Οσοι μετανάστες δεν μπορούν να ενταχθούν
να απελαύνονται
Η ευρωπαϊκή Αριστερά είναι φυλακισμένη στο παρελθόν,
δεν έχει καταλάβει το στοίχημα των καιρών
Της Μαργαριτας Πουρναρα
Εξω από το όμορφο δημαρχείο του Μπορντό, μια αφίσα με την Αριάν
Λαμπέντ διαφημίζει το νεόκοπο φεστιβάλ ανεξάρτητου κινηματογράφου,
το οποίο φέτος έκλεισε τον δεύτερο χρόνο ζωής. Η επιλογή της
γεννημένης στην Αθήνα Γαλλίδας ηθοποιού δεν είναι τυχαία. Το φετινό
πρόγραμμα εστίασε στο νέο κύμα του ελληνικού σινεμά, με την προβολή
της ταινίας «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου και του «Attenberg»
της Αθηνάς Τσαγκάρη, στο οποίο διακρίθηκε για την ερμηνεία της η
Λαμπέντ. Το αφιέρωμα στο weird wave greek cinema ήταν ο λόγος που
επισκεφθήκαμε την πόλη στις αρχές Οκτωβρίου, μαζί με τον Δημοσθένη
Δαββέτα. Ο ποιητής, συγγραφέας, ζωγράφος και σύμβουλος του
πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά επί πολιτιστικών θεμάτων μίλησε για το
νέο πνεύμα που διακρίνει την ελληνική πολιτιστική παραγωγή, σε
ειδική συζήτηση. Εδώ και πολλά χρόνια διδάσκει Αισθητική και
Φιλοσοφία της Τέχνης στο Παρίσι. Κατά την παραμονή μας στο Μπορντό,
όμως, είχαμε με τον κ. Δαββέτα μία ακόμη ενδιαφέρουσα συνάντηση.
Ενα άτυπο γεύμα με τον πρώην πρωθυπουργό της Γαλλίας και νυν
δήμαρχο του Μπορντό, Αλέν Ζιπέ.
Ανεβαίνοντας τη μεγάλη πέτρινη σκάλα που οδηγεί στο γραφείο του,
δεν μπορεί παρά να σκεφτεί κανείς ότι η πολιτική είναι ένας
αδιάκοπος αγώνας δρόμου. Επί πρωθυπουργίας του το 1995, ο Ζιπέ είχε
συγκεντρώσει στο πρόσωπό του την έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια επειδή
προσπαθούσε να προωθήσει απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στον τομέα της
Υγείας. Η απόπειρά του απέτυχε και δύο χρόνια αργότερα έχασε στις
εκλογές από τον σοσιαλιστή Λιονέλ Ζοσπέν. Μετά την ήττα, είχε πει
στωικά: «Είναι πάντα πιο εύκολο ως πολιτικός να χαμογελάς παρά να
προσπαθείς να κάνεις ριζικές τομές. Εγώ προσπάθησα να κάνω
μεταρρυθμίσεις και όχι να χαμογελάω». Το 2004, η πολιτική του
καριέρα κινδύνευσε σοβαρά όταν κρίθηκε ένοχος για το σκάνδαλο με
τις «πλασματικές θέσεις» στον Δήμο του Παρισιού, τότε που τον θώκο
είχε ο μέντορας και στενός φίλος του, Ζακ Σιράκ. Επανήλθε ως
υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Σαρκοζί. Σήμερα, ο Ζιπέ
δικαιούται να έχει ένα (ειρωνικό) χαμόγελο στα χείλη. Οχι μόνον
παραμένει στις επάλξεις, αλλά, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις,
μοιράζεται με τον σκληροπυρηνικό υπουργό Εσωτερικών Μανουέλ Βαλς
τις πρώτες θέσεις στην εκτίμηση των Γάλλων πολιτών. Και ενδεχομένως
να είναι ένας από τους διεκδικητές για το χρίσμα της προεδρίας του
2017. Τότε θα είναι 72 ετών, αλλά όπως είπαμε, η πολιτική είναι
μαραθώνιος και κανείς δεν σταματάει λίγο πριν από… το τέρμα.
Ο ίδιος μας υποδέχεται στην πόρτα με ένα συγκρατημένο χαμόγελο.
Γκρίζο κοστούμι, άψογος κόμπος στη γραβάτα και καλογυαλισμένα
παπούτσια, ο αυστηρός αέρας του Ηomme d’ Εtat. Μάτια ευκίνητα, αλλά
βαθιά ευγενικά. Κοιτάζει το ρολόι του και δηλώνει πρόθυμος να
συζητήσει μαζί μας για 40 λεπτά. Αμέσως ανοίγουμε τη συζήτηση, με
αφορμή, βέβαια, το φεστιβάλ και την έμφαση που έχει δώσει ως
δήμαρχος στον πολιτισμό. Σχολιάζουμε με τον κ. Δαββέτα το γεγονός
ότι όλοι όσοι εμπλέκονται στον συγκεκριμένο θεσμό είναι νεαρής
ηλικίας και γεμάτοι ενθουσιασμό, δίνοντας παλμό σε ολόκληρη την
πόλη.
Διέξοδος ο πολιτισμός
Θα μπορούσε αυτή να είναι μια απάντηση στην κρίση που μαστίζει
σήμερα την Ευρώπη και ιδιαίτερα τη νέα γενιά; «Και βέβαια»,
απαντάει αμέσως ο κ. Ζιπέ. «Ενας από τους ορισμούς του πολιτισμού
είναι ότι μας δίνει την ευκαιρία να μοιραζόμαστε τα συναισθήματα
και τις εμπειρίες μας με τους άλλους ανθρώπους. Ιδιαίτερα σε μια
περίοδο ύφεσης και απαισιοδοξίας, μπορεί να γίνει ένα εργαλείο όχι
μόνον για την οικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής, αλλά για να
κρατήσουμε ενωμένο τον κοινωνικό ιστό, να παλέψουμε ενάντια στη
μοναξιά, την ανέχεια, την απαισιοδοξία. Σε κάθε γειτονιά του
Μπορντό, δημιουργήσαμε εστίες πολιτισμού για να δώσουμε μια διέξοδο
στους πολίτες όλων των ηλικιών, αλλά περισσότερο στους νέους».
Μας σερβίρουν καφέ και φρέσκα κρουασάν καθώς ο δήμαρχος δεν έχει,
δυστυχώς, χρόνο για μεσημεριανό γεύμα. Ως έμπειρος πολιτικός, ο κ.
Ζιπέ είναι ανήσυχος με το θέμα της οικονομικής κρίσης και γνωρίζει
πολύ καλά ότι μπορεί να υποφέρουν περισσότερο τα κράτη του Νότου,
αλλά και η Γαλλία βρίσκεται σε «επίφοβη» κατάσταση. Επιπλέον,
αναγνωρίζει ότι το πολιτικό κλίμα πολώνεται με την άνοδο της
Ακροδεξιάς και τη δημοφιλία του κόμματος της Μαρίν Λεπέν. Ο κ.
Δαββέτας του επισημαίνει ότι και στις δύο χώρες, ένα από τα
μεγαλύτερα θέματα συζήτησης είναι οι μετανάστες. Πώς βλέπει το
ζήτημα; «Κοιτάξτε. Οταν μιλάμε για μετανάστευση -παράνομη ή νόμιμη-
νομίζω ότι μιλάμε για ένα ανθρώπινο δράμα που εκτυλίσσεται μπροστά
στα μάτια μας. Από την άλλη, η Ευρώπη καλείται να σηκώσει μόνη της
ένα τεράστιο βάρος και δεν νομίζω ότι έχει την ευθύνη για όλα όσα
συμβαίνουν στις χώρες καταγωγής των ανθρώπων αυτών που
εξαναγκάζονται να φύγουν. Θεωρώ ότι δεν πρέπει μόνον να επιδείξουμε
αλληλεγγύη σε όσους έρχονται, αλλά κυρίως να βοηθήσουμε τις χώρες
τους να εκδημοκρατιστούν και να αναπτυχθούν οικονομικά για να
σταματήσει το κύμα φυγής. Στην Ευρώπη υπάρχει επίσης και ένα
εσωτερικό θέμα μετανάστευσης από τους Ρομά. Πρέπει να δούμε κάθε
περίπτωση ξεχωριστά διότι πρόκειται για ανθρώπους, όπως είπαμε
πριν. Ομως και εκείνοι που θέλουν να εγκατασταθούν πρέπει να είναι
διατεθειμένοι να σεβαστούν τους νόμους και να ενταχθούν ειρηνικά
στις κοινωνίες μας, διότι, όπως όλοι ξέρουμε, κάποιοι μετανάστες
εμπλέκονται σε διάφορα κυκλώματα παράνομων δραστηριοτήτων. Αν
συμβαίνει κάτι τέτοιο, όταν δηλαδή αποδεδειγμένα δεν θέλουν ή δεν
μπορούν να ενταχθούν, τότε πιστεύω ότι πρέπει να απελαύνονται, να
γυρίζουν πίσω», τονίζει ο Ζιπέ.
Οι Ελληνες και οι Γάλλοι έχουν μια αίσθηση συμπόρευσης
Λίγες ημέρες μετά τη συνάντησή μας, η απέλαση μιας μαθήτριας Ρομά
με καταγωγή από το Κοσσυφοπέδιο προκάλεσε πολιτική θύελλα στη
Γαλλία, ενώ ο υπουργός Εσωτερικών Μανουέλ Βαλς, που έλαβε την
απόφαση, είδε τη δημοτικότητά του να εκτοξεύεται στα ύψη.
«Η Ευρώπη έχει τεράστια δημοκρατική παράδοση και έχει οικοδομήσει
την πολιτική της πάνω στις αξίες για τα δικαιώματα του ανθρώπου και
στο κράτος πρόνοιας. Ομως οι εξελίξεις των τελευταίων ετών, όπως η
δημιουργία μουσουλμανικών κοινοτήτων στις αμιγώς χριστιανικές
ευρωπαϊκές χώρες, το κύμα της μετανάστευσης, η οικονομική και
πολιτική κρίση, έχουν προκαλέσει μια εσωστρέφεια στη Γηραιά
Ηπειρο», τόνισε στην «Κ» ο κ. Δαββέτας.
Το στοίχημα είναι τι θα κάνει η Ευρώπη από εδώ και στο εξής. Θα
ανοιχθεί στον κόσμο και στα νέα δεδομένα ή θα κλειστεί στους φόβους
της; «Ανοιχτός είναι όποιος δεν φοβάται. Αν καταφέρουμε να
ξαναβρούμε την ισορροπία μας, να έχουμε οικονομική ανάπτυξη, να
δημιουργήσουμε αγορά εργασίας με καλούς όρους, αν δώσουμε ελπίδα
στη νέα μας γενιά, τότε, ναι, θα μπορέσουμε να είμαστε και πάλι
ανοιχτοί. Πρέπει πρώτα να αισθανθούμε ξανά δυνατοί», μας είπε ο
«πραγματιστής» Ζιπέ που δεν αρνείται ότι η λιτότητα μας έχει
οδηγήσει σε κόπωση, όμως, όπως έχει αποδείξει και ο ίδιος στο
παρελθόν, είναι ενθερμος οπαδός των μεταρρυθμίσεων, ως κινητήριου
άξονα για την ανόρθωση της οικονομίας.
Ο πρώην πρωθυπουργός ανήκει στη γενιά των Γάλλων που τρέφουν
σεβασμό για τον ελληνικό πολιτισμό ως κοιτίδα της Δημοκρατίας. Οταν
του επισημαίνουμε ότι οι δύο χώρες είχαν πάντα μια ξεχωριστή θερμή
σχέση, ο Ζιπέ χαμογελάει: «Εχω διδαχθεί τα αρχαία ελληνικά στο
σχολείο, αλλά, δυστυχώς, δεν καταλαβαίνω τα νέα ελληνικά», μας
λέει. «Εχω έρθει πολλές φορές στην Ελλάδα και μάλιστα με τη γυναίκα
μου επιλέξαμε την Κρήτη φέτος το καλοκαίρι για τις διακοπές μας.
Ξέρω πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση στη χώρα και ότι δεν πρέπει να
χάνετε το κουράγιο και την ψυχραιμία σας. Γνωρίζω, επίσης, ότι
Ελληνες και Γάλλοι έχουν μια αίσθηση συμπόρευσης και ξέρω ότι
περιμένετε την υποστήριξή μας σε ευρωπαϊκά θέματα», τονίζει.
– Μήπως όμως εκεί η Γερμανία της Αγκελα Μέρκελ έχει θέσει τους
δικούς της κανόνες του παιχνιδιού;
– Δεν νομίζω. Το πρόβλημα με τους Γερμανούς είναι ότι έχουν και οι
ίδιοι δύσκολα ζητήματα στο εσωτερικό τους και αδυναμίες, παρά το
ότι έχουν κάνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που κρατούν την
οικονομία τους σε καλό επίπεδο. Επίσης, λόγω της πρόσφατης ιστορίας
τους, αντιμετωπίζουν την πρόκληση της ευρωπαϊκής ηγεσίας με
απροθυμία. Η ιδέα ότι έχουν συγκεντρώσει πολλή δύναμη και ότι όλοι
περιμένουν πολλά από αυτούς κατά βάθος τους κάνει να φοβούνται. Το
θέμα εδώ δεν είναι να αποδυναμωθεί η Γερμανία, αλλά να παραμείνουν
δυνατές οι φωνές όλων των υπολοίπων, για να έχουμε μια ισορροπημένη
και δίκαιη Ευρώπη. Οφείλουμε και εμείς να παίξουμε τον ρόλο
μας.
Οι νέοι κοιτούν μπροστά
Ο κ. Ζιπέ είναι ένας από τους εξέχοντες πολιτικούς της συντηρητικής
παράταξης, με καθαρότητα απόψεων, αλλά και πολιτική ευπρέπεια στον
λόγο του. Πώς βλέπει σήμερα την ευρωπαϊκή Αριστερά; «Νομίζω,
δυστυχώς, ότι δεν έχουν καταλάβει το στοίχημα των καιρών και είναι
ιδιαίτερα συντηρητικοί σε μια σειρά θεμάτων, παρότι ευαγγελίζονται
το νέο. Αν αναφερθούμε, για παράδειγμα, στο ζήτημα της
επιχειρηματικότητας και της τεράστιας σημασίας της για την ανόρθωση
της οικονομίας, νομίζω ότι θα καταλάβετε τι εννοώ για την
προσκόλλησή τους σε παλαιά μοτίβα. Δεν είναι δυνατόν στη σημερινή
Ευρώπη να πιστεύουμε ότι τα πάντα πρέπει να περνούν από το κράτος,
να αφήνουμε απέξω τις επιχειρήσεις ως μία από τις δυνάμεις που
μπορεί να μας οδηγήσουν μπροστά. Νομίζω ότι η Αριστερά σήμερα είναι
συχνά φυλακισμένη στο παρελθόν, στις πεποιθήσεις για τον
συνδικαλισμό, τον ρόλο του κράτους κ.ά., όταν η ίδια η ζωή και η
οικονομία κινούνται πια με άλλους ρυθμούς».
Τον φοβίζει η σημερινή απαξίωση των πολιτών για το πολιτικό
σύστημα, όπως αυτό οικοδομήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες; «Μπορεί
να συμβαίνει αυτό και να υπάρχει όντως ένα έλλειμμα εμπιστοσύνης
για τους πολιτικούς, από την αλλη ο πολιτικός διάλογος και τα
επιχειρήματα έχουν μπει ξανά στη ζωή μας. Σε ό,τι αφορά, πάντως, τη
νέα γενιά Γάλλων, είμαι πολύ αισιόδοξος διότι βλέπω ότι κοιτούν
μπροστά. Δεν θέλουν να βρουν μια δουλειά στο Δημόσιο, έχουν άλλες
ιδέες, πιο τολμηρές και δημιουργικές. Το ζήτημα είναι να μπορέσουμε
να τους δώσουμε την ευκαιρία να τις πραγματοποιήσουν», λέει ο κ.
Ζιπέ, που στην αυλαία της συνάντησής μας αποφεύγει να τοποθετηθεί
ξεκάθαρα για το αν θα μπει στην προεδρική κούρσα το 2017 και το
μόνο που σκέφτεται είναι πώς θα λύσει ορισμένα σοβαρά προβλήματα:
«Μόνο η δουλειά σε βάθος μπορεί να αλλάξει τα πράγματα και όχι
βέβαια οι επικοινωνιακοί χειρισμοί στους οποίους καταφεύγουν συχνά
οι πολιτικοί», λέει καθώς μας ξεπροβοδίζει στη μεγάλη σκάλα…
Αλέν Ζιπέ, πρώην πρωθυπουργός
Oι σταθμοί του
1945
Γεννιέται στη Λαντ.
1964
Κάνει σπουδές Φιλολογίας και Πολιτικών Επιστημών.
1976
Αποκτά στενή πολιτική σχέση με τον Ζακ Σιράκ.
1983 – 1995
Επί δημαρχίας Σιράκ στο Παρίσι, είναι ο πιο στενός συνεργάτης
του.
1995 – 1997
Πρωθυπουργός κατά την προεδρία Σιράκ.
2002 – 2004
Πρόεδρος του κόμματος UMP.
2004
Κρίνεται ένοχος για σκάνδαλο στον Δήμο Παρισίων.
2006
Δήμαρχος στο Μπορντό.
2010 – 2011
Αναλαμβάνει διαδοχικά τα υπουργεία Αμυνας και Εξωτερικών στην
κυβέρνηση Σαρκοζί.
Δημοσθένης Δαββέτας, σύμβουλος Αντ. Σαμαρά
Oι σταθμοί του
1956
Γεννιέται στην Αθήνα.
1974
Σπουδάζει Νομικά στο ΑΠΘ.
1981
Στο Παρίσι, για μεταπτυχιακές σπουδές.
1982
Γνωρίζει τον Γιόζεφ Μπόις και αποφασίζει να ασχοληθεί με την
τέχνη.
1982 – 1992
Συντάκτης της Liberation.
1992
Διδακτορικό στη Φιλοσοφία της Τέχνης.
2000
Κάνει μεγάλες εικαστικές εκθέσεις στο Παρίσι.
2004
Διδάσκει στο Ecole d’ Arts et de Communication.
2012
Σύμβουλος του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά για τον τομέα του
Πολιτισμού.
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
