Συνέντευξη στη Σαντυ Tσαντακη
Ενας νέος καλλιτέχνης που ψάχνει να βρει χορηγό για την έκθεσή
του γίνεται ξαφνικά αφηγητής της κοινής ζωής ενός θρύλου της μόδας
και του συνεργάτη του, μιας ιστορίας μόδας, τέχνης και αγάπης που
διήρκεσε 50 χρόνια. O σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «L’Amour Fou»,
Πιερ Τορετόν (Pierre Thoretton), βρέθηκε στην Αθήνα πριν από λίγες
ημέρες, καλεσμένος του 12ου Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου. Η
συνέντευξή μας έγινε στο μπαρ του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρεταννία».
Γοητευτικός, λίγο Γκαστόνε, με πονηρό βλέμμα. Τώρα καταλαβαίνω
γιατί τον εμπιστεύτηκε ο Πιερ Μπερζέ να του μιλήσει για την κοινή
του ζωή με τον Ιβ Σεν Λοράν, του άνοιξε τα αρχεία, τον πήρε μαζί
του στο σπίτι στο Μαρακές, του επέτρεψε να κινηματογραφήσει ακόμη
και την πρόσφατη δημοπρασία στον οίκο Christie’s με τα έργα τέχνης
από την προσωπική τους συλλογή με τον Ιβ Σεν Λοράν που έγιναν
ανάρπαστα. Η δική μας συνομιλία διήρκεσε ακριβώς 20 λεπτά. Η δική
τους 1 ώρα και ένα τέταρτο, κάθε εβδομάδα…
– Ποια ακριβώς είναι η σχέση σας με τον κόσμο της μόδας;
– Καμία απολύτως. Σήμερα, μετά την ταινία, προφανώς και υπάρχει
ένα ενδιαφέρον για τον χώρο της μόδας. Ωστόσο πριν, δεν είχα καμία
απολύτως επαφή. Δεν ήξερα καν τι σημαίνει μόδα.
– Ακόμη και σήμερα όμως γνωρίζετε μόνο αυτή την πλευρά της
ιστορίας. Αυτό το κομμάτι της μόδας, στον οίκο υψηλής ραπτικής και
πρετ-α-πορτέ του Ιβ Σεν Λοράν.
– Βασικά αυτό που με ενδιέφερε κυρίως ήταν η σχέση ανάμεσα σε
αυτό το ζευγάρι, του Πιερ Μπερζέ και του Ιβ Σεν Λοράν, η οποία ήταν
και μακροχρόνια, κράτησε μισό αιώνα. Πρόκειται για ένα ζευγάρι
λαμπερό πραγματικά, το οποίο ήταν πετυχημένο στον χώρο της υψηλής
ραπτικής αλλά και σε οποιονδήποτε άλλον τομέα και αν ήταν πιστεύω
ότι θα ήταν εξίσου πετυχημένο. Οπότε ήταν αυτοί ακριβώς που με
ενδιέφεραν περισσότερο, το πώς κατόρθωσαν ουσιαστικά να αντισταθούν
σε όλο αυτό το περιβάλλον στο οποίο ζούσαν.
– Ο Πιερ Μπερζέ, όπως φαίνεται στο φιλμ, δεν είναι ο άνθρωπος
που λέει εύκολα ναι. Δεν φαντάζομαι ότι ήταν εύκολο να εισπράξετε
μια θετική απάντηση από τον Πιερ Μπερζέ.
– Δεν ήταν δύσκολο. Πολύ απλά γιατί δεν μπορείς να πείσεις τον
κ. Μπερζέ. Μπορείς απλώς να τον ρωτήσεις. Αν είναι εντάξει ή δεν
είναι εντάξει με αυτό που του προτείνεις. Και μετά το μόνο που
έχεις να κάνεις είναι να περιμένεις. Η πίεση υπάρχει μόνο για σένα.
Και περιμένεις και περιμένεις. Εγώ χρειάστηκε να περιμένω 10 μέρες.
Δεν είναι πολύ.
Η γνωριμία
– Πώς γνωριστήκατε με τον Πιερ Μπερζέ;
– Εχουν περάσει 12 χρόνια από την πρώτη μας συνάντηση. Τον
γνώρισα πριν από 12 χρόνια ακριβώς, χάρη στη γιαγιά ενός φίλου μου
-γιατί έχω πολλούς φίλους και πολλές γιαγιάδες φίλων-, την Κατρίν
Ντενέβ, η οποία με έφερε σε επαφή με τον Πιερ Μπερζέ, γνωρίζοντας
ότι τότε εγώ ήμουν καλλιτέχνης και έψαχνα χρήματα για κάποιο
πρότζεκτ που ήθελα να κάνω, που δεν ήταν τυχαίο, ήταν πραγματικά
στρατευμένο και πολύ ριζοσπαστικό. Οντως κατόρθωσα να πείσω τον
Πιερ Μπερζέ να γίνει χρηματοδότης της έκθεσης και έκτοτε
ξαναβρεθήκαμε πολλές φορές. Είχαμε ραντεβού κάθε Πέμπτη, στην
μπρασερί Lipp. Στη συνάντησή μας που διαρκούσε πάντα μία ώρα και
ένα τέταρτο ακριβώς, συζητούσαμε διάφορα θέματα, για τη ζωή, τη
λογοτεχνία, τα παιδιά, την τέχνη, τον θάνατο, τον έρωτα, την
αλήθεια, γενικότερα ήταν κάθε φορά ένας καινούργιος κόσμος για
μένα.
– Ακολουθήσατε τον Πιερ Μπερζέ με το συνεργείο στο Μαρακές, στα
μέρη όπου έζησαν μαζί με τον Ιβ Σεν Λοράν. Υπήρχαν μέρη
απαγορευμένα για τις κάμερες;
– Η αλήθεια είναι ότι από τη στιγμή που είχα την άδεια να
προχωρήσω στα γυρίσματα και να φτιάξω την ταινία, είχα πρόσβαση στα
πάντα. Απολύτως. Οπότε μαζί με την ομάδα μου, έχοντας αυτό το
«δικαίωμα», ουσιαστικά φτάσαμε στο σημείο οι ίδιοι να θέσουμε
κάποια όρια και να πούμε «όχι αυτό δεν θα το κάνουμε γιατί είναι
ζήτημα πλέον ευγένειας». Και αυτήν την ευγένεια δεν μας την επέβαλε
κανένας.
Αληθινοί
– Υπήρχαν ιστορίες που έμειναν απέξω; Εικόνες που έπρεπε να
μείνουν εκτός για να προφυλάξετε ίσως δύο ανθρώπους-μύθους για την
ιστορία της Γαλλίας;
– Αυτό που βλέπετε στην ταινία είναι η ζωή τους. Η ζωή του Ιβ
Σεν Λοράν και του Πιερ Μπερζέ. Δεν είναι δυο άνθρωποι που τους
παρακολουθούμε να κάνουν διακοπές στην πλαζ. Αυτοί οι άνθρωποι
δούλευαν σε όλη τους τη ζωή. Υπήρξαν δυο άνθρωποι που δούλευαν πάρα
πολύ. Δεν θα τους δούμε λοιπόν στην ταινία να κάνουν διακοπές. Αν
πήγαιναν κάπου, θα ήταν στο σπίτι τους στο Μαρακές, και αυτός δεν
είναι σίγουρα ο ορισμός των διακοπών. Αν έκαναν γιορτές και μεγάλες
εκδηλώσεις, ήταν μόνο επειδή θα έβγαζαν κάποιο καινούργιο άρωμα.
Δεν έκαναν ποτέ οι ίδιοι ένα μεγάλο πάρτι με 400 άτομα,
καλεσμένους, έτσι για την πλάκα τους. Ηταν άνθρωποι που ζούσαν με
αξιοπρέπεια και συγκεκριμένο τρόπο ζωής, όχι με πολυτέλεια και
μεγαλοπρέπεια. Δεν τους ενδιέφερε η μεγάλη ζωή, ούτε επεδίωκαν ποτέ
να φαίνεται η ζωή τους προς τα έξω. Οχι, δεν υπάρχει κάτι που θα
ήθελα να είναι στην ταινία και δεν είναι.
– Πιστεύετε ότι αν ζούσε σήμερα ο Ιβ Σεν Λοράν, θα βρίσκατε τον
τρόπο να τον πείσετε να σας μιλήσει και εκείνος για τουλάχιστον 1
ώρα σε εβδομαδιαία βάση;
– Πιστεύω ότι αν ζούσε σήμερα ο Ιβ Σεν Λοράν, δεν θα υπήρχε
ταινία. Γιατί δεν θα μου μιλούσε ποτέ ο Ιβ Σεν Λοράν. Δεν ξέρω αν
θα έλεγε όχι. Αλλά ζούσε σε απόλυτη απομόνωση. Δεν θα μπορούσε να
μιλάει για τον εαυτό του για δύο ώρες. Ηταν εξαιρετικά μοναχικός
άνθρωπος. Κι εκείνο που έχω καταλάβει είναι ότι δεν θα μπορούσε και
σωματικά να το αντέξει.
Πολύτιμα αρχεία
– Εκτός από τα ασπρόμαυρα ντοκουμέντα που βλέπουμε του χθες, τα
αποσπάσματα από την κηδεία του Ιβ Σεν Λοράν, τα ντεφιλέ, τη
δημοπρασία των Christie’s, τις πρώτες συνεντεύξεις του Σεν Λοράν,
το κλάμπινγκ, τον εθισμό του, τις μαρτυρίες των φίλων, τι άλλους
θησαυρούς ανακαλύψατε στα αρχεία της ιστορίας;
– Ο Πιερ Μπερζέ μας άνοιξε όλα τα αρχεία, φανταστείτε
ταξινομημένα ανά χρονιά, 50 χρόνια. Μας πήρε έναν χρόνο να τα
δούμε, σε μένα και 5 ντοκιμαντερίστες. Αν το αρχείο είναι η παλάμη
μου, τότε θα πω ότι πήρα μόνο ένα δαχτυλάκι, όχι γιατί δεν είχαν
ενδιαφέρον αλλά γιατί έχω ένα πολύ συγκεκριμένο θέμα στην ταινία
μου. Τουλάχιστον αυτό εύχομαι. Δεν χρειάστηκε να ανατρέξω σε πολλά
αρχεία για τη μόδα, γιατί δεν τα χρειαζόμουνα. Το 80% του υλικού
που χρησιμοποίησα, το βρήκα σε ένα είδος αποθήκης που είχε ο Πιερ
Μπερζέ με χαρτόκουτες, καθώς κρατούσε υλικό από τη σχέση του με τον
Ιβ Σεν Λοράν από την πρώτη κιόλας στιγμή, με ημερομηνίες, τα πάντα.
Οπότε μιλάμε για έναν τεράστιο όγκο που χρειάστηκε αρκετό χρόνο για
να εξερευνήσω.
«Στα γυρίσματα δεν φοβήθηκε ούτε για μια στιγμή να
εκτεθεί»
-Ο Πιερ Μπερζέ μοιάζει σαν να μιλάει σε έναν φίλο του στο φιλμ,
όχι σαν να απευθύνεται στην κάμερα. Πώς δεν φοβάται να είναι τόσο
ειλικρινής ένας άνθρωπος τόσο αναγνωρίσιμος;
-Εκείνος είναι επαγγελματίας. Είναι περιτριγυρισμένος από
κάμερες σε όλη του τη ζωή. Δεν είχε καμία απολύτως δυσκολία. Εχει
περάσει 50 χρόνια με κάμερες σε όλη του τη ζωή. Κινείται μέσα σε
ένα στούντιο με μεγαλύτερη ευχέρεια απ’ ό,τι στην ίδια του την
κουζίνα. Για την ακρίβεια αισθάνεται λιγότερο φόβο απ’ ό,τι ο ίδιος
του ο σκηνοθέτης όταν βρίσκεται πίσω από την κάμερα. Εχοντας
περάσει τη ζωή του σε τηλεοπτικά στούντιο ανά τον κόσμο, τα
γυρίσματα δεν ήταν γι’ αυτόν κάτι δύσκολο. Ούτε φοβήθηκε να
εκτεθεί. Από τη στιγμή που είπε το ναι, ήξερε ότι δεν υπήρχε
επιστροφή.
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
