«Προσπάθησα να γράψω ένα κοινωνικό δράμα, ας το χαρακτηρίσουμε έτσι. Στην πορεία όμως προέκυψαν κάποια “εμμονικά” στοιχεία, τα οποία τελικά κέρδισαν το παιχνίδι. Ετσι αποφάσισα ότι μόνο κωμωδία μπορεί να είναι το έργο. Και η κωμωδία είναι ένας τρόπος να βλέπουμε τα δράματα των ανθρώπων από μια διαφορετική οπτική, η οποία μας αποκαλύπτει και το γελοίον του πράγματος».
Ετσι συνοψίζει ο Γιάννης Τσίρος (φωτ.) το νέο του θεατρικό κείμενο, «Κανόνια και τρομπέτες», που παρουσιάζεται στο θέατρο «Εμπορικόν» σε σκηνοθεσία Γιώργου Παπαγεωργίου. Και ενώ ο ίδιος δεν έχει ξαναγράψει κωμωδία, αναγνωρίζει ότι στα υπόλοιπα έργα του («Αξύριστα πηγούνια», «Τα μάτια τέσσερα», «Αγριος σπόρος» κ.ά.) υπάρχουν, πλάι στον κοινωνικό προβληματισμό για τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, και κωμικές πλευρές. Στη συγκεκριμένη ιστορία, λέει ο συγγραφέας, «αυτές συνίστανται στα μυστικά που ο κάθε χαρακτήρας προσπαθεί να κρύψει από τον άλλον, έτσι ώστε όλοι γίνονται φορείς κάποιας γνώσης, αλλά και κάποιας άγνοιας».
Ο Κωνσταντίνος είναι υψηλόβαθμο στέλεχος τράπεζας, που κρατάει κάποια ομόλογα έτοιμα να καταρρεύσουν. Συναντιέται σε ένα loft με τον Χρόνη, που είναι Ρομά και ντίλερ, και του οποίου η αρραβωνιαστικιά, η Ρουμπίνη, θέλει να εξασφαλίσει καλύτερους όρους για το δάνειό της με τη βοήθεια του Κωνσταντίνου. Εκείνος στο μεταξύ έχει μια απαγορευμένη σχέση με την Κλαίρη, η οποία κάτι θέλει από τη Ρουμπίνη, όπως άλλωστε και ο Χρόνης από τον Κωνσταντίνο, μέσα σε μια συνθήκη καταστροφής και παρεξηγήσεων. Το έργο καταπιάνεται με το βρώμικο χρήμα, το τραπεζικό σύστημα και την εξαπάτηση, ενώ στη σκηνή θα δούμε τους Ελλη Τρίγγου, Στάθη Σταμουλακάτο, Μάνο Καζαμία, Νεφέλη Μαϊστράλη, Γιώργο Τριανταφυλλίδη και Μαριτίνα Κουτσοχιώνη.
«Δεν είναι τυχαία η συνάντηση ενός ζευγαριού τραπεζικών με ένα ζευγάρι Ρομά. Υπάρχουν κίνητρα που τους φέρνουν κοντά, σε μια συνθήκη όπου ανοίγει πολύ και γίνεται φανερή η ψαλίδα των κοινωνικών τους αντιθέσεων», σημειώνει ο Γιάννης Τσίρος. Θυμάται επίσης παλιότερες απόπειρες ενσωμάτωσης των τσιγγάνων, οι οποίες είχαν συναντήσει αντιδράσεις, π.χ. από γονείς, οι οποίοι δεν ήθελαν να συνυπάρχουν στα σχολεία τα παιδιά τους με εκείνα των Ρομά. «Είχα σκεφτεί τότε ότι θα δημιουργηθεί μια παραβατική κατηγορία ανθρώπων, καθώς “όπου κλείνει ένα σχολείο, ανοίγει μια φυλακή”», λέει ο συγγραφέας. «Από την άλλη», συνεχίζει, «προσεγγίζουμε συχνά ανθρώπους με βάση τη φυλή τους και την εθνικότητά τους. Ομως υπάρχουν πολλοί Ρομά που έχουν ενταχθεί στην κοινωνία και δεν κάνουν τίποτε λιγότερο ή περισσότερο από τους υπόλοιπους. Το ότι υπάρχει και μια κατηγορία παραβατικών, πρέπει να μας προβληματίσει για το πόσο μπορούμε να αποδεχθούμε μια διαφορετική κοινότητα».
«Και η κωμωδία είναι ένας τρόπος να βλέπουμε τα δράματα των ανθρώπων από μια διαφορετική οπτική, η οποία μας αποκαλύπτει και το γελοίον του πράγματος».
Καθώς μιλάμε κατ’ αρχήν για μια δοσοληψία ναρκωτικών, διευκρινίζει ο κ. Τσίρος, οι περισσότεροι χαρακτήρες του έργου κινούνται αντικειμενικά εκτός νόμου. Πέρα πάντως από την αντικειμενική πραγματικότητα, λέει, «το θέμα είναι πως μπορούμε να τη διαμορφώσουμε στα μέτρα μιας δικαιότερης κοινωνίας». Τι είδους κοινωνία θα ήταν αυτή; «Δεν μιλάω για μια κοινωνία ισότητας, αλλά για μια κοινωνία όπου όλοι θα μπορούσαν, στη θέση που βρίσκονται, να διαθέτουν τα απαραίτητα στοιχεία ώστε να συνυπάρχουν με τους άλλους ανθρώπους: ταβάνι για τον πλούτο, πάτωμα για τη φτώχεια», σημειώνει.
Η οικονομία μοιάζει να βρίσκεται και πίσω από τον τίτλο «Κανόνια και τρομπέτες». Και αυτό, γιατί σαν άτυπο σλόγκαν του έργου λειτουργεί μια φράση που αποδίδεται στον Νέιθαν Ρότσιλντ (1840-1915), Βρετανό τραπεζίτη και βαρώνο: «Οταν ακούς κανόνια αγόραζε, όταν ακούς τρομπέτες πούλα», έλεγε ο Ρότσιλντ, θέλοντας να δείξει ποια στιγμή ενός πολέμου είναι καλή για επενδύσεις και ποια όχι. «Αν το δούμε ιστορικά, οι πόλεμοι γίνονται για γεωπολιτικούς, για εδαφικούς και κυρίως για οικονομικούς λόγους. Σπανίως έχουμε δει κάποιον πόλεμο να γίνεται για λόγους κύρους και υπερηφάνειας, κάτι που τον κάνει έναν ακόμα πιο ηλίθιο πόλεμο από τους άλλους», λέει ο Γιάννης Τσίρος. «Σίγουρα επίσης δεν υπάρχει πόλεμος όπου κάποιος έχει απόλυτο δίκαιο ή άδικο. Πάντα υπάρχουν δίκαια τα οποία επικαλείται κάποιος για να κινητοποιήσει τον κόσμο, όμως πάντα υπάρχουν και άδικα, που δεν θέλει να βλέπει. Και αυτό ισχύει όχι μόνο μεταξύ των εθνών, αλλά και των ανθρώπων, όπου έχουμε πολέμους σε μικρογραφίες».
Παρευρέθη στις πρόβες του έργου; Εκανε παρατηρήσεις; «Εχω σαν αρχή να μην επεμβαίνω στη σκηνοθεσία, ούτε να επιβάλλω την άποψή μου – το θεωρώ εγωιστικό και λίγο κουτό. Τα περισσότερα έργα που παίζονται είναι έργα συγγραφέων που έχουν φύγει από τη ζωή και ανήκουν στους ανθρώπους που τα δουλεύουν, που βρίσκονται εκεί», λέει ο κ. Τσίρος, υπογραμμίζοντας την εμπιστοσύνη που έχει στον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς της παράστασης.
Ετυχε να δει στο έργο του κάτι που ο ίδιος δεν είχε σκεφτεί; «Πάντα συμβαίνει αυτό», καταλήγει. «Το να ζεις σε μία μοναχική κατάσταση, να γράφεις κάτι και να περιμένεις ότι όλα θα γίνουν όπως ήταν μέσα στο μυαλό σου, δεν μπορεί να συμβεί».
«Κανόνια και τρομπέτες», θέατρο «Εμπορικόν», έως 13 Απριλίου.
