον οποίο συναντήσαμε επίσης στο Λονδίνο.
Εκείνος βέβαια πολύ σπάνια στην καριέρα του έχει υποδυθεί έναν τέτοιο χαρακτήρα. Κατά τη γνώμη του, πάντως, ο Κούπερ είναι αρκετά πιο περίπλοκος από έναν τυπικό «κακό»: «Εχει προφανώς μια πολύ σκοτεινή πλευρά. Είναι μεγάλη πρόκληση να παίζεις έναν τέτοιο χαρακτήρα, γιατί δεν παίζεις μόνο αυτόν. Υποδύεσαι κάποιον που έχει πίσω του μια ολόκληρη ζωή συγκάλυψης. Δεν είναι μόνο ο χαρακτήρας, αλλά και οι μάσκες που κουβαλάει μπροστά του. Κάποια στιγμή αυτή η μάσκα αρχίζει να σπάει. Και έπρεπε να δείξουμε πώς ραγίζει, γιατί και με ποιον τρόπο και ποια θα είναι η αντίδρασή του εκείνη τη στιγμή, η οποία θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε. Και έπρεπε να βρούμε κάτι που θα ήταν ταυτόχρονα, νομίζω, ψυχολογικά ακριβές αλλά και διασκεδαστικό. Ηθελα αυτός ο χαρακτήρας να είναι διασκεδαστικός και φωτεινός και γεμάτος διαφορετικά χρώματα. Οχι υπερβολικά σκοτεινός, παρόλο που είναι ένας σκοτεινός χαρακτήρας».
Είναι μεγάλη πρόκληση να παίζεις έναν τέτοιο ρόλο, γιατί δεν παίζεις μόνο αυτόν. Υποδύεσαι κάποιον που έχει πίσω του μια ολόκληρη ζωή συγκάλυψης.
Υπάρχουν αρκετές σκηνές στην ταινία κατά τις οποίες ο ήρωας του Χάρτνετ κοιτάζει απευθείας στον φακό, σαν να απευθύνεται στο κοινό, σε ένα είδος προσωπικής εξομολόγησης. Πόσο εύκολο είναι αυτό, ακόμη και για έναν έμπειρο ηθοποιό; «Το να κοιτάζω κατευθείαν στον φακό ήταν διαφορετικό. Και νομίζω ότι αυτό δημιούργησε μια οικειότητα με το κοινό, κάτι που ήξερα ότι θα συμβεί και αυτό με τη σειρά του μου επέτρεψε να έχω αυτές τις στιγμές, όπου βλέπεις πίσω από τη μάσκα· αυτό είναι μόνο για το κοινό, σε αντίθεση με τον άλλο χαρακτήρα με τον οποίο δουλεύεις. Ετσι μπορείτε πραγματικά να δείτε τις εσωτερικές λειτουργίες του χαρακτήρα και είναι διασκεδαστικό να μπορείς να παίξεις με αυτό, υπό την έννοια ότι το κοινό γίνεται κοινωνός σε κάτι που ο άλλος χαρακτήρας στη σκηνή δεν μπορεί να δει».
Στην ταινία και οι δύο συμπρωταγωνίστριες του Χάρτνετ, η Αριελ Ντόνοχιου, που υποδύεται την κόρη του Κούπερ, και η Σαλίκα Σιάμαλαν, που παίζει την ποπ σταρ Lady Raven, κάνουν τώρα τα πρώτα τους βήματα στην υποκριτική – ιδιαίτερα η πρώτη βρίσκεται ακόμη σε σχολική ηλικία, παρ’ όλα αυτά η ερμηνεία της είναι άρτια. «Η Αρι είναι μία από τις πιο επαγγελματίες ηθοποιούς που έχω συνεργαστεί ποτέ. Ηρθε απίστευτα προετοιμασμένη. Εχει μια πραγματικά ανάλαφρη και ταυτόχρονα έντονη αύρα. Και αυτό βοήθησε να υπογραμμιστούν μερικά από τα πράγματα που περνάει ο δικός μου χαρακτήρας. Αλλά επίσης είναι παιδί, οπότε έπρεπε να έρχεται και να κάνει τη δουλειά της, αλλά έπρεπε και να πηγαίνει σχολείο κατά τη διάρκεια της μέρας. Πολλή δουλειά για εκείνη. Επιπλέον η ερμηνεία της Σαλίκα στη σκηνή, ως Lady Raven, ήταν τόσο συναρπαστική, ώστε όλοι στο κοινό, συμπεριλαμβανομένης της Αρι, να εντυπωσιαστούν από τη μουσική που άκουγαν. Αυτό που είχα να κάνει ήταν να εκμεταλλευθώ την ενέργειά της και να την κρατήσω σε εγρήγορση, να μεριμνήσω για το τι την ενδιέφερε».
