Ετοιμη για τη μεγάλη φυγή προς τα εμπρός θεωρεί την ελληνική οικονομία ο κ. Ρουσίρ Σάρμα, επικεφαλής Μακροοικονομικής Ανάλυσης Aναδυόμενων Aγορών στη Morgan Stanley και συγγραφέας του βιβλίου Breakout Nations. Σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή», ο κ. Σάρμα θεωρεί αυτονόητη την υπογραφή συμφωνίας, εκτιμώντας ότι μια ρήξη και έξοδος από το ευρώ είναι μια αδιανόητη επιλογή με καταστροφικές επιπτώσεις για τη χώρα. Αντιθέτως, εκτιμά ότι οι ευρύτερες επιπτώσεις ενός Grexit πιθανότατα δεν θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικές πέραν μιας βραχυχρόνιας αναταραχής στις αγορές. Ο κ. Σάρμα θεωρεί ότι το μεγαλύτερο ρίσκο για την παγκόσμια οικονομία είναι η κατάσταση στην Κίνα, η οποία έχοντας συσσωρεύσει υψηλό χρέος σε σύντομο διάστημα θα μπορούσε να αποτελέσει την επόμενη πηγή αστάθειας για τη διεθνή οικονομία.
– Οταν ακούτε τη λέξη Ελλάδα, μετά τόσα χρόνια αρνητικής δημοσιότητας, τι σας έρχεται στον νου;
– Είναι γεγονός, δυστυχώς, ότι η Ελλάδα έχει συνδεθεί πολύ με την κρίση. Εδώ και καιρό βρίσκεται στο επίκεντρο αρνητικής δημοσιότητας. Οι πάντες γνωρίζουν για την κρίση και την Ελλάδα. Βέβαια, αν επισκεφθεί κάποιος τη χώρα, η γενική εντύπωση που αποκομίζει είναι ότι η κρίση δεν είναι τόσο άσχημη όσο δείχνουν οι αριθμοί. Σήμερα (σ.σ. η συνέντευξη δόθηκε την Πέμπτη 11.06) το υπουργείο Οικονομικών ήταν υπό κατάληψη, κάτι που όταν το ακούει κάποιος στο εξωτερικό σχηματίζει μια πολύ αρνητική εικόνα για τη χώρα.
– Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από τις συναντήσεις που πραγματοποιήσατε στην Αθήνα;
– Υπάρχει μια ισχυρή αίσθηση ότι θα επιτευχθεί συμφωνία παρά την ένταση και το δράμα των τελευταίων μηνών. Αν αυτό γίνει, θα δούμε μια άμεση αντίδραση στην οικονομία και στην ψυχολογία. Πιστεύω ότι η ελληνική οικονομία είναι έτοιμη για μια φυγή προς τα εμπρός, για μια αλλαγή κατεύθυνσης, δεδομένης της μεγάλης προσαρμογής που έχει γίνει τα προηγούμενα χρόνια. Η χώρα την τελευταία 5ετία προχώρησε σε μια εντυπωσιακή δημοσιονομική εξυγίανση, ενώ υλοποιήθηκαν μεγάλες μεταρρυθμίσεις. Η ελληνική οικονομία είχε ήδη βρεθεί σε πορεία ανάκαμψης από το 2014, κάτι όμως που ανατράπηκε με τις πολιτικές εξελίξεις και τις εκλογές. Η αίσθησή μου είναι ότι μόλις επιτευχθεί συμφωνία, η οικονομία θα μπορέσει γρήγορα να ανακτήσει τον βηματισμό της.
– Ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις ενός Grexit για την Ελλάδα και τους πολίτες;
– Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι επιπτώσεις θα ήταν δριμύτατες. Θα αποτελούσε ένα τεράστιο πλήγμα στην εμπιστοσύνη και δεν βλέπω πως η Ελλάδα θα μπορούσε να σταθεί στα πόδια της ύστερα από κάτι τέτοιο. Ωστόσο είναι ξεκάθαρο ότι αυτό το αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι στη χώρα. Οι πολίτες δείχνουν μια σταθερή και ισχυρή, σε ποσοστό άνω του 70%, προτίμηση υπέρ του ευρώ και της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας, κάτι που στο εξωτερικό δεν είναι ευρέως γνωστό. Στο πλαίσιο αυτό δεν βλέπω πως η Ελλάδα θα μπορούσε να διολισθήσει εκτός Ευρωζώνης. Αναμφίβολα, πάντως, σε μια τέτοια περίπτωση οι επιπτώσεις για τη χώρα θα ήταν τεράστιες.
– Για την Ευρωζώνη και την παγκόσμια οικονομία ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις;
– Πιστεύω ότι δεν θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικές. Ασφαλώς δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, καθώς πρόκειται για κάτι που δεν έχει γίνει στο παρελθόν, ωστόσο όλα δείχνουν ότι η κατάσταση θα ήταν διαχειρίσιμη. Μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ πιθανότατα θα προκαλούσε μεγάλη αναστάτωση ίσως και πανικό στις αγορές, αλλά δεν θα είχε διάρκεια. Η Ευρωζώνη είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένη για μια τέτοια κατάσταση σε σχέση με το παρελθόν, ενώ η ΕΚΤ έχει πλέον τα εργαλεία να παρέχει όση ρευστότητα είναι αναγκαία για να βοηθήσει τα μέλη της να ξεπεράσουν τις όποιες αναταράξεις.
– Τι θα μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση για να προσελκύσει ξένες επενδύσεις;
– Οι ιδιωτικοποιήσεις και το άνοιγμα των αγορών αποτελούν πολύ σημαντικά πεδία, και με τα κατάλληλα βήματα η κυβέρνηση θα μπορούσε να προσελκύσει ξένες επενδύσεις. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να δημιουργηθεί ένα σταθερό, απλό, φορολογικό περιβάλλον.
– Αν έπρεπε να δώσετε μια συμβουλή στους Ελληνες διαμορφωτές πολιτικής, τι θα λέγατε;
– Θα τους έλεγα ότι μετά από αυτή την τόσο μεγάλη προσπάθεια των τελευταίων ετών, και όλα αυτά τα επώδυνα μέτρα που έχουν ληφθεί, έχει φτάσει ο χρόνος για να δείτε τα οφέλη. Εδώ που έχετε φτάσει δεν πρέπει να υπάρχουν δεύτερες σκέψεις για τις βασικές πολιτικές επιλογές. Το κρίσιμο από εδώ και πέρα είναι μετά τη συμφωνία να διασφαλιστεί η σταθερότητα της χώρας.
– Το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα στην Τουρκία διαμορφώνει μια καινούργια και ριζικά διαφορετική κατάσταση για τη χώρα. Πώς εκτιμάτε ότι θα επιδράσει στην τουρκική οικονομία;
– Η Τουρκία είναι μια δυναμική χώρα που είχε ξεχωρίσει τα προηγούμενα χρόνια. Τo κύριο πρόβλημα κατά τη γνώμη μου είναι ότι γενικά και ανεξάρτητα του πόσο καλός είναι ένας ηγέτης, αν παραμείνει στην εξουσία για περισσότερο από 8 με 10 χρόνια, τότε υπάρχουν επιπτώσεις. Η παρατεταμένη παραμονή ενός ηγέτη στην εξουσία τείνει να έχει αρνητική επίδραση στην πορεία της χώρας. Η Τουρκία έχει εισέλθει σε μια δύσκολη περίοδο και θα απαιτηθεί χρόνος μέχρι να βρει τον βηματισμό της μετά το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών. Επιπλέον η τουρκική οικονομία έχει πολλά διαρθρωτικά προβλήματα. Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σημαντικά το δημόσιο χρέος, μεγάλο μέρος του οποίου είναι εξωτερικό, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας παραμένει για μεγάλο διάστημα υψηλό. Θα απαιτηθεί μια δύσκολη περίοδος προσαρμογής, ενώ η πολιτική κατάσταση είναι περίπλοκη και είναι απίθανο να ομαλοποιηθεί σύντομα.
Ελληνικό μήνυμα
– Η κρίση έχει πλήξει την αξιοπιστία της Ελλάδας. Τι πρέπει να γίνει για να ανακτηθεί;
– Είναι απαραίτητο να υπογραφεί συμφωνία με τους εταίρους το συντομότερο. Αν η σημερινή κυβέρνηση ολοκληρώσει τη συμφωνία και προχωρήσει με επιτυχία στην εφαρμογή της, θα μεταδώσει ένα πολύ ισχυρό μήνυμα ότι παρά τη ρητορική τής εκάστοτε αντιπολίτευσης, τελικά όποιο κόμμα και αν βρεθεί στην εξουσία συμπεριφέρεται με υπευθυνότητα. Αυτό θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα ώστε να διασφαλιστεί η σταθερότητα στη χώρα και να μην υπάρξουν ξανά δυσάρεστες εκπλήξεις.
