Κύριε διευθυντά
Στην «Καθημερινή» της 28-12-2021 δημοσιεύθηκαν δύο κείμενα που άπτονται του θέματος σεβασμού των θρησκευτικών συμβόλων με αφορμή το σκίτσο του κ. Μόσιαλου με το περί κρίνου «ευφυολόγημα» της Παναγίας.
Το κείμενο του εκλεκτού συνεργάτη της εφημερίδος κ. Τάκη Θεοδωρόπουλου στα «Διαγωνίως» με τίτλο «Ο Μόσιαλος στη Μασσαλία» δεν δημιουργεί –νομίζω– κανένα πρόβλημα και ο αναγνώστης κατανοεί και συντάσσεται εύκολα με τις εκτιθέμενες απόψεις.
Δεν συμβαίνει το ίδιο με το κείμενο υπό τον (δυσεξήγητα διαζευκτικό) τίτλο «Πίστη ή σάτιρα;» στις «Αιχμές» του τακτικού συνεργάτη της «Καθημερινής» κ. Σάκη Μουμτζή. Παρότι, κατά τον τίτλο, το δίλημμα συνίσταται στην επιλογή (μάλλον στην προτεραιότητα) μεταξύ πίστεως και σάτιρας, ο αρθρογράφος δεν ασχολείται με τη θρησκεία, την οποία αφορά η πίστη, αλλά αποκλειστικά με την Εκκλησία, που είναι κάτι διαφορετικό. Το άρθρο 3 παρ. 1 του Συντάγματος προσδιορίζει την επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα με παραπομπή στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, με την οποία και ασχολείται η διάταξη. Αντίθετα η περί ανεξιθρησκίας διάταξη του άρθρου 5 παρ. 2 Σ. προστατεύει κάθε γνωστή θρησκεία.
Ορθότατα ο κ. Μουμτζής θεωρεί την Εκκλησία «μια εξουσία» με δομές, μηχανισμούς, πειθαρχικούς κανόνες και κυρώσεις για τους πιστούς της… «αλλεργική και δυσανεκτική στην κριτική, στην αμφιβολία, πολύ δε περισσότερο στη σάτιρα», όπως κάθε εξουσία. Κατά τον αρθρογράφο, «το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης… δεν υπόκειται σε κανένα περιορισμό παρά μόνο σε αυτούς που θέτει ο ποινικός νόμος».
Στο πλαίσιο αυτό το άρθρο 14.3 Σ. επιτρέπει την κατ’ εξαίρεσιν κατάσχεση εφημερίδων και άλλων εντύπων στην περίπτωση «προσβολής της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας», ενώ το άρθρο 109 Ποιν. Κώδ. καθιστά ποινικό αδίκημα την «Καθύβριση θρησκευμάτων».
Φυσικά σε ένα κράτος δικαίου το τι συνιστά προσβολή θρησκείας και τι καθύβριση θρησκεύματος κρίνουν τα αρμόδια δικαστήρια. Το όριο του μη παίζειν εν ου παικτοίς, κατά την παροιμιακή φράση του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, καθορίζεται από τον νόμο, στον οποίο υπόκεινται οι πάντες και κρίνεται από τα δικαστήρια για όλους. Περιέργως(;) διαπιστώνεται ένας δισταγμός, ιδίως από ορισμένες κατηγορίες πολιτών, για προσφυγή στα τελευταία, η οποία αποτελεί όμως τον μόνο τρόπο για την εφαρμογή του νόμου.
Το συζητούμενο θέμα δεν είναι η υπεράσπιση της Εκκλησίας ή και της θρησκείας, είναι ο σεβασμός της πίστεως του καθενός από τους υπολοίπους, πάντα στα όρια του νόμου.
«Υπάτη ελευθερία η τήρησις των νόμων» (Observantia legum summa libertas).
