Κύριε διευθυντά
Παρακολουθώ με ενδιαφέρον, αλλά και με απορία, τη συζήτηση για τον όρο «ανοσία αγέλης» που διεξάγεται στις στήλες της αλληλογραφίας και στην οποία συμμετέχουν γιατροί και πανεπιστημιακοί. Χωρίς εξαίρεση, όλοι οι συνάδελφοι συμφωνούν στο ότι οι αγέλες δεν αποτελούνται από ανθρώπους, και μ’ αυτό συμφωνώ απολύτως και εγώ. Ομως, αναρωτήθηκαν ποτέ γιατί πρέπει στην Ελλάδα να υπάρχουν πολλοί όροι που «ονοματίζουν» μια έννοια ενώ στις ξένες γλώσσες, κατά κανόνα, κάθε έννοια (και όρος) έχει μόνο ένα «όνομα». Απειρα παραδείγματα και θα αναφέρω μόνο λίγα που αφορούν το πεδίο μου, και που είναι είτε πολύ απλά (π.χ. γόνος και γονίδιο, μεταλλαγή και μετάλλαξη, σύνδρομο και συνδρομή) είτε εντελώς διαφορετικού ετύμου (π.χ. υποκινητής και προαγωγός, φορέας και διαβιβαστής). Συνήθως ένας νέος όρος εμφανίζεται μετά την επικράτηση του πρώτου είτε γιατί ο προτείνων αυτόν έχει ανησυχίες φιλολογικού ή φιλοσοφικού τύπου (ο άνθρωπος είναι ή δεν είναι ζώο;) είτε βασίζεται συχνά σε αισθητικά κριτήρια. Το αποτέλεσμα είναι ότι στην Ελλάδα όταν ένας συνάδελφος αναφέρεται σε γόνο και δεν καταλαβαίνουμε τι λέει, να ρωτούμε (οι παλαιότεροι) αν έχει σπουδάσει Γεωπονική οπότε ξέρουμε ότι εννοεί γονίδιο (gene).
Η πολυνομία είναι γνωστή στην Ελλάδα, αλλά ας σκεφτούμε και την πολυορολογία. Oσον αφορά ειδικώς την ανοσία αγέλης, έχω ήδη διαβάσει σε ελληνικά κείμενα τους εναλλακτικούς όρους ανοσία συνόλου, πληθυσμιακή ανοσία, ανοσία κοινωνίας, και διάφορους άλλους. Αναρωτιούνται οι προτείνοντες την αλλαγή του ισχύοντος όρου τι θα καταλαβαίνουν οι νέοι γιατροί όταν κάποιος θα αναφέρεται σε έναν νέο όρο που δεν είναι αυτός που έμαθε ο ίδιος; Τέλος, ποιoς θα αναλάβει την επίσημη αλλαγή του ονόματος της ανοσίας αγέλης; Ας την αφήσουμε λοιπόν όπως είναι, οι επιδημιολόγοι και οι λοιμωξιολόγοι καταλαβαίνουν απολύτως τι εννοεί ο όρος. Oσο για το πλατύ κοινό των μη ειδικών, ας μην ανησυχούμε. Σε λίγα χρόνια θα ξεχάσουν την τωρινή πανδημία όπως ξέχασαν και προηγούμενες επιδημίες και πανδημίες.
