Ο Γάλλος συγγραφέας, σκηνοθέτης-ηθοποιός και νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν αυτοσυστήνεται μέσα από ένα παιχνίδι αυθόρμητων συνειρμών.
Motto: «Η ζωή είναι ένα ανέκδοτο και εγώ είμαι ένας κλόουν. Το επαναλαμβάνω κάθε μέρα, κάθε στιγμή στον εαυτό μου»
Αβινιόν: Θέλω να κάνω πολλά και διαφορετικά πράγματα στο Φεστιβάλ της Αβινιόν. Μην ξεχνάτε ότι εκεί γεννήθηκα πνευματικά και καλλιτεχνικά. Ήμουν προσκεκλημένος του Φεστιβάλ κάθε καλοκαίρι. Ήταν σα σπίτι μου. Τώρα είναι κυριολεκτικά το σπίτι μου, γιατί αγόρασα πρόσφατα ένα διαμέρισμα εκεί. Θέλω, λοιπόν, να κάνω το Φεστιβάλ ακόμα πιο δημοφιλές, σε όλον τον κόσμο και όχι μόνο στους πλούσιους θεατές, σε μια ελίτ του κοινού. Θα ήθελα να δώσω έμφαση στα κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν τη γαλλική κοινωνία αυτή την εποχή και ιδιαίτερα την πόλη της Αβινιόν, η οποία είναι δύο πόλεις στην πραγματικότητα: η παλιά, τουριστική πόλη, και η πόλη έξω από τα τείχη. Θέλω επίσης να επεκτείνει τη διεθνή του ταυτότητα το Φεστιβάλ, καθώς θεωρώ πως κάθε είδους θεάτρου έχει θέση στην Αβινιόν. Τέλος, νομίζω ότι χρειαζόμαστε περισσότερο νόημα και έμφαση στο κείμενο αυτή την περίοδο και όχι επιπλέον έμφαση στη φόρμα και το ντιζάιν.
Αθήνα: Είχα έρθει στην Αθήνα πριν από πέντε χρόνια για να σκηνοθετήσω μία όπερα του Μπέντζαμιν Μπρίτεν για το Φεστιβάλ Αθηνών και πέρυσι για το «Βιτριόλι» του Γιάννη Μαυριτσάκη στο Εθνικό Θέατρο. Στο μεταξύ διάστημα, οι αλλαγές στην πόλη ήταν παραπάνω από φανερές. Στο Εθνικό Θέατρο, οι πρόβες μας γίνονταν λίγο πιο κάτω από την Πλατεία Ομονοίας, στο «τρίγωνο της πρέζας», όπως είχα ακούσει να το λένε, και σίγουρα όχι το πιο τουριστικό μέρος στην Αθήνα. Έξω από το θέατρο, γινόταν εμπόριο και χρήση ναρκωτικών και μέσα στο θέατρο ήμαστε σε ένα παράλληλο σύμπαν τέχνης και δημιουργικότητας. Επομένως, έχω μια πολύ αληθινή εικόνα της Αθήνας και των κατοίκων της. Η Αθήνα είναι μια διαλυμένη πόλη. Προφανώς, η κατάσταση που βιώνετε πρέπει να είναι πολύ δύσκολη. Το νιώθει κανείς στον αέρα της πόλης.
Αποτυχίες: Μου ήταν τρομερά επώδυνο το ότι τον Μάρτιο του 2012 –και μετά από πέντε πολύ επιτυχημένες σεζόν- με πέταξαν (σ.σ. ο τότε Υπουργός Πολιτισμού Φρεντερίκ Μιτεράν) έξω από το Théâtre de l’Odéon χωρίς ακόμα να έχω καταλάβει το γιατί. Ως αποτυχίες καταγράφω, επίσης, και κάποιες παραστάσεις μου, που δεν γίνονται αποδεκτές από το κοινό με τον τρόπο που θα περίμενα. Αλλά από την άλλη, δεν νομίζω ότι έχω και συγκεκριμένες προσδοκίες από το κοινό, όταν ετοιμάζω μια παράσταση. Σε προσωπικό επίπεδο, έχω περάσει, όπως όλοι μας, κάποιες λυπητερές και στενάχωρες ερωτικές σχέσεις.
Βαριέμαι: Τη μόδα. Είναι πάντα η ίδια. Πλασάρεται ως καινούργια κάθε φορά αλλά είναι πάντα η ίδια.
Γεννήθηκα: Στο Γαλλικό Νότο. Οι ρίζες μου είναι κάπου γύρω από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Είμαι λίγο Ισπανός, λίγο Ιταλός, λίγο Άραβας. Οι γονείς μου ήρθαν μετανάστες στη Γαλλία από την Αλγερία. Άρα, δεν έχω συγκεκριμένη εθνική ταυτότητα. Η ταυτότητά μου είναι Μεσογειακή.
Γελώ: Συνεχώς. Η ζωή είναι ένα ανέκδοτο και εγώ είμαι ένας κλόουν. Το επαναλαμβάνω κάθε μέρα, κάθε στιγμή στον εαυτό μου.
Γαλλία: Η κατάσταση στη Γαλλία γίνεται όλο και πιο δύσκολη μέρα με τη μέρα. Τα ποσοστά ανεργίας όλο και ανεβαίνουν, σε σημείο πρωτόγνωρο για τη χώρα. Δεν συγκρίνεται με την καταστροφή που συντελείται στην Ελλάδα αλλά και στη Γαλλία βιώνουμε ένα συνεχές, αργό βύθισμα στην απελπισία.
Ελλάδα: Αυτό που βιώνει ο ελληνικός λαός τα τελευταία χρόνια είναι προφανώς εξαιρετικά άδικο. Οι υπαίτιοι είναι οι τράπεζες και οι καπιταλιστές -στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, και σε όλον τον κόσμο- που στραγγίζουν την οικονομία προς ίδιον όφελος.
Ευρώπη: Το κυρίαρχο συναίσθημα σχετικά με την τωρινή κατάσταση που επικρατεί στην Ευρώπη είναι η λύπη. Λυπάμαι, γιατί φαίνεται πως τα ιδανικά για τα οποία πολεμήσαμε, τώρα καταρρέουν. Δεν είναι μόνο η οικονομική κατάρρευση. Είναι πρωτίστως η πολιτισμική απαξίωση και ισοπέδωση. Θα μας πάρει πολύ περισσότερο καιρό από όσο νομίζουμε για να ξανασταθούμε στα πόδια μας, για να δημιουργήσουμε νέες δομές. Όμως, η κοινή ευρωπαϊκή μας πολιτιστική κληρονομιά θα μας δείξει το δρόμο: ο Σαίξπηρ, ο Μολιέρος, ο Κάφκα, ο Αισχύλος.
Ζηλεύω: Διάφορα ταλέντα που δεν έχω. Ζηλεύω διάφορους μεγάλους τραγουδιστές και μουσικούς –εγώ είμαι πολύ κακός μουσικός.
Θάνατος: Δεν τον φοβάμαι το θάνατο. Έχω περάσει πολύ όμορφα στη ζωή μου, έχω κάνει τόσα πράγματα, που θα έλεγα ότι είμαι έτοιμος να πεθάνω στα 48 μου. Άλλωστε, πάρα πολλοί φίλοι και γνωστοί μου έχουν πεθάνει από AIDS, οπότε νιώθω σα να είμαι από τους τελευταίους επιζώντες. Είναι πραγματικά ένα θαύμα.
Κρίση: Στη δουλειά μας είναι παραπάνω από εμφανής. Οι καλλιτέχνες πρέπει να ζουν με όλο και πιο λίγα. Όχι ότι πριν ήταν και πολύ καλύτερα τα πράγματα, αλλά κάθε χρόνο γίνονται χειρότερα. Πλέον οι καλλιτέχνες είναι σχεδόν αδύνατο να ζήσουν με τα χρήματα που παίρνουν. Είναι ήρωες σε μια αντιηρωική εποχή.
Καταχρήσεις: Ο καφές είναι η μόνη κατάχρηση που κάνω. Και η μουσική. Ούτε το κάπνισμα, ούτε το αλκοόλ, ούτε τα ναρκωτικά.
Ματαιοδοξία: Τα πάντα είναι μάταια και ματαιόδοξα στη δουλειά που κάνουμε. Είπαμε, η ζωή είναι ένα ανέκδοτο. Και πέφτει πολύ γέλιο όταν τίθεται το περίφημο ζήτημα της «φήμης ενός καλλιτέχνη».
Μόττο: «Όταν υπολογίζεις και μετράς τα πάντα, δεν μπορείς να δώσεις».
Νύχτα: Είμαι άνθρωπος της νύχτας. Σιχαίνομαι το φως του ήλιου. Πέφτω να κοιμηθώ όταν πια έχει ξημερώσει και αρχίζω να λειτουργώ κανονικά από τις 4.00-5.00 το απόγευμα.
Παιδική ηλικία: Θυμάμαι τα καλοκαίρια δίπλα στη θάλασσα στην Προβάνς. Ατέλειωτες ώρες παιχνιδιού κυνηγώντας χταπόδια. Αυτή είναι η παιδική μου ηλικία.
Πίστη: Δεν πιστεύω στο Θεό. Πιστεύω στην ποίηση.
Συνήθειες: Λατρεύω να αγοράζω πορσελάνινα σερβίτσια τσαγιού, τα οποία είτε χάνω στις μετακομίσεις, είτε τα σπάω σε διάφορες περιστάσεις. Γενικά, λατρεύω τα αντικείμενα που σπάνε.
Σημείο Μηδέν: Για μένα είναι κάθε εναρκτήριο σημείο μιας παράστασης, μιας σχέσης. Το σημείο που ξεκινάς και νιώθεις όλο το πάθος του κόσμου να σε πυρακτώνει, και μετά πουφ, και όλα τελειώνουν. Κάθε παράσταση είναι ένα μικρό σύμπαν, κάθε θίασος μία μικρή οικογένεια. Διαρκούν όσο είναι να διαρκέσουν και μετά διαλύονται. Όπως γίνεται στη ζωή, στη φύση. Η γέννηση και ο θάνατος.
Τοίχος: Πάνω σε έναν τοίχο θα έγραφα: «Να έχετε πίστη».
Φόβοι: Το να μην είμαι αρκετά δυνατός όταν είναι να αντιμετωπίσω μια πολύ δύσκολη στιγμή. Το να ανεβαίνω πάνω στη σκηνή και να παίζω σε κάποιες παραστάσεις μου. Κυριολεκτικά διαλύομαι. Πετρώνω από το φόβο. Και όσο περνούν τα χρόνια, όλο και χειροτερεύει.
Χρήματα: Δεν τα θεωρώ σημαντικό στοιχείο στη ζωή μου ή στην τέχνη μου. Ειλικρινά, δε με νοιάζουν τα χρήματα. Αρκετές φορές, δεν ζητώ καν το μισθό μου. Ειλικρινά, δε νοιάζομαι όσο έχω ένα πιάτο φαγητό, μια άκρη να κοιμηθώ και μια σκηνή για να δουλεύω. Και πραγματικά μου αρέσει να κάνω παραστάσεις με πολύ λίγα χρήματα.
X: Αν μπορούσα, θα έβαζα «Χ» στη χυδαία επίδειξη δύναμης των ισχυρών αυτού του κόσμου. Σε κάθε στεναχώρια και ηλιθιότητα, σε κάθε πρόβλημα και ασυνέπεια.
Ψέματα: Δεν είμαι κανένας μεγάλος ψεύτης. Δε θα το έλεγα. Δεν έχω τίποτα να κρύψω.
Ωρα να…: … να δουλέψουμε πολύ και δημιουργικά. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου δουλεύω ασταμάτητα. Είμαι εθισμένος στη δουλειά.
* ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΒΙΝΙΟΝ: Διάρκεια από τις 4 έως τις 27 Ιουλίου 2014. Το πρόγραμμα του 68ου Διεθνούς Φεστιβάλ θα ανακοινωθεί τέλη Μαρτίου (http://www.festival-avignon.com). Το «Βιτριόλι» του Γιάννη Μαυριτσάκη σε σκηνοθεσία Ολιβιέ Πι θα παιχτεί 7-19/7 στο εν λόγω Φεστιβάλ.
