Κύριε διευθυντά
Εκ μέρους της κοινότητας της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Ελλάδος θα θέλαμε να σας παρακαλέσουμε να καταγράψετε τη διαμαρτυρία μας για τις θέσεις που υποστηρίζονται γενικότερα από τον κ. Χρ. Γιανναρά, αλλά και πιο συγκεκριμένα στο πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Ο ρεαλισμός της σποράς» (φύλλο 13-9-2020). Πριν διατυπώσουμε την ουσία της διαμαρτυρίας μας, θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι αυτή γίνεται μέσα στο πλαίσιο της ελευθερίας του λόγου η οποία άλλωστε βρίσκεται στον πυρήνα των αρχών της Θρησκευτικής Μεταρρύθμισης και την έχει προωθήσει και υποστηρίξει με συνέπεια η ιστορική παρουσία της Εκκλησίας μας στην Ελλάδα. Θεωρούμε δηλαδή αυτονόητο το δικαίωμα του κ. Γιανναρά να εκφράζει αυτά που θέλει. Το πρόβλημα όμως είναι όταν το κάνει χωρίς πρώτα να έχει ακούσει προσεκτικά τον άλλο, όπως θα απαιτούσε η «κοινή εμπειρία του πεδίου των σχέσεων» για την οποία ο ίδιος μιλάει.
Το δεύτερο που θα θέλαμε να σημειώσουμε είναι ότι, παρά τις θεμελιώδεις διαφωνίες μας με τις θέσεις του κ. Γιανναρά, αναγνωρίζουμε το μέγεθός του ως ξεχωριστού ανθρώπου του πνεύματος στην πατρίδα μας με λάμψη που ακτινοβολεί σε όλο τον κόσμο.
Ερχόμαστε τώρα στην ουσία της αντίδρασής μας. Ο «αντιδυτικισμός» και η «απο-ηθικοποίηση» που χαρακτηρίζουν τον κ. Γιανναρά έχουν γίνει αντικείμενο ευρείας μελέτης και κριτικής. Αναφέρουμε ενδεικτικά τον συλλογικό τόμο Orthodox Constructions of the West (επιμ. George E. Demacopoulos και Aristotle Papanikolaou, εκδ. Fordham University: 2013) και το κεφάλαιο του Σταύρου Ζουμπουλάκη στον τόμο Αναταράξεις στη Μεταπολεμική Θεολογία – H Θεολογία του ’60 με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Το “σύνορο” και ο Χρήστος Γιανναράς – H θεολογική πρόταση της αποηθικοποίησης του χριστιανισμού». Δεν έχει νόημα λοιπόν να μπούμε εδώ σε μία θεολογική-ιστορική αντιπαράθεση. Κι αυτό για τον επιπρόσθετο λόγο, και εδώ βρίσκεται το πρόβλημα, επειδή δεν κάνει κάτι τέτοιο ο ίδιος ο κ. Γιανναράς. Το πρόβλημά μας είναι ότι σε μια εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας παραλληλίζονται ο μουσουλμανισμός με τον προτεσταντισμό και ο Ερντογάν με τον Λούθηρο και τον Καλβίνο, κι αυτό γίνεται στηριγμένο σε μια ανάλυση η οποία εισάγεται με τους όρους «θα τολμούσε κανείς» (αλήθεια πόσοι άλλοι ιστορικοί ή θεολόγοι το τόλμησαν;), «ενδεικτικά» (σε παρένθεση) και «όχι με αξιώσεις ιστορικής πιστοποίησης» (στην ίδια παρένθεση).
Πιστεύουμε ότι αντί για σαρωτικές γενικεύσεις ενδείκνυνται αναλύσεις στηριγμένες σε πιο στέρεες, σύνθετες, ψύχραιμες και ιστορικά τεκμηριωμένες βάσεις που προσκαλούν σε συζήτηση και γόνιμο προβληματισμό. Υπεραπλουστευτικοί αφορισμοί γεννούν γενικεύσεις, στερεότυπα και ενίοτε μίσος και αποστροφή, και δημιουργούν αδίκως, αλλά με βεβαιότητα, λάθος εντυπώσεις.
Για την Εκτελεστική Επιτροπή της Γενικής Συνόδου της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Ελλάδος.
Αιδ. Παναγιωτης Κανταρτζης
Ο γραμματέας
Αιδ. Δημητριος Μπουκης
